VİYAN MEHRPERWER

Mahabad- İran genelinde giderek artan su krizi, Rojhilat Kürdistan kenti olan Urmiye’yi de ağır şekilde etkilemeye başladı. Su kaynaklarının tükenmesiyle birlikte üç büyük baraj olan Mahabad, Bukan ve Hasanlu kritik seviyeye ulaştı. Halk hem suya erişim hem de suyun kalitesi konusunda ciddi sıkıntılar yaşıyor.

Urmiye’de göletler ve dereler kurumaya yüz tuttu

Eskiden su zengini olarak bilinen Urmiye’de göletler ve dereler kurumaya yüz tuttu. Tarım ve hayvancılık faaliyetleri büyük zarar görürken, kırsal bölgelerde yaşayanlar tamamen susuz kalma riskiyle karşı karşıya. Şehir merkezlerinde de sık su kesintileri halkın günlük yaşamını etkiliyor. Şino kentinden Samira S. her gün su kesintilerinin yaşandığını belirterek, “Son günlerde hem basınç düştü hem de tamamen suyun kesildiği zamanlar arttı. Bazı günler insanlar bir camiye gidip orada su sırasına giriyorlar” dedi.

Su için pompa kullanıyorlar

Urmiye’de yaşayan Hûniya H. ise su ve elektrik kesintilerinin aynı anda yaşandığını söyleyerek, “Fajr bölgesinde su basıncı her zaman düşük. İnsanlar pompa kullanmak zorunda ama elektrik de kesilince pompa işe yaramıyor. Gündüz saat 12.00 ile 18.00 arasında genelde hiç su olmuyor” şeklinde konuştu.

Bukan’da baraj suyu başka şehre akıyor

Bukan kentinde yaşayan Derya F., şehirlerindeki dev barajın suyunun komşu şehir Tebriz’in sanayi bölgelerine aktığını dile getirdi. Derya F., “Barajın suyu bize değil, başka yerlere gidiyor. Biz ise programsız kesintiler ve düşük basınçla uğraşıyoruz. Bu sıcakta susuz kalmak dayanılmaz hale geldi” diye ifade etti.

Temiz suya erişim güçleşti

Pîranşahr, Maku, Xoy ve Mahabad gibi diğer kentlerden de benzer şekilde kesinti ve düşük basınç şikayetleri geliyor. Suya erişim sağlansa bile, onun temiz ve içilebilir olması başka bir sorun. Serdeşt kentinden Gelawêj M. musluklardan akan suyun kirli ve bulanık olduğunu belirterek “Elektrik kesildiğinde, arıtma tesisleri de etkileniyor. Su ya çamurlu geliyor ya da tamamen kesiliyor. Dağlardaki doğal kaynaklara yöneliyoruz ama onlar da artık kurudu. Baraj neredeyse boş” dedi.

Nexede kentinde ise yerel halk yıllardır musluk suyunun kalitesizliğinden dolayı evlerinin bahçesine kuyu açmıştı. Ancak elektrik kesintileriyle birlikte bu kuyular da kullanılamaz hale geldi. Xedîce S., durumu şu sözlerle anlattı: “Zaten içme suyu olarak kullanmıyorduk ama şimdi su çamurlu akıyor. Elektrik yoksa kuyular da çalışmıyor. Bazı mahallelerde artık kuyular bile kurumaya başladı.”

Susuzluk felaket boyutuna gidiyor

Yetkililer, krizin nedenini yüksek su tüketimi ve iklim değişikliğine bağlasa da uzmanlara göre asıl sorun sanayi için aşırı su kullanımı, plansız baraj projeleri ve kötü yönetim. Halk su kullanımına kota getirilmesi planlarını çözüm olarak görmüyor. Son verilere göre; Mahabad Nehri’nin su seviyesi geçen yıla kıyasla yüzde 90 azaldı. Üç büyük baraj ise “acil durum” seviyesinde. Doğal kaynakların da kurumasıyla, Batı Azerbaycan bölgesi adım adım susuzluk felaketine sürükleniyor.