ژن، ژیان، آزادی؛ چگونه یک شعار کوردی نمایندهی میلیونها زن ایرانی شد؟
مترجم: آوا شاعری نویسندە: Dristi Sharma
۵٠ روز از آغاز اعتراضات زنان و مردان ایرانی به قانون پوشش زنان میگذرد، اعتراضاتی که پیامد قتل مهسا امینی به دست پلیس بود. تاکنون تعداد کشتهشدگان این اعتراضات به ٢٣٠ نفر رسیده و بیش از ١٢۵٠٠ نفر در بازداشت به سر بردهاند. رژیم ایران به دلیل وضع قوانین سختگیرانه پیرامون بدن و پوشش زنان و اجبار تمام مردم به اطاعت از آنها، تحت فشار قرار گرفته است.
مهسا امینی، زن ٢٢ سالهی کوردی بود که سه روز پس از دستگیری توسط پلیس معروف امنیت اخلاقی ایران، جسدش پیدا شده و خیلی سریع به نماد معترضان ایرانی تبدیل شد. مرگ او خشمی را برانگیخت که به اعتراضاتی سراسری علیه رژیم آیتالله علی خامنهای بدل شد و دوباره شعار معروف کوردها «ژن، ،ژیان، آزادی» را بر سر زبانها انداخت.
«ژن، ژیان، آزادی» از کجا آمد؟ «ژن، ژیان، آزادی» به معنای « Woman, Life, Freedom» است. این شعار در اعتراضات کنونی ایران، از مراسم تشییع جنازهی مهسا امینی آغاز شده و خیلی سریع نماد تمام زنان حامی ایرانی شد. نسخهی فارسی آن «زن، زندگی، آزادی» در سایر شهرهای ایران و در پایتخت ایران، تهران، نیز در اعتراضات به گوش میرسد.
این شعار برای نخستین بار توسط جنبش آزادیبخش کوردها در اواخر قرن بیستم مطرح شد
جنبش زنان کورد، شاخهای از جنبش آزادیبخش کوردستان بود که در واکنش به ظلم دولتهای ایران، عراق، ترکیه و سوریه در اقدامی مردمی تأسیس شد. اعضای این جنبش نخستین کسانی بودند که از این شعار استفاده کردند.
این مفهوم توسط شخصیتهای معروف کورد بیشتر رایج شد. عبدالله اوجالان، بنیانگذار پ.ک.ک (حزب کارگران کوردستان) در نوشتههای ضد سرمایهداری و ضد مردسالارانهاش مدام از آن استفاده میکرد و همچنین، شعار کوردها در مبارزه با داعش بود.
این عبارت از بدو پیدایش، هم توسط سازمانهای کورد و هم افراد خارج از جنبش کوردی به کار گرفته شده است
به زودی، این شعار به نماد مبارزات علیه سرکوب تودههای عادی تبدیل شد. «زن، زندگی، آزادی» جدا از اعتراضات ایران، در بسیاری جنبشها به کار گرفته شده است. به عنوان مثال میتوان به ٢۵ نوامبر ٢٠١۵، روز جهانی منع خشونت علیه زنان اشاره کرد که این شعار در گردهمایی چندین کشور اروپایی استفاده شد. همچنین در سال ٢٠١٨ بازیگران فیلم «دختران خورشید» در جشنواره فیلم کن شعار «ژن، ژیان، آزادی» را سر دادند.
از آن پس چه اتفاقی افتاد؟ همبستگی با زنان ایران از سراسر جهان جاری شد. برندهای معروف مد مانند Balenciaga و Gucci این شعار را در فید اینستاگرام خود نوشتند. یک شعار کوردی به نماد اتحاد تمام جهان تبدیل شد: «ژن، ژیان، آزادی» (زن، زندگی، آزادی).
حرف آخر: چیزی که شبیه یک هشتگ است، قطعا بسیار بیشتر از تنها یک هشتگ ارزش دارد. این شعار نمایانگر زنان، استقلال آنها در زندگی و نیاز آنها به آزادی است.
منبع: dailyo