واقعیت کودکان در ترکیه
پس از قتل نارین گوران در ترکیه، بار دیگر بحث کودکانی که بی‌پناه مانده‌اند مطرح شده است. از نارین تا جیلان اونکل، که در سال ۲۰۰۹ توسط دولت کشته شد، این حوادث نشان می‌دهند که ترکیه به جهنمی برای کودکانی تبدیل شده که قادر به دفاع از خود نیستند.
ساریا دنیز
مرکز خبر - روزانه در ترکیه و کوردستان از قتل نارین گوران صحبت می‌شود. نارین، دختری ۸ ساله، پس از ۱۹ روز جسدش پیدا شد و بار دیگر واقعیت قتل‌عام کودکان را در ترکیه آشکار کرد. با اینکه قاتل نارین هنوز شناسایی نشده است، همه تلاش کرده‌اند تا این قتل را در روستایی که رخ داده، حل کنند. در همین حال، خبری از تکیر داغ منتشر شد که مربوط به تجاوز و خشونت علیه کودکی بود که در بیمارستان برای جان خود می‌جنگید. این حادثه بار دیگر نشان داد که تجربیات تلخ کودکان فقط محدود به یک روستا نیست، بلکه مسئله‌ای سیستمی است.
پس از انتشار خبر قتل نارین گوران، دولت تحقیقات گسترده‌ای را آغاز کرد. وزیر دادگستری، یلماز تونج، مانند سایر وزرای قبلی اظهار داشت: "کسانی که مسئول مرگ دختر کوچک ما، نارین، هستند، در برابر دادگاه پاسخگو خواهند بود و اقداماتی علیه آنها انجام خواهد شد."
واژه "دادگستری" در ۲۰ سال گذشته، یکی از پرکاربردترین کلمات در ترکیه بوده است. پیش از نارین، هزاران پرونده یا حادثه قتل کودکان بدون پیگیری رها شده و متهمان بدون مجازات باقی مانده‌اند و حتی برخی از آنها پاداش نیز گرفته‌اند. حادثه نارین گوران نشان می‌دهد که ترکیه چگونه به جهنمی برای کودکانی تبدیل شده که نمی‌توانند از خود دفاع کنند. کودکان توسط دولت کشته می‌شوند، اما متهمان در سایه بوروکراسی و سیستم قضایی ناکارآمد آزاد می‌مانند. جیلان اونکل که ۱۱ سال پیش در ۲۸ سپتامبر ۲۰۰۹ کشته شد، فقط یکی از این کودکان است.
"ترکیه وظایف خود را انجام نمی‌دهد"
ترکیه یکی از کشورهایی است که به حقوق بین‌المللی کودکان اهمیت چندانی نمی‌دهد. اگرچه این کشور کنوانسیون حقوق کودکان را که در سال‌های ۱۹۸۹ و ۱۹۹۰ توسط سازمان ملل به تصویب رسید، پذیرفت، اما این فقط در حد تئوری باقی مانده است. حقوق کودکان از جمله حق زندگی، حق حفاظت از خشونت، حق تحصیل و بهره‌مندی از خدمات اجتماعی از جمله مسئولیت‌های دولت ترکیه بوده است. اما ترکیه حتی به مفاد کنوانسیون لانزاروت که مربوط به محافظت از کودکان در برابر استثمار و سوءاستفاده جنسی است، عمل نمی‌کند.
"آمارها منتشر نمی‌شوند"
دستگاه آمار ترکیه اطلاعات مربوط به تعداد کودکان مفقود شده در ۸سال گذشته را منتشر نمی‌کند. بر اساس آخرین داده‌های سال ۲۰۱۶، تعداد کودکانی که بین سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۶ مفقود شده‌اند یا به نیروهای امنیتی سپرده شده‌اند، ۱۰۴,۵۳۱ نفر است. تاکنون مشخص نیست که چند مورد از این پرونده‌های مفقودین حل شده‌اند.
به‌طور رسمی، داده‌های مربوط به کودکان به حدی کم است که می‌توان گفت تقریباً چیزی وجود ندارد. اما آماری که از سوی برخی نهادها منتشر شده، تصویری نگران‌کننده از وضعیت کودکان در ترکیه نشان می‌دهد.
"تنها در ۶ ماه، ۳۴۳ کودک جان خود را از دست داده‌اند"
بر اساس گزارش‌های جمع‌آوری شده از رسانه‌ها توسط مرکز حقوق کودکان "فیسا"، از سال ۲۰۲۲ تاکنون، دست‌کم ۱۳۳ کودک به دلیل خشونت خانوادگی، تجاوز یا مرگ‌های مشکوک جان باخته‌اند. این نشان می‌دهد که قتل نارین گوران اولین مورد نبوده و بحران کودکان همچنان در حال وقوع است. گزارش "حقوق کودکان برای زندگی" فیسا که مربوط به ۶ ماه اول سال ۲۰۲۴ است، نشان می‌دهد که ۳۴۳ کودک به دلایلی جان خود را از دست داده‌اند که می‌شد از آنها جلوگیری کرد.
"۳۴ کودک توسط دولت کشته شده‌اند"
بر اساس این گزارش، به دلیل عدم انجام وظایف دولتی در محافظت از حق زندگی، ۳۴ کودک جان خود را از دست داده‌اند. در موارد مختلف از جمله انفجار مین، خشونت در مدارس و مراقبت‌های بهداشتی ناکافی، جان این کودکان گرفته شده است.
"۱۴,۹۱۹ مورد سوءاستفاده جنسی ثبت شده است"
مرکز نظارت بر کودکان (چیم) در شهرهای ترکیه آمار افزایش کودکان قربانی را نشان می‌دهد. تعداد پرونده‌های سوءاستفاده جنسی علیه کودکان و پرونده‌های مطرح شده در دادگاه‌ها ۶۶,۱۳۸ مورد است و تعداد پرونده‌هایی که در دادگاه‌ها بررسی شده‌اند ۱۴,۱۱۹ مورد است.
"۶,۵۰۵ کودک مادر شدند"
سازمان آمار ترکیه در گزارش تولد سال ۲۰۲۳ خود اعلام کرد که باید به این واقعیت توجه کنیم که تعداد دخترانی که در سنین ۱۵ تا ۱۷ سالگی مادر شده‌اند ۶,۵۰۵ نفر است و ۱۳۰ کودک نیز مادر شده‌اند. برخی از این کودکان دوباره یا چند بار مادر شده‌اند. متخصصان اعلام کرده‌اند که بارداری در سنین زیر ۱۸ سال به معنی سوءاستفاده است و این وضعیت را محکوم کرده‌اند و گفته‌اند که "ما از کودکان محافظت نمی‌کنیم."
"یک میلیون و ۲۰۱ هزار کودک به مدرسه نمی‌روند"
در بخش دیگر، ترک تحصیل کودکان به عنوان یک مسئله جدی دیده می‌شود. به‌ویژه با توجه به وضعیت کودکان، این مسئله بسیار حائز اهمیت است. بر اساس آمار رسمی، از هر ۱۰۰ دانش‌آموز در مدارس ابتدایی، راهنمایی و متوسطه، ۹ نفر تحصیل را ترک می‌کنند. ۲۱۹ هزار کودک ۵ ساله، ۲۲۲ هزار کودک ۶ ساله، ۲۴۶ هزار کودک در سنین ۱۰ تا ۱۳ سال و ۵۲۴ هزار کودک در سنین ۱۴ تا ۱۷ ساله به مدرسه نمی‌روند. تا کنون هیچ توضیحی از سوی وزارت آموزش و پرورش ترکیه ارائه نشده که چرا این کودکان به مدرسه نمی‌روند.
"تعداد کودکان درگیر با جرائم دو برابر شده است"
در طول ۱۴ سال گذشته، تعداد کودکان درگیر با جرائم دو برابر شده است. بر اساس داده‌های سازمان آمار ترکیه، از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۴ تعداد پرونده‌های جرائم که کودکان در آنها شرکت داشته‌اند از ۸۳,۳۹۳ مورد به ۱۷۸,۸۳۴ مورد افزایش یافته است. در سال ۲۰۱۴، ۴۵,۲۱۱ نفر ثبت شده‌اند و در سال ۲۰۲۳ این تعداد به ۷۱,۲۴۴ نفر رسیده است.
"کودکان در کار اجباری"
کار کودکان و کودکانی که در اثر جرائم مرتبط با کار جان خود را از دست داده‌اند، یکی از مسائل بسیار مهم است. چهار سال پیش، نرخ کودکان کارگر ۱۶.۲ درصد بود و با بحران اقتصادی، از سال ۲۰۲۳ به ۲۱.۱ درصد افزایش یافته است. در این دوره، افزایش قابل توجهی در مرگ‌ومیرها مشاهده می‌شود. از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۳، ۶۷۱ کودک کارگر در حوادث کار جان باخته‌اند و در ۷ ماه اول سال ۲۰۲۴، دست‌کم ۴۵ کودک جان خود را به دلیل حوادث مرتبط با کار از دست داده‌اند.
"کودکان مفقود شده"
پرونده‌هایی در مورد کودکانی که مفقود و سپس کشته شده‌اند، در کشور مطرح شده است. بیشتر این پرونده‌ها بدون مجازات به پایان رسیده و برخی هرگز حل نشده‌اند. برخی از این کودکان پس از مفقود شدن کشته شدند و محاکمه‌های مربوطه رسانه‌ای شدند.
گیزم آکدنیز، ۴ساله، در ۲۷ آوریل ۲۰۱۴ در خیابان تلیدره شهر آدانا ناپدید شد. پس از۳۶ ساعت جسد او پیدا شد. سلیمان آکدنیز در دادگاه جنایات سنگین دوم شهر مانیسا به اتهام "قتل تحت شکنجه" به ۱۲ سال زندان و به اتهام "نقض آزادی" به ۱۲ سال دیگر زندان محکوم شد.
مرت آیدین، ۹ساله، در ۶ آوریل ۲۰۱۴ در خیابان ایستگاه شهر قارس ناپدید شد. یک روز بعد، جسد او پیدا شد. قاتل آیکوت بالک، به زندان ابد محکوم شد.
ایرماک کوپال، ۴ ساله، در ۱۴ اکتبر ۲۰۱۶ هنگام بازی در خیابان مندرس در منطقه آلشهر شهر مانیسا ناپدید شد. جسد این کودک در ۲۲ اکتبر در یک باغ پیدا شد. قاتل حیمت آکتورک، به اتهام‌های مختلف به ۵۱ سال زندان محکوم شد.
ایلول اوموت، ۶ ساله، در۳۱ مه ۲۰۱۷ در حادثه‌ای در شهر کوروی منطقه چنارجیک در شهر یالوا ناپدید شد. یک روز بعد، جسد این دختر پیدا شد. او مورد تجاوز قرار گرفت و سپس به قتل رسید.
لیلا آیدمیر، ۴ ساله، در ۱۵ ژوئن ۲۰۱۸ در روستای بیزرهان ناپدید شد. پس از ۱۸ روز، جسد او در فاصله ۲ کیلومتری پیدا شد. در پرونده قتل لیلا، دادگاه ۷ متهم را مورد بررسی قرار داد. عمو یوسف آیدمیر، به اتهام "قتل عمدی" به ۴ سال زندان و به اتهام "نقض آزادی" به ۴ سال دیگر زندان محکوم شد. دیگر متهمان تبرئه شدند. این پرونده که توسط دادگاه ارزروم رد شد و دوباره مطرح شد، این بار تمامی متهمان تبرئه شدند. اگرچه وکلا به این حکم اعتراض کردند، اما دادگاه عالی ارزروم حکم تبرئه را تأیید کرد.
در ۲۲ ژوئن ۲۰۱۸،ایلول یاگلیک‌کارای، ۸ ساله، در منطقه پولاتلی در آنکارا ناپدید شد. پس از ۷ روز، جسد او به طرز مشکوکی در خیابان یوزوک‌باشی پیدا شد. در محاکمه، اوغور کوچیکگیت، به اتهام "قتل عمدی" به حبس ابد و به اتهام "تجاوز جنسی به کودک" به ۳۰ سال زندان محکوم شد.
پایان بخش اول