برنامه احزاب تضعیف مناسبات و وظایف زنان است
اگرچه احزاب باشور کوردستان از نظر تعداد، بیش از گذشته به زنان توجه شده است، اما به دلیل برنامه‌های حزبی نمی‌توانند زنان در سمت‌های خود فعال باشند.
لاوه کورد
سلیمانیه - نسبت زنان در احزاب جنوب کوردستان کمتر از ۳۰ درصد است، اما در احزابی که از نظام «ریاست مشترک» پیروی می‌کنند، تعداد زنان با مردان در حزب برابر است. این نه‌تنها برابری در تعداد، بلکه در رهبری، مدیریت و اداره کردن نیز است.
اگرچه زنان در احزاب سیاسی جنوب کردستان از نقش و تعداد خود در رهبری احزاب خود ناراضی هستند، اما در نهایت سکوت می‌کنند. زنانی که به پست‌های مدیریتی بالای قدرت نیز رسیده‌اند، به دلیل تسلیم شدن در برابر پروژه‌ها و برنامه‌های احزاب، نتوانسته‌اند نقش زنان را به‌طور کامل تجسم کنند.
پارلمان اقلیم کردستان، مهم‌ترین مرکز تصمیم‌گیری و قانون‌گذاری است از سال ۱۹۹۲ تأسیس‌شده است. زنان باید تصمیم‌گیرنده و قانون‌گذار باشند تا ابن سال‌های اخیر احزاب اهمیتی به تعداد زنان ندادند از مارس سال ۲۰۰۹ قانون به نحوی تغییر داده شد که تعداد نمایندگان زن از ۲۵ درصد به ۳۰ درصد افزایش یافت؛ یعنی درصد زنان نماینده نباید کمتر میزان باشد. ریاست مجلس تا پنجمین دوره کردستان در اختیار مردان بود و در دوره پنجم این پست به یک زن واگذار شد اما در نهایت سطحی است. او در موقعیت خود برای حزب خود، کار می‌کند، نه نقش و توانایی خود که باعث شده است زنان در زمان تصدی پست، تنها به‌عنوان ابزار مورداستفاده قرار گیرند.
تاکنون پست‌های نخست‌وزیری و معاونت نخست‌وزیری در باشور کوردستان تنها در اختیار مردان است، زنانی که به‌عنوان وزیر منصوب شده‌اند، نتوانسته‌اند به‌طور مستقل به وظایف خود عمل کنند. آن‌ها دائماً توسط احزاب خود توجیه می‌شوند و باید کاملاً تسلیم تصمیمات مردان حزب خود شوند.
در حکومت‌های محلی نیز زنان نقش احزاب خود را در شوراهای استان ایفا می‌کنند و تاکنون هیچ استاندار زن وجود نداشته و تنها چهار زن به‌عنوان معاون تعیین شده‌اند.
احزاب باشور کوردستان باعث واگرایی در بین زنان شده‌اند
زنان در احزاب سیاسی نتوانسته‌اند یک جناح واحد تشکیل دهند، چه در میان همه زنان در احزاب سیاسی خود، یا حداقل با زنان نخبه خارج از احزاب سیاسی که برای پیشبرد فشار و تغییر مهم است. این علاوه بر فقدان زنانی است که سیاست را دغدغه و اولویت اصلی خود قرار داده‌اند و هدف آن تغییرات بنیادین برای بهبود نظام سیاسی کوردستان است. دلیل اصلی این امر رقابت بین احزاب در باشور کوردستان است و دلیل دیگر این است که زنان باید همان دستورات احزاب خود را رعایت کنند وگرنه ممکن است موقعیت خود را از دست بدهند.
وقتی احزاب با یکدیگر مخالفت می‌کنند و برای مناصب خود می‌جنگند و زنی را در پست‌های ارشد منصوب می‌کنند، توسط مردان حزب هدایت می‌شوند که نقش زنان را در مناصب آن‌ها تضعیف می‌کند.
از مردسالاری تا سیاست ذهنیت جامعه از گذشته تاکنون فقط در جنبه بد آن تغییر کرده است، مثلاً مردانگی در همه عرصه‌های زندگی منعکس‌شده است. در سیاست و قدرت سهم بزرگی گرفته است و می‌توان گفت سیاست سالاری وجود دارد.
غالباً اگر زنان در احزاب به پست‌های تصمیم‌گیری برسند، به دلیل نظام مردسالاری که در کل جامعه وجود دارد و در درون احزاب به سیاست تبدیل‌شده است، در تصمیم‌گیری پشت سر مردان می‌مانند و نمی‌توانند نظر و تصمیم خود را اجرا کنند.
در سال ۲۰۲۰، سازمان «آزمون» با همکاری سازمان «اینترنیوز» گزارشی منتشر کرد مبنی بر اینکه هیچ زنی در ۱۵ جلسه تشکیل کابینه نهم اقلیم کوردستان حضور نداشته است همچنین گفته‌شده است که نقش زنان در احزاب به‌جای دادن مسئولیت، ضعیف می‌شوند. مشارکت زنان در احزاب سیاسی از ۲۵ درصد تجاوز نکرده است که ۱۰ درصد برای حزب دمکرات کردستان، ۲۰ درصد برای حزب اتحادیه میهنی، ۸ درصد برای جنبش گوران، ۲۵ درصد برای اتحادیه اسلامی و ۱۰ درصد برای اتحادیه اسلامی.
جدای از تعداد کم زنان در احزاب و مناصب، زنانی که به آن‌ها مناصب داده‌شده است از جلسات حذف می‌شوند و هرگز به جلسات مهم، تصمیم‌گیری و تعیین‌کننده برده نمی‌شوند. مردان علیرغم اینکه تعداد کمی از زنان را به میدان می‌آورند، هنوز در ذهنیت خود فکر می‌کنند که زنان نباید به‌اندازه مردان تعیین‌کننده باشند و همواره در تلاش برای تضعیف زنان هستند.
برای نفی سیاست سالاری و تغییر ذهنیت احزاب سیاسی باید برنامه‌های احزاب سیاسی و به‌طور کلی شیوه کار تشکل‌های زنان مورد بازنگری قرار گیرد. زنان علاوه بر کار، بر روی خود برای افزایش آگاهی از اهمیت مشارکت خود در مراکز تصمیم‌گیری، دیگر نباید بپذیرند که آن‌ها فقط ابزار هستند، بلکه باید حرف، تصمیم و نقش خود را داشته باشند.
زنان نیز باید به همکاری و تحکیم روابط خود توجه داشته باشند و بتوانند در جلسات سیاسی و حقوقی حضور فعال داشته باشند و دیگر قبول نکنند که در جلسات مهم شرکت نکنند.
زنان دیگر نباید راضی شوند که دائماً به خاطر افزایششان نسبت به گذشته مورد منت نهادن قرار گیرند، اما در عوض نقش آن‌ها تضعیف‌شده و به‌جای ارتقای جایگاه خود، برای کارهای حزبی استفاده می‌شود.