الهه صدر: ضرورت اتحاد نیروهای دموکراتیک و فمنیست در ایران براساس فراخوان صلح و جامعه دموکراتیک
الهه صدر، با اشاره به رابطه جنگ با قدرت مردانگی می‌گوید: نخست باید رابطه جنگ و مردانگی اقتدارگرا بررسی شود چرا که نشان دهنده تاثیر جنگ بر زندگی زنان است. او معتقد است فرخوان صلح و جامعه دمکراتیک با عاملیت زنان، می‌تواند نجات دهنده جهان و زنان باشد.
شهلا محمدی
مرکز خبر - واکنش‌هابه فراخوان صلح و جامعه دمکراتیک رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان، که در ٢٧ فوریه توسط هئیت امرالی در استانبول منتشر شد، همچنان ادامه دارد. آقای عبدالله اوجالان در پیامی که به مناسبت هشتم مارس روز جهانی زن منتشر کرد، با تاکید بر عاملیت زنان در صلح و همچنین اهمیت آزادی زنان برای ایجاد جامعه‌ای دمکراتیک، بار دیگر نقش زنان در جوامع را مورد بررسی قرار داد.
مسئله ترویج فرهنگ تجاوز و خشونت جنسی به ویژه خشونت جنسی در جنگ‌ها از جمله مسائل مهمی بود که در پیام هشت مارس رهبر خلق کورد به آن اشاره شد.
مسائل مطرح شده در فراخوان و پیام هشت مارس رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان را با الهه صدر، فمنیست و فعال سیاسی، مورد بحث قرار دادیم.
رابطه جنگ با قدرت مردانگی و استفاده از خشونت جنسی به عنوان سلاح جنگی
الهه صدر در ابتدای سخنان خود با اشاره به بحران‌‌ها و تنش‌های خاورمیانه، رابطه جنگ با قدرت مردانگی را مورد نقد قرار داده و می‌گوید: نخست باید رابطه جنگ و مردانگی اقتدارگرا بررسی شود و تا زمانی که نتوانیم این مسئله را خوب بررسی کنیم نمی‌توانیم تحلیلی درست از تاثیر جنگ بر زندگی زنان داشته باشیم.
وی در ادامه افزود: از سال ١٨٠٠ میلادی تاکنون بیشتر از ٣٧ میلیون نفر در جنگ‌ها جان خود را از ست داده‌اند، در جنگ‌های عراق، افغانستان، پاکستان و یمن ٩۴٠ هزار نفر کشته شده‌اند و صدها هزار نفر به خاطر جراحاتی که به آنها وارد شده است دچار معلولیت شده‌اند. از سال ٢٠٠١ تا الان بیشتر از ۴٣٢ هزار غیرنظامی در این درگیری‌ها کشته شده‌اند و از ٧ اکتبر ٢٠٢٣ تا الان هم حدود بیشتر از ۵۵ هزار نفر از جمله کودکان در غزه کشته شده‌اند.
وی تاکید می‌کند: در تمام این جنگ‌ها خشونت‌های جنسی-جنسیتی به زنان به عنوان ابزار اعمال کنترل بر تن زنان، از هم پاشیدن خانواده‌ها، پاکسازی انتیکی و نسل‌کشی، دلسرد کردن مقاومت و بی ثبات کردن جوامع و از همه مهمتر تحقیر حریف استفاده می‌شود. در وضعیت جنگی شاهد گسترش فقر بی امان هستیم و در این بی ثباتی قوانین خیلی راحت زیر پا گذاشته می‌شوند. قاچاق انسان به خصوص بهره‌کشی از زنان افزایش می‌یابد، نمونه سودان که در آن خشونت‌های جنسی سازمان یافته و در افغانستان بردگی جنسی و خشونت جنسیتی را شاهد هستیم.
به گفته این فعال حقوق زنان از دیگر پدیده‌های اجتماعی ناشی از جنگ می‌توان به پدیده کودک همسری، به دلیل عدم دسترسی به غذا و گسترش فقر، اشاره کرد. وی با اشاره به نرخ کودک همسری در کشورهای آفریقایی در جنگ توضیح می‌دهد که کودک همسری دختران را به کالا تبدیل می‌کند و به عنوان یک سلاح برای اعمال خشونت از آن استفاده می‌شود، هنگامی که طالبان بر افغانستان حاکمیت پیدا کرد، شاهد اجبار دختران به ازدواج با جنگجویان طالبان بودیم.
وی با اشاره به پیامد‌های ازدواج اجباری برای کودکان می‌گوید: قربانیان زن‌کشی نیز بیشتر زنانی هستند که تحت اجبار ازدواج کرده‌اند که به بازتولید ستم جنسیتی علیه زنان تداوم می‌بخشد.
الهه صدر با اشاره به پناهندگی به عنوان یکی دیگر از پیامد‌های جنگ، می‌گوید: بیش از نیمی از پناهندگان جنگ را زنان تشکیل می‌دهند که بر اساس آمار سال ٢٠٢٢ ، صد میلیون نفر آواره در جهان وجود داشته است.
وی در ادامه با اشاره به افزایش مسئولیت‌های زنان در دوران جنگ و به ویژه پناهندگی می‌گوید: به دلیل عدم امنیت کافی در زمان فرار و یا در کمپ‌های پناهندگی خشونت جنسی را زنان به صورت خیلی وحشتناک تجربه می‌کنند و ما شاهد تخریب محیط زیست انسان‌ها هستیم. بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی تخریب می‌شوند و دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی محدود می‌شود. حتی دسترسی به آب و برق و سرویس بهداشتی نیز مختل می‌شود. در نتیجه با فقدان مراقبت‌های بهداشتی و باروری روبرو هستیم و احتمال بارداری ناخواسته و گسترش بیماری‌ها و عفونت‌ها در این زمینه وجود دارد.
وی در ادامه با اشاره به گزارش‌های سازمان ملل در مورد استفاده از تجاوز جنسی به عنوان روش جنگی می‌گوید: این تجاوزات فقط به صورت کنترل نشده توسط سربازها صورت نمی‌گیرد بلکه با دستور مقام‌های مافوق به عنوان ابزاری برای اهداف نظامی، سیاسی و اقتصادی استفاده می‌شود.
بدن زن و خشونت جنسی ابزاری برای تحقیر و بی‌ثباتی جوامع
وی در مورد چرایی اینکه بدن زن به عنوان زمین جنگ بین قدرت‌ها استفاده می‌شود، می‌گوید: زنان در جوامع شهروند فرودست هستند و به حقوق شهروندی و به حقوق فردی و اجتماعی خودشان دست پیدا نکرده‌اند، در نتیجه مردسالاری که در جوامع وجود دارد وقتی که می‌خواهد نیروی بازنده در جنگ را تحقیر کند از طریق بدن زن این کار را انجام می‌دهد. هدفشان نیز بی ثبات کردن جامعه از طریق هدف قرار دادن بدن زن است. چرا که استثمار بدن زن و اعمال خشونت بر آن، بی‌ثباتی جامعه را افزایش می‌دهد، در نتیجه ما شاهد تجاوزات جنسی سیستماتیک در جنگ‌ها به زنان بوده‌ایم. مثلا ارتش پاکستان هزاران زن جنبش آزادی‌بخش بنگلادش را مورد تجاوز قرار داد. آمار ٢٠٠ هزار تا ۴۰۰ هزار گزارش شده است.
الهه صدر در ادامه توضیح می‌دهد که طبق گزارش سازمان ملل تجاوز و برده‌داری جنسی، روسپی‌گری اجباری، بارداری اجباری، عقیم‌سازی اجباری، و هرگونه خشونت جنسی همانقدر در جنگ‌ها صورت می‌گیرد که کشتار وجود دارد. یعنی به همان اندازه آمار بالاست. و زنان بیشترین قربانیان اینگونه خشونت‌ها هستند و البته افراد ال‌جی‌بی‌تی‌کیو و کودکان هم در این جنگ‌ها مورد خشونت‌های جنسی قرار می‌گیرند، نه تنها از طرف نیروهای جنگی و نیروهای نظامی بلکه حتی از طرف کارکنان فعال در زمینه صلح یا نیروهای حافظ صلح این کودکان یا زنان مورد خشونت‌های جنسی قرار گرفته‌اند.
صلح دمکراتیک با عاملیت زنان
وی در مورد نقش صلح دمکراتیک و عاملیت زنان در ایجاد صلح می‌گوید: از اکتبر سال ٢٠٠٠ و تصویب قطعنامه ١٣٢۵ شورای امنیت سازمان ملل در مورد زنان حدود ٢۵ سال می‌گذرد، این قطعنامه خواستار مشارکت بیشتر زنان در تمامی تلاش‌ها برای ارتقای صلح و امنیت بود در حالی که زنان کمتر از ١٠ درصد از توافقنامه‌های صلح را امضا کرده‌اند، بین سال‌های ١٩٩٠ تا ٢٠١۴ از میان ١٣٠ توافقنامه صلح که منعقد شده زنان فقط ١٣ مورد را امضا کرده‌اند.
او در مورد قوانین مردسالار جوامع نیز با اشاره به اینکه «قوانین ١١۴ کشور اجازه کار در برخی مشاغل را به زنان نمی‌دهد در بسیاری از کشورها زنان حتی حق مالکیت بر زمین را ندارند و خیلی از کشورها قوانین برای حفاظت از زنان در برابر خشونت‌های خانگی ندارند» می‌گوید: بدون مشارکت زنان ما نمی‌توانیم مسائل آنها را حل کنیم. ٨ قطعنامه پی در پی شورای امنیت به معضل تجاوز جنسی که به عنوان سلاح جنگی استفاده می‌شود پرداخته است. یعنی می‌خواهم بگویم چقدر تجاوز به زنان در جنگ‌ها شدتش زیاد است و این نیز نشان دهنده شدت تجاوز‌ها در جنگ است.
وی در مورد صلح دمکراتیک با عاملیت جامعه و به ویژه زنان می‌گوید: چیزی که ما به عنوان صلح دمکراتیک می‌شناسیم و در فراخوان آقای اوجالان هم شاهدش بودیم ایجاد همزیستی مسالمت‌آمیز با همسایگان، محیط کسب و کار سالم، رقابت سالم و امنیت اقتصادی، پذیرش و احترام به حقوق دیگران، برابری و عدالت جنسیتی، سطح پایین فساد و پاسخگویی و شفافیت است و این اتفاقی است که می‌تواند در خاورمیانه و جهان بیفتد و زنان را از این مصائب و مشکلات رها کند.
وی با اشاره به شرایطی که حزب (پ ک ک) در آن شکل گرفته است، در دوران جنگ سرد و روابط کوردها و ترک‌ها می‌گوید: مدرنتیه سرمایه‌داری همیشه تلاش کرده اتحاد بین ملتها را بشکند و تمامیت خواهی جمهوری ترکیه نیز به شکستن این اتحاد سرعت بخشیده است.
وی در ادامه با اشاره به اینکه در این فراخوان ما شاهد چندین بار تاکید بر ضرورت جامعه دمکراتیک از سوی آقای اوجالان هستیم، ادامه می‌دهد: تاکید آقای اوجالان بر ایجاد یک جامعه دمکراتیک است و تا زمانی که این جامعه دمکراتیک برقرار نشود مقاومت هم هست. در تمام دنیا باید مقاومت در مقابل دیکتاتوری، در مقابل شکستن اتحاد بین ملتها و در مقابل شكستن این همزیستی دمکراتیک همچنان ادامه داشته باشد.
رهایی پ‌ک‌ک از اتهام دروغین تروریست و تاثیر آن بر ایران و خاورمیانه
در مورد تاثیر این فراخوان بر جامعه ایران ، الهه صدر می‌گوید: در جغرافیای سیاسی ایران، از طرف راستگراها، فاشیست‌ها و جمهوری اسلامی دائم این تبلیغات انجام می‌شود که ملیت‌های مختلف تجزیه طلب هستند، در حالی که این دولت-ملتها هستند که در حال تجزیه کشور هستند. وقتی که حقوق ملیت‌ها را به رسمیت نمی‌شناسند، وقتی آنها را تبدیل به مستعمره‌نشینانی کردن که از همه حقوق سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و زبانی خودشان محروم هستند چه طور ممکن است که ما از یک همزیستی مسالمت آمیز صحبت کنیم و خیلی طبیعی است که ملتها با هویت‌های خودشان در برابر این دولت-ملتها مقاومت کنند. همین امر در خاورمیانه و در جغرافیای سیاسی ایران هم انجام می‌شود.
او در ادامه تاکید می‌کند: تا زمانی که نیروهای دمکرات و انقلابی، فمینیست‌ها زنان و نیروهای صلح از این فراخوان حمایت نکنند و در کشورهای خاورمیانه این صلح برقرار نشود، هرگز نمی‌توانیم از برابری جنسیتی، از حقوق برابر ملیت‌ها و از صلح حرف بزنیم و باید این خواسته خود را به دولت-ملتها بقبولانیم. اگر این فراخوان صلح واقعا صورت بگیرد و پ‌ک‌ک از این اتهامی که به او زده شده بیرون بیاید تاثیرش را به صورت خیلی صریح و آشکار در ایران نیز خواهیم دید.
او با اشاره به اینکه زنان زندانی همانند وریشه مرادی، پخشان عزیزی و زینب جلالیان به همین اتهام در زندان‌های ایران هستند و حتی به اعدام هم محکوم شده‌اند، می‌گوید: اگر واقعا این فراخوان صلح انجام شود و پ ک ک از این اتهام دروغین که به او بسته‌اند خلاص شود این سه زن هم می‌توانند از زندان بیرون بیایند.
در مورد پیام هشت مارس و تاکید عبدالله اوجالان بر مسئله آزادی زنان، الهه صدر می‌گوید: از این طریق جوامع می‌توانند دمکراتیک شوند، آقای اوجالان حتی آزادی زنان را بر آزادی ملتها مقدم دانستند. یعنی اگر آزادی زنان وجود نداشته باشد آزادی ملتها هم وجود نخواهد داشت. حتی می‌گویند در جامعه‌ای که زنان در بند باشند سوسیالیست اصلا برقرار نخواهد شد.
او در پایان سخنان خود تاکید می‌کند: این پیام در جوامع کنونی مثل ترکیه، ایران، سوریه تحت سلطه جولانی بسیار مهم است و اگر این پیام در این جوامع پذیرفته شود به نتیجه‌ای که می‌خواهیم خواهیم رسید. نوروز هم یک پیام مقاومت و مقابله است در مقابل جمهوری اسلامی. اگر همین جشن نوروز در ترکیه نیز برگزار شود قدم بزرگی در جهت صلح خواهد بود.