سروشا آمین

مرکز خبر- سرطان پستان، شایع‌‏ترین سرطان و عامل اصلی مرگ‌ومیر ناشی از سرطان در زنان دنیا و همچنین در بین زنان ایرانی می‏باشد. ابتلا بە سرطان پستان به‌صورت مشخص بر زندگی جنسی و اجتماعی زنان تاثیر منفی می‌گذارد و به همین دلیل و در غیاب آموزش‌ها و حمایت‌های لازم، در بسیاری از زنان دیر تشخیص داده می‌شود.

سرطان پستان (Breast cancer) به نوعی سرطان گفته می‌شود که از بافت پستان آغاز می‌شود. نشانه‌های این سرطان شامل توده در پستان، تغییر در شکل ظاهری، فرورفتگی‌های کوچک پوستی، خروج مایع از نوک پستان، نوک فرورفته پستان یا پوست قرمز و خشک (پوسته‌پوسته) پستان می‌باشد. در بیماران دچار متاستاز، دردهای استخوانی، تورم و بزرگی گره‌های لنفاوی، تنگی نفس یا زردی (یرقان) هم ممکن است دیده شود.

عوامل خطرساز جهت ابتلا به سرطان پستان شامل چاقی، عدم فعالیت بدنی، تغذیه نامناسب، الکسیم ، درمان جایگزینی هورمون پس از یائسگی، پرتوهای یونیزان ، منارک زودهنگام (آغاز قاعدگی) در سن‌های پائین‌تر، دیر بچه‌دار شدن یا عدم بارداری، سابقه قبلی سرطان پستان و سابقه خانوادگی سرطان پستان است.

بسیاری از مطالعات، بیانگر ارتباط سرطان پستان با عرض‏ جغرافیایی، نور‏ خورشید و ویتامین D می‏باشند؛ بین میزان بروز سرطان پستان، عرض جغرافیایی بالا، ساعات مواجهه با نور خورشید و میزان دریافت ویتامین D پیوستگی منفی وجود دارد.

معمولا سرطان پستان در سلول‌های دیواره مجاری شیر و لوبول‌ها که تأمین‌‌کننده شیر مجاری هستند، ایجاد می‌شود. به سرطان‌هایی که از این مجاری شروع می‌شوند، کارسینوم پستان گفته می‌شود، در حالی‌که سرطان‌های ایجادشده از لوبول‌ها با نام سرطان لوبولار شناخته شده‌اند.

تشخیص سرطان پستان با انجام یک بافت‌برداری از توده مربوط تأیید می‌شود. پس از تشخیص سرطان، آزمایش‌های بیشتری انجام می‌شوند تا مشخص شود که آیا سرطان به قسمت‌های دیگر بدن نیز سرایت کرده‌ است یا خیر و چه درمان‌هایی ممکن است نسبت به بیماری واکنش نشان دهند.

در کسانی که احتمال زیادی دارند به سرطان پستان مبتلا شوند، از دو داروی تاموکسیفن و رالوکسیفن جهت پیشگیری استفاده می‌شود. جراحی دوطرفه‌ی پستان و برداشتن آن‌ها یکی دیگر از راه‌های پیشگیری در موارد پرخطر است. در مبتلایان به سرطان پستان از درمان‌هایی چون جراحی، پرتو درمانی، شیمی درمانی، هورمون درمانی و درمان هدفمند استفاده می‌شود. انواع جراحی نیز مختلف است و شامل ماستکتومی، جراحی‌های حفظ پستان یا برداشتن کامل آن می‌شود. جراحی‌های ترمیمی و بازسازی پستان نیز در همان هنگام یا در زمانی دیگر صورت می‌پذیرد. در افرادی که سرطان به سایر قسمت‌های بدن گسترش یافته‌است، درمان‌ها معطوف به بهبود کیفیت زندگی و راحتی فرد انجام می‌گیرند.

بر پایەی اظهار متخصصان در ایران، سالانه ٨ هزار نفر به سرطان پستان مبتلا می‌شوند و شیوع ابتلا به سرطان پستان در بین زنان ایرانی حدود ۳۰ تا ۳۵ مورد در ۱۰۰ هزار نفر است. ابتلا به سرطان پستان در بین مردان و زنان ایرانی جایگاه نخست را دارد و این در حالیست که در کشورهای غربی این جایگاه متعلق به سرطان ریه است، میانگین سن ابتلا به سرطان پستان در ایران بین ۴۵ الی ۵۵ سال است که در کشورهای دیگر شیوع آن از ۵۰ الی ۶۰ سالگی می‌باشد.

 

سرطان سینە در ردەی نخست سرطان‌ها در ایران

براساس بررسی‌های انجام شده طی ۳۰ سال گذشته بالاترین سرطان در ایران در زنان و مردان سرطان سینه است. این سرطان با شیوع ۱۲ درصد بالاترین میزان شیوع سرطان را دارد که ۲۶ درصد سرطان زنان را تشکیل می‌دهد. همچنین در تحقیق اخیر منتشر شده توسط محققان ایرانی پیش‌بینی شده تا سال ۲۰۲۵ میلادی، بروز سرطان سینه تا ۶۳ درصد افزایش یابد.

در برخی از کشورهای جهان از جمله آمریکا و بریتانیا، فعالان مقابله با سرطان پستان، ماه اکتبر را ماه اطلاع‌رسانی درباره سرطان پستان نامگذاری کرده‌اند. همچنین روبان صورتی یک باریکه پارچه‌ای صورتی رنگ، یا شکلی نمادین از روبانی صورتی است که نماد بین‌المللی آگاهی‌ بخش درباره سرطان پستان در نظر گرفته‌اند.

تشخیص سرطان پستان یک تجربه بسیار ناخوشایند و غیرقابل باور برای هر فرد است که می‌‌تواند زندگی فرد را مختل کند. سرطان پستان اثرات روحی و روانی شدیدتری نسبت به سایر انواع سرطان‌ها در زنان دارد. پیشرفت‌‌های گسترده‌‌ای در زمینه درمان این نوع سرطان صورت گرفته است، اما درد و رنج ناشی از این بیماری، ترس از مرگ، کاهش میزان عملکرد فرد، عوارض ناشی از درمان، فقدان حمایت‌های مالی و اجتماعی زمینه را برای اختلال در بهداشت روانی مبتلایان به این نوع سرطان افزایش داده است.

واکنش عاطفی زنان مبتلا به سرطان پستان با توجه به تغییرات خفیف خلقی و وضعیت اضطراب و افسردگی متفاوت است. بحران تشخیص سرطان پستان برای زن نیاز به دوره‌‌ای برای سازش و بازگشت به عملکرد طبیعی دارد. با وجود این، حدود ٢٠ تا ٣٠ درصد بیماران مبتلا به سرطان پستان، اضطراب و افسردگی، اختلال عملکردی و کاهش اعتماد به نفس را پس از تشخیص سرطان پستان تجربه می‌‌کنند که با توجه به روش و زمان بررسی می‌‌تواند مدت‌ها پس از تشخیص و درمان بیماری باقی بماند که این ویژگی در زنان جوان‌ رایج‌‌تر است.

مقامات بهداشتی ایران در حالی از افزایش میران ابتلا به سرطان در ایران خبر می‌دهند که چندی پیش دبیر کمیسیون دارو و تجهیزات پزشکی سازمان نظام پزشکی ایران از افزایش روند مسافرت‌های درمانی برای بیماران مبتلا به سرطان در ایران به ویژه به کشور ترکیه خبر داد.

در حال حاضر مهمترین رسالتی که بە عهده تمامی سازمان‌های سیاست‌گذار بهداشتی است کمک در تشخیص زودرس بیماری است. در کشورهای اروپایی و آمریکایی با وجود آن که بروز این بیماری چندین برابر ایران است ولی میزان مرگ و میر مبتلایان به این سرطان، تقریبا با کشورهایی مانند ایران برابری می‌کند که علت آن سیستم‌های غربالگری و تشخیص زودتر بیماری است.

و در همین راستا با توجه به دشواری تشخیص و درمان سرطان پستان در زنان جوان، یک نظام غربالگری با دقت و کیفیت بالا در حوزه سرطان پستان نیاز است؛ زیرا شناسایی بە موقع بیماری موجب دریافت درمان مناسب، بقای بیشتر و بهبود کیفیت زندگی فرد خواهد شد.

 

عدم دسترسی بە غربالگری در ایران و تشخیص دیرهنگام سرطان

سالانه از حدود چند هزار نفر مبتلا به سرطان پستان در ایران بین ۴ هزار تا ۶ هزار نفر آنان معادل حدود ۴۰ درصد، دیر شناسایی می‌شوند. عدم دسترسی به غربالگری در ایران که منجر به تشخیص دیرهنگام سرطان می‌شود از مهمترین چالش‌هایی است که به افزایش آمار مرگ و میر ناشی از سرطان می‌انجامد. همچنین دستگاه ماموگرافی تشخیص سرطان پستان به اندازه کافی در بیمارستان‌ها وجود ندارد.

واقعی نکردن قیمت تعرفه‌های درمانی باعث شده تا نظام سلامت نتواند از بودجه لازم برای خرید دستگاه‌های رادیوتراپی و تعمیر و به‌‌روز‌رسانی دستگاه‌های موجود برخوردار باشد. بیمارستان‌های ایران با معضل کمبود دست‌کم‌ ۱۰۰ دستگاه رادیوتراپی مواجه است؛ تنها ۱۳۰ دستگاه در بخش خصوصی و دولتی موجود است. این در حالی است که شعارهای غیرعملی مانند «غربالگری سرطان پستان» داده می‌شود.

گویا دولت ایران بودجه‌های لازم برای مراکز درمانی و تخصصی را به مراکزی مانند مراکز تبلیغ دینی و مراکز دیگر از این قبیل اختصاص داده که مراکز درمانی در تهیه تجهیزات پزشکی در چالشی بسیار بزرگ قرار گرفته‌اند. در چنین شرایطی بیمارانی که از بضاعت مالی برخوردارند می‌توانند با مراجعه به مراکز درمانی کشورهای دیگر سلامتی خود را به دست بیاورند و بیماران کم بضاعت در ایران با بیماری و شرایط سختشان دست و پنجه نرم کنند.