پروانه کبریت

کابل- ۲۸ می مصادف است با روز جهانی بهداشت قاعدگی/عادت ماهوار که این روز بنابرهدف آگاهی‌دهی در‌باره‌ی بهداشت قاعدگی و شکستن تابوی قاعدگی نام­گذاری شده است.

افغانستان کشوری که تعلیم و تحصیل کردن دختران "چشم­پارگی" و "بی­حیایی" خوانده می‌شود، طبعا که قاعدگی تابو می‌باشد.

متاسفانه در جامعه­‌ای سنتی چون افغانستان آموزش مسایل قاعدگی هنوز هم ننگ و عار دانسته می‌­شود، دختران در تاریکی )ناآگاهی و بی‌­خبری( از بدن خویش به قاعدگی می‌­رسند.

گروهی از زنان فعال، روز دوشنبه ۳ جوزا ۱۴۰۰ مصادف با ۲۸ ماه می، برنامه‌­ای تحت شعار "قاعدگی تابو نیست" را به راه انداخته‌اند تا اینکه این موضوع را در میان تمام خانواده‌ها رواج داده و آگاهی‌‌دهی کنند.

گروهی از زنان، کمپینی را که از دو هفته بدینسو آغاز کرده‌اند، در دو بخش تئوری که به شکل نوشتاری (مقاله­، تجارب تلخ و شعار­ها) و عملی که رفتن به مکاتب و توزیع مواد بهداشتی است، می‌‌باشد.

کمپین "قاعدگی تابو نیست" با واکنش­‌‌های زیادی از مردم و کاربران صفحات مجازی روبرو شد، که نظریات مختلف را در برداشت. عده‌­­ی زیادی این مسئله را به تمسخر گرفتند، اما عده‌­­ای بشمول بعضی از رسانه‌­‌ها از این کمپین تقدیر، و در نشرش همکاری کردند.

کیارنگ سعادت، یکی از زنان فعال اجتماعی و عضو این کارزار می‌گوید، کمپین "قاعدگی تابو نیست" را بنابر هدف آگاهی‌دهی در مورد قاعدگی و آموزش بهداشت در زمان عادت ماهوار، به راه انداخته‌اند.

وی می‌گوید، سال‌­های گذشته روی این موضوع فقط در حد یک نوشته در دنیای مجازی فعالیت می‌شد که آنقدر مؤثر نبود، تا اینکه امسال جمعی از زنان که خود آنها هم شامل آن می‌باشند، این برنامه را به راه انداختند.

سعادت در طی مصاحبه‌ایی به خبرگزاری زن گفت: این جمع از زنان با پول شخصی خود مواد بهداشتی (کوتکس) خریداری کرده، و در کنار آگاهی‌دهی و آموزش، مواد بهداشتی هم در مکاتب برای دختران توزیع می‌کنند. وی افزود، که برای عادی شدن این موضوع علاوه بر رفتن به مکاتب دختران، در مکاتب پسرانه هم آگاهی‌‌دهی خواهند کرد.

هدا خموش شاعر و یک تن از برگزار‌کننده­های کمپین "قاعدگی تابو نیست" در مصاحبه‌­ای به خبرگزاری زن گفت: "انگیزه‌­ایی که ما را به ایجاد چنین برنامه‌ایی وادار ساخت، یادآوری از تجارب تلخ و ناآگانه‌ی خودمان بود و کار خود را با نوشتن مقاله‌ها آغاز کردیم که با واکنش‌­های زیاد روبرو شدیم.

هدا خموش در ادامه افزود، اولین کار خود را از مکتبی بنام علامه‌ی نیک محمد آغاز کردند، که با تشویق و همکاری­ گرم مدیر و معلمان این مکتب توانستند با موفقیت به پایان برسانند. برای پیگیری این روند در حدود پنج مکتب را در شهر کابل، سه مکتب در شهر هرات، سه مکتب در شهر مزار شریف و یک مکتب را در شهر پروان مدنظر گرفته‌اند.

 

این دو زن فعال اجتماعی در کنار این همه واکنش‌های منفی ناامید نشده و از اقدامی که کرده‌اند حس خرسندی می‌کنند و می‌گویند، این کمپین و روند آگاهی‌دهی‌شان فقط برای یک سال نه بلکه تا زمانی که کاملا برای مردم معمولی نشده باشد، ادامه خواهند داد.

بریشنا هاشمی دکتر نسائی ولادی و زایشگاه در ولایت کنر می‌گوید: "چون اکثر ولایات افغانستان از تعلیم و تحصیل بدور بوده‌اند و ۹۹ درصد آنانرا افراد بی‌سواد تشکیل می‌دهند بنا از چنین موضوعات بی‌خبر مانده‌اند و ولایت کنر هم از آن جمله ولایات می‌باشد که قاعدگی در میان باشند‌گانش تابو خوانده می‌­شود. از ۱۰۰ در صد، ۹۰ درصد آن از قاعدگی و از بهداشت آن ناآگاه مانده‌اند.

دکتر هاشمی در رابطه با عدم آگاهی مردم از قاعدگی چنین سخن می‌گوید، یک روز مردان و زنان یک خانواده دختر نوجوان خود را به مرکز صحی ما آورده بود که با خشم و عصبانیت بسیاری گویا دخترشان با مردی رابطه‌­ی جنسی برقرار کرده و خوان­‌آلود است، بعد از معاینات معلوم شد که دختر هیچ نوع رابطه‌­ای برقرار نکرده بلکه اولین دوره‌ی قاعدگی­‌اش بوده است.

با شنیدن چنین داستان‌­هایی، فهمیده می‌شود که چقدر دختران در این عرصه قربانی ناموسی شده‌اند.

بر اساس تحقیق ابتدایی وزارت صحت عامه ۷۰ درصد از دختران افغانستان از قاعدگی آگاهی کامل ندارند، که ۳۰ درصد این دختران در زمان قاعدگی به مکتب حاضر نمی‌­شوند.

پلوشه دختر دانش­‌آموز که ۱۷ سال سن دارد، مثل هر دختر زاده‌­ی جوامع سنتی از نخستن روز قاعدگیش خاطره‌­ی تلخ دارد.

وی می‌گوید برای من نه مادر، نه خواهر و نه همسر برادر در این مورد چیزی نگفته بودند، از درد، خونریزی و بهداشت آن چیزی نمی‌­دانستم. بنا، در نخستین بار قاعدگیم با داشتن درد شدید تمام شب را با گریه صبح کردم، تا طلوع آفتاب شلوارم را می­‌شستم تا این خون پاک شود. اصلا نمی‌­دانستم این خون که پاک می‌کنم دوباره از کجا می‌ریزد.

او در ادامه افزود، در خانواده­‌های افغانستان یاد‌آوری این موضوعات عار است، حداقل آموزگاران  باید در مکاتب برای دختران آموزش بدهند. تا برای هیچ دختری مثل من و هزاران دختر دیگر، قاعدگی تابو و خاطره‌ی تلخ نباشد.

در همین حال، وزارت معارف افغانستان از روز جهانی بهداشت قاعدگی در کابل، تجلیل کرد. رنگینه حمیدی سرپرست این وزارت در طی سخنرانی خود یادآور شد که این وزارت در نظر دارد تا برای آگاهی‌دهی در مورد قاعدگی، این موضوع را در دروس آموزشی بگنجاند.