آگرین حسینی

سنه - مامایی رشتەای است كه در ایران نیز قدمتی كهن دارد و شروع فعالیت‌های آكادمیک آن به سال ۱۳۰۸ برمی‌گردد؛ رشته‌ای كه در طول زمان به جای پیشرفت با مشكلات زیادی روبه رو بوده است و به رغم كهولت سن هنوز نتوانسته دانشكده مستقلی به نام مامایی داشته باشد.

وظایف ماماها در جامعه تنها به دوران بارداری و مراقبت از مادر و جنین خلاصه نمی‌شود بلکه موضوعات بیماری‌های زنان، جنین‌شناسی، نوزادان و مراقبت‌های مربوطه، بهداشت، تغذیه مادر و کودک، تنظیم خانواده و بیماری‌های داخلی و جراحی را هم در برمی‌گیرد... ماما، ماماست و تغییر نام او به مراقب سلامت به شدت مورد اعتراض جامعه مامایی است و باعث به حاشیه رفتن هویت و نام ماما می‌شود .

زایمان و تولد نوزاد متفاوت‌ترین تجربه‌ای است که یک زن در طول زندگی خود تجربه می‌کند. این پروسه گذشته از شیرینی و حس خوبی که دارد با استرس‌ها و نگرانی‌هایی نیز همراه است. از آن جایی که خانواده رکن اساسی جامعه است توجه به سلامت مادران باردار بسیار اهمیت دارد. رشته مامایی به همین منظور و برای ارتقای سلامت مادر و نوزاد به وجود آمد. رشته‌ای که نقش کلیدی در جامعه دارد اما امروز در جایگاه واقعی خود قرار نگرفته است و ماماها با مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم می‌کنند. در این رابطه با س.م ماما در سنه مصاحبه انجام دادیم تا در خلال گفت‌وگو  بە بررسی مشکلات این قشر بپردازیم.

 

رشتەی مامایی را در چند سطر معرفی کنید.

مامایی دانشی است که بر مشاهده،‌ آموزش، پیشگیری، تحقیق، تشخیص و درمان استوار شده است. فعالیت متخصصان این رشته از قبل از بارداری شروع شده و تا پس از زایمان و ۶ سالگی کودک ادامه پیدا می‌کند. ماما شخصی است که این رشته‌ی آموزشی را گذرانده و توانایی نظارت و مراقبت، توصیه به زنان در دوران بارداری، زایمان و دوره بعد از زایمان، هدایت زایمان‌ها با مسئولیت خود و مراقبت از نوزاد و شیرخوار و کودک زیر ۶ سال را دارد. این مراقبت شامل پیشگیری، کشف حالات غیر طبیعی در مادر و کودک، فراهم ساختن کمک‌های پزشکی و اجرای اقدامات اورژانس در نبود کمک پزشکی است.

 

 آیا موفقیت در این رشته نیاز به روحیه و توانمندی‌های خاصی دارد؟

رشته‌ی مامایی عشق، علاقه، صبر و حوصله‌ی بسیار بالایی می‌خواهد؛ چون یک خانم در حال زایمان شرایط بسیار حساسی دارد و بسیاری از حرف‌ها یا حرکاتش در اختیار خودش نیست و یک ماما باید در حد امکان با صبر و حوصله بسیار به او آرامش و قوت قلب بدهد و توجه داشته باشد که مسئولیت جان دو نفر یعنی مادر و جنین را بر عهده دارد. همچنین یک ماما باید بسیار باهوش و نکته‌ سنج باشد و از مقابل مسائل هر چند کوچک به سادگی نگذرد؛ زیرا خیلی از مسائل یا علائم کوچکی که در هنگام بارداری یا زایمان ظاهر می‌شود، در صورت عدم توجه می‌تواند خطرات جانی برای نوزاد یا مادر به دنبال داشته باشد. دانشجوی این رشته باید به کار عملی نیز علاقه‌مند باشد چون دروس این رشته بیشتر عملی است و کمتر جنبه تئوری دارد.

 

با چه موانع و مشکلات در این رشته مواجه هستید؟ آیا نگاه سنت و مرد سالاری در بخش‌هایی از جامعه تا چه اندازه در حرفه شما نمایان است؟

ماما ، ماماست و تغییر نام او به مراقب سلامت به شدت مورد اعتراض جامعه مامایی کشور است و باعث به حاشیه رفتن هویت و نام ماما می‌شود . شغل مامايی حرفه‌ای هستش که همواره با جان ۲ نفر سرو کار دارد و اموری همچون تمامي مراقبت هاي عادي دوران بارداري و بهداشت باروري، مشاوره هاي دوران بلوغ، تشخيص و درمان بيماري هاي شايع دستگاه تناسلي و مشکلات دوران پيري در حيطه کاري ماماها قرار دارد اما متاسفانه در حال حاضر به دليل کمبود نيرو یا شاید کمبود اعتبارات در بخش بهداشت در بخش هاي مختلف همچون واکسناسیون و تزریقات و پانسمان و .... شاغل می‌شوند و نه صرفا در رشته تحصیلیشان و با وجود اهمیت ویژه‌ای که به کار یک ماما میدن  امنیت شغلی یک ماما از اهمیت کمی برخوردار هست و اگر خدایی نکرده برای مادر یا جنین مشکلی پیش بیاد دیه و خسارت رو ماما خودش شخصا باید پرداخت کند و ساپورتی از جانب سیستم ندارند.

شیفت‌های شب طولانی و محیط کاری استرس‌زا مامایی باید جزو مشاغل سخت و زیان آور شناخته شود در حالی که هنوز از مزایای این قانون برخوردار نشده است، این نیز جزو مشکلات این شغل است. شغل بسیار پراسترس در حیطه درمان است بسیاری از بیماری‌های شغلی از طریق این حرفه می‌تواند بر ماما غالب شود.

 

آیا به نظر شما دانشجویان پس از فارغ التحصیلی از مهارت کافی برخوردارند؟

خیر! برخوردار نیستند. البته نباید هم انتظار داشته باشیم که مهارت دانشجو در زمان فارغ التحصیلی کامل باشد. پزشکی و حرفه‌های مرتبط با آن همچون مامایی علاوه بر علم به یک تجربه نیاز دارد و مهارت تنها از طریق علم ایجاد نمی‌شود. جا دارد که روی مهارت‌های بالینی دانشجویان مامایی کار شود و آن را افزایش دهیم. اعمال سلیقه در اختصاص سختی‌کار به ماماهایی را که کار بالینی انجام می‌دهند را دغدغه روز جامعه مامایی باید دانست. ماماها در بیمارستان‌های شلوغ در شرایط فرسایشی کار می‌کنند اما سختی کار به آن ها داده نمی‌شود و یا اعمال سلیقه‌هایی در این میان صورت می‌گیرد. برخی از ماماها برای گرفتن سختی‌کاری که مصوبه و حق قانونی آن‌ها است گاهی تا دو سال تلاش و به سازمان‌های مختلف شکایت می‌کنند. ماماها در شرایط استرس‌زایی کار می‌کنند چرا که با جان دو انسان طرف هستند و کوچک‌ترین اشتباهی عواقب بدی دارد. از طرفی چون در مواجهه با مایعات بدن بیمار هستند امکان ابتلاء به بیماری‌هایی نظیر ایدز و هپاتیت در آن‌ها وجود دارد. پس سختی‌کار موضوع بسیار مهمی است. ما نمی‌دانیم در این زمینه کدام نهاد یا سازمان کارشکنی می‌کند. بیمه بیمارستان را مقصر می‌داند و بیمارستان بیمه را!

 

به مناسبت روز ماما، چە پیامی برای زنان و به ویژە زنان ماما دارید؟

درست  است که شعار سال ۲۰۲۳ درروز ماما را دوباره باهم، از شواهد تا واقعیت اعلام کردند ولی من هنوز جملەای را برای شما می‌گویم که تا سال ۲۰۱۵ شعار روز جهانی ماما بود با عنوان " جهـان امــروز بیش ازهر زمانی به ماماها نیاز دارد" و برای زنان سرزمینم یک جمله دارم آن هم از نزار قبانی هست که می‌گوید :ای آن زنی که در کتاب‌های جادو از او نوشته‌اند!

پیش از تو جهان نثر بود، تو آمدی شعر شد.... موفق باشید.