ژوان کرمی

کنگاور - روز گذشته ٢٨ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲، جشنوارەای تحت عنوان «جشنواره شوسواره اسب اصیل کورد»  در محوطەی معبد آناهیتا در شهر کنگاور برگزار شد. متولی این جشنواره اداره ورزش و جوانان و هیئت سوارکاری شهرستان کنگاور بوده و اداره میراث فرهنگی و شهرداری این شهر نیز در آن دخیل بودەاند. در مراسم افتتاح این جشنواره فرماندار و امام جمعە و جمعی از مسئولین شهرستان کنگاور حضور داشتند. این جشنواره در میان حیرت حامیان میراث تاریخی و فرهنگی، در محوطەی معبد آناهیتا برگزار شد و ظاهرا همەی مسئولین و نهادهای نامبرده که در برگزاری آن دخیل بودەاند، هیچگونه مشکلی با برگزاری جشنواره در این مکان تاریخی نداشتەاند!

برای برگزاری جشنواره اسب اصیل کورد محوطەای با مساحت تقریبی ۵۰۰ متر مربع را با داربست محصور کرده و چند صد صندلی را برای تماشاگران گرداگرد آن مستقر کرده بودند. چند دستگاه اتومبیل از سواری گرفتە تا وانت و از تراکتور گرفته تا موتورسیکلت به محوطه راه پیدا کرده و در این مکان تاریخی استثنایی در حال ویراژ دادن بر پیکر ایزدبانو آناهیتا بودند، جدای از چند هزار نفری که برای تماشای جشنواره در آنجا حضور یافتە و اسب‌های متعددی که در دشت معبد آناهیتا آزادانه در حال یورتمه بودند. این در حالی است که چنین فعالیت‌های در مکان‌های تاریخی می‌تواند به شدت به آن مکان و آثار به جا مانده آسیب وارد کند.

معبد آناهیتا به علت عدم توجه نهادهای حکومتی و عدم تخصیص بودجەی مناسب، تاکنون به صورت جدی مورد کاوش باستان‌شناسی قرار نگرفته و تنها دوبار به صورت ناقص این امر انجام گرفته است. به همین علت قسمت اعظمی از این مکان تاریخی هنوز زیر خاک مدفون است و آشکارا مشخص است چنین فعالیت‌های سنگین در این محوطه چقدر آسیب‌زاست.

عدم توجه، رسیدگی و حفاظت از مکان‌های تاریخی و میراث فرهنگی در ایران و روژهلات کوردستان مسئلەی تازەای نیست و البته در این میان میراث تاریخی و فرهنگی جامعەی زنان به صورتی مضاعف مورد عدم رسیدگی و بی‌توجهی قرار میگیرد. درواقع می‌شود گفت آسیب وارد نمودن به چنین میراث گرانبهایی، حمله به میراث و دست‌آوردهای جامعەی زنان است. قدمت معبد آناهیتا هنوز به صورت دقیق مشخص نشده و برخی قدمت آن را به دورەی سلوکیان، برخی دورەی اشکانیان و برخی دیگر دورەی ساسانیان می‌رسانند، اما حتی اگر پیشینەی خود معبد به صورت دقیق مشخص نشود، قدمت ایزدبانو آناهیتا به دوران مادرتباری و ادیان مادرتبار شرقی برمی‌گردد. مادامی که زن آزاد برای جمهوری اسلامی و ایدئولوژی حاکم تهدید باشد، مبرهن است که میراث مربوط به دوران مادرتباری و زیست زن‌محور نیز می‌تواند تهدیدی جدی قلمداد شود.

شایان ذکر است در این جشنواره هیچ سوارکار زنی حضور نداشت و همگی سوارکاران شرکت‌کننده را مردان تشکیل داده بودند. این مسئله در حالی رخ می‌دهد که در سال‌های زنان به شیوەای برجسته به این ورزش روی آوردەاند و با بازگشت به سنت‌های دیرین خود اکنون درصد بالایی از سوارکاران را تشکیل می‌دهند. در نهایت می‌توان گفت این جشنواره، جشنوارەای بود برای نادیده گرفتن زنان و تخریب معبد تاریخی آناهیتا.