مرکز خبر- بە گزارش خبرگزاری زن، پنج‌شنبە ٨ سپتامبر ٢٠٢٢ سازمان دیده بان حقوق بشر گزارشی از تأثیرات وحشتناک آلودگی هوا در بوسنی و هرزگوین کە در ماه‌های زمستان مستند کردە بود را منتشر کرد.

 بر اساس این گزارش مردمی که در نزدیکی  پنج نیروگاه زغال سنگ قدیمی این کشور زندگی می‌کنند گفتەاند: « تشدید آلودگی ‌هوای این منطقە در مجاورت نیروگاه‌های زغال سنگ باعث افزایش بیماری سرطان، بیماری‌های قلبی عروقی یا تنفسی و مرگ و میر افراد شدە است.»

همچنین طبق این گزارش کشور بوسنی و هرزگوین پنجمین میزان مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا در جهان است. اتکا به چوب و زغال سنگ برای گرما، زغال سنگ برای تولید برق در نیروگاه‌های قدیمی، ساختمان‌های با عایق ضعیف، ناوگان وسایل نقلیه قدیمی و عوامل طبیعی بە تشدید آلودگی هوای این کشور کمک می‌کنند. دولت‌های چندگانه بوسنی به اندازه کافی برای مقابله با این هوای آلودە اقدامی انجام نداده‌اند و نتوانسته‌اند خطراتی را که هوای مرگبار برای سلامتی انسان ایجاد می‌کند کاهش دهند یا حتی به اندازه‌ی کافی مردم را در مورد خطرات آگاە کنند.

در گزارش سازمان دیدە بان حقوق بشر آمدە است آلودگی هوا بە روش‌های مختلف جهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد افراد با شرایط خاص، زنان باردار، کودکان و افراد مسن آسیب پذیرترین افراد هستند. در بوسنی و هرزگوین والدین با مشکلات مراقبت از کودکان مبتلا به آسم و برونشیت در طول زمستان روبرو می‌باشند.

روز جهانی هوای پاک ٧ سپتامبر است. آلودگی هوا یک مسئله‌ی جهانی است. سازمان بهداشت جهانی آلودگی هوا را بزرگترین تهدید زیست محیطی برای سلامت انسان می‌داند و تخمین می‌زند که ٩٩ درصد از جمعیت جهان در مکان‌هایی زندگی می کنند که بالاتر از آستانه‌های WHO بودە کە برای محافظت از سلامت انسان طراحی شده‌اند. آلودگی هوای محیطی (یا فضای باز) عمدتاً ناشی از سوزاندن سوخت‌های فسیلی، آتش سوزی جنگل‌ها، سوزاندن زباله‌ها، سایر فعالیت‌های صنعتی و عوامل طبیعی است.

 همچنین در این گزارش آمدە است هر ساله هفت میلیون نفر بر اثر آلودگی هوای داخل و خارج از خانه جان خود را از دست می‌دهند. این آمار بیش از مرگ ناشی از کووید-١٩در دو سال گذشته است. آلودگی هوا که اغلب نامرئی است، در مقایسه با سایر موارد اضطراری کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد، اما تهدیدات سلامتی تا حدودی واقعی هستند. در واقع، ٩۴ درصد از مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا به دلیل بیماری های غیرواگیر مانند بیماری‌های قلبی عروقی، سکته مغزی، بیماری مزمن انسدادی ریه و سرطان ریه می‌باشد و از هر ده مورد این مرگ و میر، ٩ مورد در کشورهای با درآمد کم و متوسط  رخ می‌دهد.

همچنین بر اساس قوانین بین المللی حقوق بشر، کشورها موظف به مقابله با آلودگی هوا هستند که تأثیرات مخربی بر طیف وسیعی از حقوق بشر از جمله حق زندگی و سلامت دارد. دولت‌ها موظفند نه تنها اقداماتی را برای محدود کردن آلودگی هوا از طریق رسیدگی به علل آن انجام دهند، بلکه از مردم در بدترین رویدادهای آلودگی هوا نیز محافظت کنند. این شامل نظارت کافی بر کیفیت هوا، اجرای استانداردهای دقیق کیفیت هوا و ارزیابی، اطلاع رسانی، و کاهش خطرات برای سلامت انسان در زمانی که سطوح آلاینده بالا است، می‌شود.

طبق گزارش دیدەبان حقوق بشر آلودگی هوا و تغییرات آب و هوا ارتباط مستقیمی با هم دارند. سوزاندن سوخت‌های فسیلی که مسئول حدود ٨٠ درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای که منجر به تغییرات آب و هوایی می‌شود، عامل اصلی آلودگی هوای بیرون است. تغییر از سوخت‌های فسیلی به انرژی‌های پاک، از جمله باد و خورشید، ابزاری حیاتی برای مقابله با آلودگی هوا و انتشار گازهای گلخانه‌ای است که باعث تغییرات آب و هوایی می‌شود. این می‌تواند سالانه جان میلیون ها نفر را نجات دهد.