سه سال پس از خیزش انقلابی؛ زنان کجا ایستاده‌اند؟

با گذشت سه سال از خیزش انقلابی ژن، ژیان، آزادی، پرسش اصلی این است: آیا مبارزات زنان در ایران و روژهلات توانسته به عمق جامعه راه یابد و به آرمان‌های خود نزدیک شود یا همچنان با پراکندگی و فشار ساختارهای مردسالار دست‌به‌گریبان است؟

ماریا قدیمی

سنه- در سومین سال خیزش انقلابی ژن، ژیان، آزادی باید پرسید؛ آیا مبارزه زنان تداوم یافته یا به خاموشی گراییده است؟ آیا این فلسفه در زندگی اجتماعی جاری شده و به آرمان‌های خود نزدیک گشته، یا در غبار فراموشی مانده است؟ آیا می‌توان پس از سه سال، ثمرات این مبارزه را دید؟

 

الهام مظفری یکی از زنانی است که در خيزش انقلابی زن زندگی آزادی ماه‌ها زندان و شکنجه روحی و روانی را متحمل شده است.

 

از او می‌پرسم: هنوز به مبارزاتت پایبند هستی؟

می‌گوید: در این سه سال حتی لحظه‌ای به ترک مبارزه فکر نکرده‌ام؛ برعکس، ما با مبارزه زنده‌ایم. خیزش انقلابی ژن، ژیان، آزادی ما را بیدار کرد و زن بودن را یادآور شد. در این سال‌ها هم اتفاقات خوب داشته‌ایم و هم تلخ، اما اگر بپرسید دستاوردی داشته است، هزاران بار می‌گویم بله.
زندگی من و بسیاری از همرزمانم به پیش و پس از این خیزش تقسیم شد. اگر پیش‌تر تنها گوشه‌ای از زندگی را می‌دیدم، اکنون جهانی تازه پیش چشمم گشوده شده است؛ من واقعیت‌ها را دیدم. مبارزه برای من تنها تغییر یک حکومت نیست، بلکه تغییر نظام فکری‌ای است که زن را اسیر و دربند می‌خواهد. من با ذهنیتی مردسالار می‌جنگم که زندگی مرا و زندگی مادرانم را مصادره کرده است.

 

می‌پرسم: در این سه سال، مبارزات زنان در ایران و به‌ویژه روژهلات چه دگرگونی‌هایی داشته است؟

الهام می‌گوید: زنان در روژهلات زیر فشار چندلایه قرار دارند؛ هم به دلیل جنسیت و هم ملیت سرکوب می‌شوند. به‌عنوان یک زن کورد باید بگویم فرهنگ ما که روزگاری زن را صاحب اختیار و قدرت می‌دانست، امروز زیر هجوم مردسالاری است. زن نه تنها جایگاهش را از دست داده بلکه در معرض مصادره کامل قرار گرفته است. این حذف را می‌توان در زن‌کشی‌ها، ازدواج اجباری و کودک‌همسری دید. هنوز در روستاها و حاشیه شهرها زنانی برده‌وار زندگی می‌کنند و انکار آن ممکن نیست. جامعه ما فقط شهر و طبقه بالا نیست؛ اینکه بخشی از آن با جهانی‌شدن پیش رفته به‌معنای پایان مشکلات زنان نیست. زنان همچنان گرفتار تبعیض و سرکوب‌اند. بنابراین، برای پاسخ به پرسش شما باید این واقعیت‌ها را در نظر گرفت؛ آن‌گاه روشن می‌شود که مبارزه زنان به دورترین روستاها و عمیق‌ترین لایه‌های جامعه رسوخ کرده است. زنان حتی در دورافتاده‌ترین نقاط، صدای آزادی را شنیده‌اند و از پشت دیوار مردسالاری بیرون آمده‌اند. «ژن، ژیان، آزادی» تنها به بخشی از جامعه تعلق ندارد، بلکه مبارزه‌ای برای همه زنان است.

الهام مبارزات زنان در این سه سال را نه رو به خاموشی، بلکه در اوج می‌بیند و می‌گوید: باید واقع‌بین بود؛ پیش از خیزش، زنان در خوابی زمستانی بودند و حرکت‌ها پراکنده بود، اما پس از آن رادیکال‌تر شد و شمار زنان مبارز پیوسته افزایش یافته است. این مبارزه مرز سنی و جنسیتی نمی‌شناسد و نشان داد مردسالاری نه خواست جامعه بلکه نتیجه سال‌ها سیاست‌ها و قوانین ضدزن است.

او پراکندگی را بزرگ‌ترین آسیب مبارزات زنان می‌داند و می‌افزاید: زنان باید بدانند رمز پیروزی در این دوران، اتحاد و همبستگی در هر اندیشه و خط فکری است.

 

شهریور و چشم‌انداز روشن مبارزه زنان

سمانه مریدی، از فعالان حوزه زنان، در سالگرد خیزش انقلابی ژن، ژیان، آزادی می‌گوید: ۲۵ شهریور در تاریخ مبارزات زنان ثبت شد و آیندگان آن را یکی از بزرگ‌ترین دستاوردها خواهند دانست. از آن روز، زنان و مردان هر روز بیش از پیش به حقیقت نزدیک می‌شوند. اگر پیش‌تر هر زن در خانه و جامعه به تنهایی می‌جنگید، امروز زنان نگاهی مشترک به مبارزه یافته‌اند و می‌دانند تنها نیستند.

به باور او، فلسفه ژن، ژیان، آزادی محدود به زمان و مکان خاصی نیست، بلکه رمز رهایی زنان است. زنان و مردان دریافته‌اند که آزادی زن به معنای آزادی جامعه است. سمانه مبارزات زنان را گسترده اما پراکنده می‌داند و از آنان می‌خواهد این انرژی و اراده را یکپارچه سازند تا به پیروزی برسند.

او بر ضرورت کنار گذاشتن بی‌اعتمادی و منیت تأکید کرده و می‌گوید باید اتحاد را به فرهنگی پایدار بدل کنیم و در برابر سیاست‌های تفرقه‌افکن هوشیار باشیم. سمانه می‌افزاید: پیش از خیزش انقلابی ژن، ژیان، آزادی از چنین اراده‌ای در میان زنان آگاه نبودم و امید چندانی نداشتم، اما اکنون با یقین می‌گویم آینده مبارزه زنان روشن است. زندان و شکنجه عزم ما را استوارتر کرد. امروز بسیاری از همراهانمان هنوز در زندان‌اند؛ زنانی که زندگی را در مبارزه می‌بینند و آزادی را نه در بیرون از زندان، که در رهایی همه زنان جست‌وجو می‌کنند و برای این هدف بزرگ جان می‌دهند.

زنده باد خیزش انقلابی ژن، ژیان، آزادی