ساخت جامعه‌ای اخلاق‌مدار: تلاش آموزش و پرورش شمال و شرق سوریه

درس فرهنگ و اخلاق از دروس مهمی است که هیئت آموزش و پرورش منطقه شمال و شرق سوریه به آن توجه ویژه‌ای دارد، زیرا این درس در شکل‌گیری جامعه‌ای فرهنگی و اخلاقی نقش اساسی ایفا می‌کند.

سیلوا ابراهیم

منبج - درس فرهنگ و اخلاق که در برنامه آموزشی منطقه شمال و شرق سوریه گنجانده شده، به شکل‌گیری شخصیت دانش‌آموزان و آماده‌سازی آنها برای ساختن جامعه‌ای فرهنگی و اخلاقی کمک می‌کند، چرا که آنها سازندگان آینده جامعه هستند.

فرهنگ به مجموعه دستاوردهای جامعه در زمینه علم، اندیشه و اخلاق اشاره دارد که به روشنگری ذهن و ارتقای افکار و اعمال در حوزه‌های مختلف مانند علوم، هنرها و سیاست می‌پردازد. فرهنگ از عناصر مهم در طبقه‌بندی و تمایز جوامع و ملت‌هاست که از طریق بررسی محتوای آن از نظر ویژگی‌ها و مفاهیم فردی، انسانی و اجتماعی صورت می‌گیرد. اخلاق نیز به رفتارها و اعمالی اشاره دارد که ریشه در روح انسان داشته و نیرویی است که انسان را به سوی انتخاب خیر و صلاح هدایت می‌کند.

عبیر البرهو، نماینده هیئت آموزش و پرورش منطقه منبج گفت: «اهمیت درس فرهنگ و اخلاق در حفظ آداب و رسوم و زبان مادری هر بخش از جامعه نهفته است. در دنیای امروز که تحت تأثیر قدرت‌های سرمایه‌داری است، جامعه با خطر نابودی فرهنگی روبروست. این قدرت‌ها تلاش می‌کنند جامعه را از اخلاق، فرهنگ و ارزش‌هایش تهی کنند. نقش درس فرهنگ و اخلاق، تقویت این مفاهیم در ذهن دانش‌آموزان و حفاظت از هویت جامعه در برابر نابودی است.»

 وی افزود: «هدف ما از طریق این درس، پرورش نسلی است که به فرهنگ، اخلاق و ارزش‌های اجتماعی آراسته باشد. بر اساس مشاهدات ما، تأثیر این درس بر دانش‌آموزان حدود ۶٠% ارزیابی می‌شود، زیرا بیشتر جنبه فرهنگی و اخلاقی دارد تا علمی.»

درباره نحوه گنجاندن این درس در برنامه درسی، او توضیح داد: «ابتدا با آموزش ۴ معلم برای تدریس در مقطع متوسطه شروع کردیم. سپس گروهی از معلمان با تخصص‌های حقوق، فلسفه، آموزش، شریعت و مشاوره روانشناسی آموزش دیدند. این افراد در اولویت تدریس این درس در تمام مقاطع قرار گرفتند تا در سال ٢٠١٨ به طور رسمی در برنامه درسی گنجانده شود. اکنون ٢٢٠ معلم در روستاها و شهر این درس را تدریس می‌کنند و کلاس فرهنگ و اخلاق هفته‌ای دو بار برگزار می‌شود.»

شیرین عجلان، معلم درس فرهنگ و اخلاق در یکی از مدارس منطقه منبج، درباره اهمیت این درس می‌گوید: «این درس به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا با فرهنگ، آداب و رسوم جامعه آشنا شوند و بتوانند بین عادات خوب و بد تفاوت قائل شوند. بخش اخلاق نیز به آنها می‌آموزد که در زندگی روزمره، چه در مدرسه، خانه یا جامعه، چگونه رفتار کنند. فرهنگ، ارزش‌ها و اصول جامعه را شامل می‌شود، در حالی که اخلاق به ما کمک می‌کند تا خوب و بد را در جامعه تشخیص دهیم.»

او تأکید می‌کند که درس فرهنگ و اخلاق در تمام مقاطع تحصیلی، از ابتدایی تا دبیرستان، جزو دروس اصلی است. به همین دلیل، هم دانش‌آموزان و هم والدین به این درس اهمیت می‌دهند. این درس تأثیر مثبتی بر شخصیت و رفتار دانش‌آموزان دارد، ارزش‌های جامعه را به آنها می‌آموزد و در شکل‌گیری شخصیت اخلاقی و فرهنگی آنها نقش مهمی ایفا می‌کند. هدف هیئت آموزش و پرورش از ارائه این درس، ساختن جامعه‌ای اخلاق‌مدار و فرهنگی است که از ارزش‌های خود محافظت می‌کند.

اخلاق، سنگ بنای جوامع است. تمام اصول و قوانین بر پایه اخلاق شکل می‌گیرند و سلامت جامعه به آن وابسته است. اخلاق می‌تواند جلوی فروپاشی جامعه را بگیرد و زمینه‌ساز تربیت افراد نمونه، خانواده‌های سالم و جوامع پیشرفته باشد. بنابراین، اخلاق نقش کلیدی در پرورش و آماده‌سازی جوامع دارد. اخلاق مطلوب، جوامع را از فروپاشی حفظ می‌کند و عامل اصلی پیشرفت ملت‌ها، قدرتمند شدن آنها و تقویت حس همبستگی اجتماعی است. به همین دلیل، اداره خودمدیریتی منطقه شمال و شرق سوریه اهمیت ویژه‌ای به این درس داده و آن را به عنوان یکی از دروس اصلی در مدارس گنجانده است.