سمانه باقری

کرماشان - در یک اقدام جمعی و داوطلبانه، گروه مردمی و مستقل «همیاران طبیعت کرماشان» در روز دوشنبه ٩ مهر ۱۴۰۳، با حضور بیش از ۸۰ نفر از دوستداران محیط‌زیست، به پاکسازی پارک غربی کرمانشاه پرداختند. این فعالیت با محوریت فراخوانی که پیش از این منتشر شده بود، انجام شد و اکثریت شرکت‌کنندگان را زنان تشکیل می‌دادند که به‌خوبی نشان‌دهنده‌ی عزم راسخ و تأثیرگذاری آن‌ها در حوزه‌های اجتماعی و محیط‌زیستی است. این گروه با شعار «هر کنش مردمی باید به نام خود مردم تمام شود» به میدان آمدند و از ساعت ۱۶ بعدازظهر، اعضای این گروه از روبروی «بیمارستان امام حسین» شروع به فعالیت کردند و در مدت سه ساعت تلاش مداوم، موفق به جمع‌آوری نزدیک به ۱۱۰ کیسه زباله از یک محدودەی پنج کیلومتری شدند.

 

گروه همیاران طبیعت کرماشان، با سابقه‌ی فعالیت‌های مستمر در هفته‌های گذشته، در پاکسازی پارک شرقی و مسیر سراب قنبر نیز نقش مهمی ایفا کرده بود. فعالیت‌های این گروه به‌ویژه تحت مدیریت زنان، تحولی مثبت در جامعەی محلی ایجاد کرده و الگوی مناسبی برای کنش‌های مدنی در کرماشان و روژهلات کوردستان است. زنان این گروه با همکاری و همدلی، نه‌تنها طبیعت را پاکسازی می‌کنند بلکه پیامی قوی از همبستگی و اراده‌ی جمعی را نیز به جامعه منتقل می‌سازند.

 

در این هفته، نکته‌ی جالب و دلگرم‌کننده، حضور بیشتر کودکان در این فعالیت بود. اعضای گروه همیاران طبیعت کرماشان به‌طور ویژه‌ای تلاش کردند تا کودکان را به این حرکت جمعی دعوت کنند و این امر به‌وضوح در افزایش تعداد کودکان شرکت‌کننده نمایان بود. این مشارکت کودکان نه‌تنها نویدبخش آینده‌ای روشن‌تر برای حفاظت از محیط‌زیست است بلکه به آن‌ها یاد می‌دهد که از سنین پایین، مسئولیت‌پذیری و عشق به طبیعت را در خود پرورش دهند. وقتی کودکان با شادی و اشتیاق در کنار بزرگ‌ترها زباله‌ها را جمع‌آوری می‌کنند، این تصویر زیبا به آن‌ها کمک می‌کند تا احساس تعلق به جامعه و احترام به طبیعت را تجربه کنند.

 

جالب‌توجه است که این فعالیت همچنین با مشارکت یک شهروند ناشنوا و یک معلول حرکتی همراه بود و به‌ویژه برگزاری این رویداد در روز جهانی ناشنوایان، معنای ویژه‌ای به آن بخشیده است. حضور این افراد در جمع، نشان‌دهنده‌ی اهمیت شمولیت و برابری در فعالیت‌های اجتماعی است. گروه همیاران طبیعت کرماشان به‌وضوح نشان داد که فعالیت‌های محیط‌زیستی نباید محدود به افراد خاصی باشد و همه‌ی اعضای جامعه، فارغ از محدودیت‌های جسمی یا حسی، می‌توانند در این تلاش‌ها سهیم شوند. این رویداد نه‌تنها تأکیدی بر همبستگی جامعه بلکه الگویی است برای دیگر گروه‌ها تا با الهام از این حرکت، فضایی فراهم آورند که در آن همه‌ی افراد، با هر شرایطی، بتوانند در جهت بهبود و نگهداری از محیط‌زیست قدم بردارند.

 

در تحلیل این فعالیت جمعی که به مدیریت زنان در کرمانشاه برگزار شد، می‌توان به‌وضوح تأثیرات عمیق زنان و محیط‌زیست‌محور آن را مشاهده کرد. گروه «همیاران طبیعت کرماشان» نه‌تنها به پاکسازی طبیعت می‌پردازند، بلکه با به چالش کشیدن ساختارهای اجتماعی و نابرابری‌های موجود، نقش زنان را در جامعه تقویت می‌کنند. این اقدام که با مشارکت اکثریت زنان انجام می‌شود، تلاشی برای بازپس‌گیری فضای عمومی و طبیعی است که معمولاً تحت تأثیر نظام‌های مردسالارانه و سرمایه‌داری قرار دارد. با تمرکز بر حفاظت از محیط‌زیست، این گروه به ما یادآوری می‌کند که سلامت جامعه و زمین به هم وابسته‌اند و نیازمند اقداماتی است که به‌طور خاص صدای زنان و اقشار حاشیه‌ای را به گوش برساند.

 

از منظر محیط‌زیست‌محور، این فعالیت نمادی از رویکردی پایدار و عادلانه در برابر بحران‌های زیست‌محیطی است. در شرایطی که تخریب محیط زیست به‌طور گسترده‌ای ناشی از سیاست‌های اقتصادی و سیاسی است، این نوع فعالیت‌های خودجوش و مردمی به ما نشان می‌دهد که چگونه می‌توان به‌طور مستقیم و از پایین، به تغییرات مثبت دست یافت. در واقع، زنان در این جمع، به‌عنوان نگهبانان طبیعی و فرهنگی زمین در تلاش هستند تا تجدید حیات و احیای طبیعت را پیش ببرند و این عمل نه‌تنها یک اقدام زیست‌محیطی بلکه یک عمل سیاسی و اجتماعی است که می‌تواند به تشکیل جامعه‌ای متوازن و عادلانه منجر شود.

 

همچنین، مشارکت کودکان و افراد دارای معلولیت در این فعالیت، یک پیوند قوی با مفاهیم عدالت اجتماعی و زنانه را به تصویر می‌کشد. این اقدام نشان‌دهنده‌ی آن است که حرکت‌های اجتماعی باید شامل تمام اعضای جامعه، به‌ویژه اقشار آسیب‌پذیر باشد. این گروه با دعوت از کودکان و افراد دارای معلولیت، فرصتی فراهم کرده است تا نسل‌های آینده در مسیری عادلانه‌تر و مسئولیت‌پذیرتر آموژش داده شوند. این نکته اهمیت فراوانی دارد، چراکه توانمندسازی این گروه‌ها در فعالیت‌های اجتماعی می‌تواند به یک جنبش بزرگ‌تر برای آزادی و برابری در همه‌ی ابعاد زندگی اجتماعی تبدیل شود. به‌این‌ترتیب، فعالیت گروه «همیاران طبیعت کرماشان» نه‌تنها به پاکسازی فضاهای سبز می‌پردازد بلکه تلاشی برای ایجاد جامعه‌ای عادلانه، شمول‌گرا و پایدار است.