نزیهه بوسعیدی

تونس- ٨ هزار زن هر روز خیابان‌های تونس بزرگ را برای جمع‌آوری، جداسازی و بازیافت زباله‌ها جستجو می‌کنند و در طول انجام کار خود در این فرآیند، با انواع مختلفی از خشونت و نقض حقوق مواجه می‌شوند.

به مناسبت روز جهانی حقوق بشر که همزمان با پایان ایام جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان است، اتحادیه ملی زنان تونس روز دوشنبه ۹ دسامبر، سمیناری برگزار کرد تا نتایج مطالعه‌ای را در مورد وضعیت زنان فعال در حوزە بازیافت زبالە در تونس بزرگ ارائه دهد.

 

مها برقاوی، عضو دفتر اجرایی اتحادیه و مسئول تهیه این مطالعه، نتایج آن را ارائه داد و در این راستا اشاره کرد که تقریباً ۸ هزار زن در حوزە بازیافت زبالە مشغول به فعالیت هستند. این بخش یک بخش غیررسمی و بدون سازماندهی است و زنان در آن با ظلم و تبعیض بر اساس جنسیت مواجه هستند.

وی اشاره کرد که ریشه‌های اکثر این زنان به مناطق شمال غرب تونس باز می‌گردد و در حال حاضر در محله‌های فقیرنشین زندگی می‌کنند. ۶٢ درصد از آنان به طور کامل این فعالیت را انجام می‌دهند و ٧٧ درصد از آنان به آن به عنوان تنها منبع درآمد خود تکیه دارند. همچنین، ٣٩ درصد از آنان روزانه بیش از ٧ ساعت کار می‌کنند و ۴۴ درصد نیز زباله‌هایی که جمع‌آوری کرده‌اند را بر دوش خود حمل می‌کنند.

مها برقاوی گفت: هدف از این مطالعه، برجسته‌سازی پدیده فعالیت زنان در بازیافت زبالە به منظور آشنایی با وضعیت آنها و کمک به آن‌ها برای غلبه بر رنج‌هایشان است، به ویژه که آنان در یک بخش آسیب‌پذیر و غیررسمی فعالیت می‌کنند. ما این مطالعه را در طول فصل تابستان انجام دادیم و نمونه‌ای از ١١۶ زن در تونس بزرگ گرفتیم. نتایج نشان داد که ۵۶ درصد از آنان بی‌سواد هستند و روزانه بین ٧ تا ١٣ ساعت کار می‌کنند، همچنین ٢۵ درصد از آنان در شغل دومی نیز مشغول به کار هستند.

همچنین ٣٧ زن به دلیل جدا شدن از همسر، بیماری یا مرگ، به این کار ملحق شده‌اند. ٣٧ زن نیز به عنوان کارگران خانگی فعالیت می‌کنند و برخی از آن‌ها فرزندانی با معلولیت دارند یا در زندان هستند یا در حال تحصیل. علاوه بر این، برخی از آنها خود نیز از معلولیت رنج می‌برند.

وی اشاره کرد که این زنان بدون پوشش اجتماعی و بدون دفترچه درمانی کار می‌کنند. او اطلاعاتی از یکی از آنان ارائه داد که خانواده‌ای ندارد، از بیماری قلبی رنج می‌برد و هر روز تا پاسی از شب در این بخش کار می‌کند. این زن در خانه‌ای زندگی می‌کند، اما زمانی که در جمع‌آوری پلاستیک تأخیر می‌افتد، علی‌رغم سرمای شدید بر روی زمین در مقابل یکی از خانه‌ها می‌خوابد.

وی نتیجه‌گیری کرد که آنان تمام تلاش خود را برای رساندن صدای این زنان انجام خواهند داد و گفت: ما مطالعه خود را با تمرکز در مرحله دوم بر زنان در مراکز جمع‌آوری زباله و در مرحله سوم بر کارگران در محل‌های دفن زباله‌های بزرگ، ادامه خواهیم داد.

از جمله توصیه‌های این مطالعه در زمینه سلامت و مراقبت، فراهم کردن دفترهای درمان رایگان و تسهیل دسترسی آن‌ها به خدمات پزشکی با توجه به طبیعت کار سخت آن‌ها است. در زمینه وام‌ها و حمایت اقتصادی نیز لازم است که این زنان در برنامه‌های وام‌های خرد گنجانده شوند.

این مطالعه همچنین توصیه کرد که از مقامات ذی‌صلاح خواسته شود قوانینی برای تنظیم این فعالیت وضع کنند تا حقوق اقتصادی و اجتماعی این زنان تضمین شود. همچنین پیشنهاد شد که وزارت امور اجتماعی نظام پوشش اجتماعی برای کارگران در این بخش تصویب کند.

 

از سوی دیگر، رئیس اتحادیه ملی زنان تونس، راضیه الجربی، گفت: در پایان ایام جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان و جشن روز جهانی حقوق بشر، خواستیم توجه را به زنان بخش بازیافت جلب کنیم زیرا آن‌ها از همه اشکال خشونت رنج می‌برند.

وی توضیح داد که این گروه از زنان از خشونت اقتصادی رنج می‌برند، به ویژه سوءاستفاده واسطه‌ها از تلاش‌های آن‌ها. همچنین از خشونت خانگی، خشونت جنسی در خیابان‌ها، آزار و اذیت و نگاه تحقیرآمیز به شغل خود نیز رنج می‌برند. این زنان همچنین در معرض ابتلا به بسیاری از بیماری‌های پوستی و عفونی هستند که از طریق زباله‌ها و سوزن‌هایی که جمع‌آوری می‌کنند منتقل می‌شود، و همچنین از مشکلاتی مانند بیماری‌های کمر و مفاصل رنج می‌برند.

وی اشاره کرد که اتحادیه پس از تهیه این مطالعه متوجه شد که این گروه از زنان هر روز کار عظیمی انجام می‌دهند و از طریق جداسازی و بازیافت زباله‌ها و دادن زندگی جدید به پلاستیک یا مواد دیگر، در وارد کردن ارز خارجی به تونس سهم دارند. همچنین، آن‌ها نقش بزرگی در حفاظت از محیط زیست و طبیعت ایفا می‌کنند، به ویژه در شرایطی که برخی از شهرداری‌ها از مسئولیت‌های خود شانه خالی کرده‌اند.

وی در پایان صحبت‌های خود تأکید کرد که امروز در روز جهانی حقوق بشر جشن می‌گیرند و افزود: خواستیم بگوییم که این زنان حق دارند زندگی شایسته‌ای داشته باشند و از کار مناسب و محترم که کرامتشان را حفظ کند، بهره‌مند شوند.