میلیونها زن در چرخه خشونت؛ آیا جهان به اندازه کافی عمل میکند؟
چرا در حالی که گزارشهای خشونت جنسی علیه زنان آواره افزایش یافته است، بودجهی جهانی برای حفاظت از آنها همچنان ناچیز است؟ آیا جامعه جهانی مسئولیت خود را در قبال این بحران انسانی نادیده میگیرد؟
کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد روز جمعه اعلام کرد که بیش از ۶۰ میلیون زن در سراسر جهان به اجبار آواره یا بدون تابعیت هستند. درصد زیادی از این زنان با خطرات بالای خشونت مبتنی بر جنسیت روبرو هستند. با اینحال بودجهی اختصاص دادهشده به خدمات نجات آنها به طرز تاسفباری پایین است.
دادههای سازمان ملل نشان میدهد که گزارشهای خشونت جنسی مرتبط با درگیری در سال جاری نسبت به سال ۲۰۲۳ به طرز تکاندهندهای افزایش یافته است و زنان ۹۵ درصد موارد تأییدشدهی این شکل از خشونت را تشکیل میدهند.
با اینحال، سازمان ملل هشدار داد که این اعداد «بخش کوچکی از واقعیت را نشان میدهند» زیرا بسیاری از موارد هنوز گزارش نشده است.
عدالت دور از دسترس
در بسیاری از نقاط دورافتاده در جهان، دسترسی به خدمات بشردوستانه قطع شده یا منابع و کمکها به شدت کمیاب است. شبیا مانتو، سخنگوی کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در ژنو به خبرنگاران گفت: «دسترسی به عدالت همچنان بسیار محدود است. بازماندگان خشونت جنسی معمولا از انتقامجویی و طردشدن توسط جامعهی خود میترسند.»
او گفت همکارانی که در موقعیتهای پرخطر و درگیر جنگ کار میکنند، با بازماندگان بسیاری روبرو میشوند که خشونتهای وحشیانه، شکنجه، بهرهکشی جنسی، خشونت جنسی و سواستفادهی جنسی را از سر گذراندهاند و در موقعیتهای پرخطر بسیاری مورد سواستفاده قرار گرفتهاند. موقعیتهایی که در آن خشونت جنسی نوعی سلاح جنگی است.
برای مثال، در جمهوری دموکراتیک کنگو (DRC)، بدن زنان و دختران در میان خشونتهای دورهای و ناامنیهای شدید، از جمله در کمپهای پناهندگان، به «میدان نبرد» تبدیل شده است.
علاوه بر این، گزارشهای خشونت مبتنی بر جنسیت در سال جاری افزایش یافته است و تجاوز جنسی بیشترین آمار را در میان اشکال خشونت دارد.
خانم مانتو گفت: «در چاد، زنان گزارش دادهاند که هنگام فرار از درگیری در سودان مورد تجاوز قرار گرفتهاند.»
در افغانستان، افزایش محدودیتها بر زنان و دختران، میزان بالای خشونت خانگی را رقم زده است و به طور کلی وخامت وضعیت اقتصادی به بحران سلامت روان دامن میزند.
شرکای کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل افزایش تعداد بیمارانی که به دنبال کمک هستند را گزارش میدهند.
مهاجرتهای پرخطر
زنان پناهنده و مهاجری که در مسیرهای آبی به سمت دریای مدیترانه در حرکت هستند گزارش دادهاند که همچنان با سطوح بالای خشونت و استثمار جنسی، بردگی و قاچاق انسان مواجه هستند. سازمانهای بشردوستانه تخمین میزنند که ۹۰ درصد از این زنان مورد تجاوز جنسی قرار میگیرند.
در همینحال، بازماندگان خشونت جنسی که به کشورهای همسایه گریختهاند، به دلیل خطرات اضافی خشونت مبتنی بر جنسیت که ممکن است در طول جابجایی خود با آنها مواجه شوند و تاخیر در دسترسی به خدماتی که ممکن است محدود باشد، اغلب در موقعیت های مخاطرهآمیزی باقی میمانند.
«علاوه بر خشونت جنسی ناشی از جنگ، زنان و دخترانی که به اجبار آواره شدهاند نیز با خطرات بالای خشونت شریک جنسی روبرو هستند. خانم مانتو گفت: «در برخی مکانهای پرخطر، خطرات برای زنان آواره، ۲۰ درصد بیشتر از زنان و دختران غیر آواره برآورد شده است.»
وی افزود، علاوه بر این، اشکال متقاطع تبعیض نیز خطرات موجود را افزایش میدهند، از جمله برای زنان و دخترانی که دارای معلولیت هستند یا کسانی که در فقر زندگی میکنند، دارای گرایشهای جنسی، هویتهای جنسی، بیان جنسیتی و ویژگیهای جنسی متفاوت هستند.
افزایش حمایت
خانم مانتو افزود که اقدامات مرتبط با پیشگیری و واکنش زودهنگام و موثر برای زنانی که تحتتأثیر آوارگی اجباری و درگیری قرار گرفتهاند، میتوانند بسیار نجاتبخش باشند، اما بودجهی اختصاص دادهشده معمولا بسیار کمتر از نیاز این زنان است.
به عنوان مثال، برای شش طرح اصلی منطقهای پوشش نیازهای بشردوستانه برای پناهندگان از جمهوری دموکراتیک کنگو، افغانستان، سودان، اوکراین، سودان جنوبی و سوریه و اجرای برنامههای خشونت مبتنی بر جنسیت در کل سال برای همه سازمانهای شرکتکننده به مبلغ ۲۳۶ میلیون دلار بود که حال حاضر تنها ۲۸ درصد از آن تامین شده است.
کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل (UNHCR) در طول ۱۶ روز فعالیت علیه خشونت مبتنی بر جنسیت، یک کمپین جهانی سالانه راهاندازی کرد که از ۲۵ نوامبر تا ۱۰ دسامبر برگزار خواهد شد.
این آژانس میترسد که بدون بودجه کافی، میلیونها زن و دختر به اجبار آواره شده و نتوانند در سال آینده به خدمات حیاتی دسترسی پیدا کنند.