مهاجرت بیش از ۸۰۰ زن عراقی به دلیل قانوان احوال شخصیه
رِزان شیخ دلیر، عضو پیشین پارلمان عراق، تأکید کرد که اصلاح قانون اصلاح شخصيه باعث شد صدها زن برای جلوگیری از از دست دادن فرزندانشان به اقلیم کوردستان مهاجرت کنند و اکنون در شرایط زندگی دشوار و بدون حمایت و سرپناه قرار دارند.
هلین احمد
سلیمانیه- در ۲۴ تیر ۱۴۰۳ (۲۴ ژوئیه ۲۰۲۴)، مجلس نمایندگان عراق اصلاحیه‌ای بر قانون اصلاح شخصيه شماره ۱۸۸ مصوب ۱۹۵۹ تصویب کرد، که فعالان آن را آغاز مسیر قانونی‌ای می‌دانند که حقوق زنان را تهدید کرده و پایه‌گذار تبعیض سازمان‌یافته علیه آنان است. با وجود اعتراضات گسترده زنان و فعالان در خیابان‌ها برای جلوگیری از تصویب این اصلاحیه، رأی‌گیری به نفع آن انجام شد و از ۲۲ دی ۱۴۰۳ (۲۲ ژانویه ۲۰۲۵) اجرایی شد.
اجرای این اصلاحیه منجر به افزایش نقض حقوق زنان شد، به‌ویژه در جنوب عراق و مناطق با اکثریت شیعه، جایی که بسیاری از زنان ناچار شدند همراه با فرزندان خود خانه‌هایشان را ترک کرده و برای یافتن امنیت به اقلیم کوردستان مهاجرت کنند.
بیش از ۸۰۰ زن به‌دلیل اصلاح قانون اصلاح شخصيه آواره شدند
قانون اصلاح شخصيه در عراق باعث شد بسیاری از زنان برای حفظ حقوق خود و فرزندانشان خانه‌هایشان را ترک کنند و به اقلیم کوردستان پناه ببرند. تا کنون بیش از ۸۰۰ زن آواره شده‌اند.
رِزان شیخ دلیر، وکیل و عضو پیشین پارلمان عراق، تأکید کرد که این قانون، به ویژه در جنوب عراق و مناطق شیعه‌نشین، زنان را در معرض خطر قرار داده و حق حضانت فرزند را به پدر می‌دهد، حتی اگر مادر سال‌ها آن را در اختیار داشته باشد. به همین دلیل زنان بسیاری مجبور شده‌اند همراه با فرزندان خود به شهرهای اقلیم کوردستان مهاجرت کنند، جایی که قانون اجرا نمی‌شود و امنیت بیشتری دارند.
این مهاجرت جمعی تأثیرات منفی بر جامعه و اقتصاد اقلیم کوردستان داشته و زنان و کودکان با مشکلاتی از جمله فقدان امکانات اولیه و محدودیت دسترسی به آموزش مواجه شده‌اند.
فقدان حمایت و سرپناه بحران زنان آواره را تشدید می‌کند
رِزان شیخ دلیر اعلام کرد زنانی که به‌دلیل اصلاحیه قانون اصلاح شخصيه عراق به اقلیم کوردستان مهاجرت کرده‌اند، با شرایط زندگی بسیار دشوار و فقدان امکانات اولیه مواجه هستند. برخی توانسته‌اند با کمک دوستان یا آشنایان سرپناه موقت پیدا کنند، اما بسیاری دیگر در هتل‌ها یا حتی در خیابان‌ها زندگی می‌کنند.
تحالف ۱۸۸ عراق و شبکه زنان عراقی از طریق دفتر خود در اقلیم کوردستان تلاش می‌کنند بحران مسکن این زنان را حل کنند و درخواست‌هایی برای راه‌حل‌های فوری ارائه شده است. وی تأکید کرد که فقدان فرصت‌های شغلی و نبود پناهگاه‌های امن روزبه‌روز وضعیت زنان آواره را بدتر می‌کند.
بر اساس گزارش‌ها، بیش از ۸۰۰ زن همراه با فرزندانشان به اقلیم کوردستان مهاجرت کرده‌اند، اما به دلیل نبود پایگاه داده رسمی و ترس برخی از زنان برای افشای هویت خود، شمار دقیق آنان مشخص نیست.
قانون اصلاح‌شده تبعیض علیه زنان را تحکیم می‌کند
ریزان شیخ دلیر توضیح داد زنانی که تحت تأثیر اصلاحیه قانون اصلاح شخصيه عراق قرار گرفته‌اند، به دلیل ترس از از دست دادن حضانت فرزندانشان نمی‌توانند کشور را ترک کنند. سازمان‌های جامعه مدنی و نهادهای حقوق بشری بین‌المللی قصد دارند در ماه‌های آینده کنفرانسی مشترک با وزارت دادگستری برگزار کنند تا از اجرای این قانون در داخل و خارج اقلیم کوردستان جلوگیری شود.
او بر ضرورت تعامل مستمر با نهادهای سیاسی و قضایی برای هشدار نسبت به وضعیت زنان و کودکان تأکید کرد و خواستار عدم اجرای قانون در اقلیم شد. شیخ دلیر افزود که برخی مادران پس از جدایی از همسران‌شان هیچ حمایتی دریافت نکرده‌اند و برخی پدران نیز از فرزندانشان غایب بوده‌اند، اما خانواده‌ها خواهان بازپس‌گیری کودکان هستند، که مانع دیدار مادران با فرزندانشان می‌شود.
وی همچنین بر ضرورت بررسی دقیق قضایی پیش از تحویل کودکان به پدران یا خانواده‌ها تأکید کرد و خواستار اصلاح قانون به نحوی شد که کودکان از مادران جدا نشوند و خانواده‌ها دچار بحران اجتماعی نشوند.