خشک شدن سراب نیلوفر کرماشان؛ بسیاری از چشمه‌ها و سراب‌ها خشک شده‌اند
رئیس اداره محیط زیست کرماشان با بیان اینکه بسیاری از چشمه‌ها و سراب‌های استان وضعیت مناسبی ندارند، اعلام کرد: سراب نیلوفر که تا چندی پیش مقداری آب داشت، اکنون کاملاً خشک شده است.
مرکز خبر- امروز شنبه ١٢ مهرماه، محمدحسین فلاحتی، رئیس اداره محیط زیست کرماشان از خشک شدن سراب نیلوفر به‌عنوان یکی از سراب‌های مهم کرماشان خبر داد و گفت: در بازدیدی که چند روز قبل از این سراب داشتیم، دبی آن صفر بود و سراب کامل خشک شده بود.
محمدحسین فلاحتی در گفت‌وگو با خبرگزاری‌های داخلی ایران با اشاره به آخرین وضعیت منابع آبی کرماشان، با توجه به پایان فصل گرما و نزدیک شدن به فصل بارش، اظهار کرد: بیشتر سراب‌ها، چشمه‌ها و حتی رودخانه‌های کرماشان خشک شده‌اند.
وی افزود: «کرماشان زمانی به سرزمین سراب‌ها معروف بود، اما اکنون با کاهش قابل توجه بارش‌ها و خشکسالی چندین ساله، بسیاری از منابع آبی این شهر از دست رفته و وضعیت مناسبی ندارند.»
محمدحسین فلاحتی با اشاره به سراب نیلوفر گفت: «در بازدید چند روز قبل از این سراب، دبی آن صفر بود و سراب کاملاً خشک شده است»، وی توضیح داد: «اگرچه چاه‌های غیرمجاز در حاشیه سراب نیلوفر مسدود شده‌اند، اما برداشت بی‌رویه از منابع آبی اطراف در سال‌های اخیر باعث کاهش سطح آب زیرزمینی شده و در نتیجه، سراب نیلوفر به طور کامل خشک شده است.»
وضعیت بحرانی سراب سبزعلی و تالاب هشیلان
رئیس محیط زیست کرماشان همچنین از کاهش شدید آب سراب سبزعلی خبر داد که منبع تأمین آب تالاب هشیلان است. وی گفت: «آبدهی این سراب به‌شدت کاهش یافته و دبی آن از ۴۰۰ لیتر در ثانیه به تنها چهار لیتر در ثانیه رسیده است. در محدوده تالاب هشیلان نیز تنها چند گودال محدود آب دارند.»
محمدحسین فلاحتی درباره تالاب هشیلان افزود: «در صورت خشک شدن کامل تالاب، ناگزیر به آبرسانی سیار با تانکر خواهیم بود تا حیات زیستمندان آن حفظ شود.» وی ادامه داد: «با توجه به فاصله زمانی تا شروع بارش‌های مؤثر و آغاز برداشت آب برای کشت پاییزه، احتمال خشک شدن کامل تالاب هشیلان وجود دارد.»
رئیس محیط زیست کرماشان همچنین یادآور شد که سراب یاوری، یکی دیگر از سراب‌های مهم استان، به طور کامل خشک شده است. وی درباره رودخانه‌ها گفت: «به جز پساب، بیشتر رودخانه‌های کرماشان خشک هستند.»
خشک شدن تالاب‌ها و سراب‌های تاریخی کرماشان، از جمله سراب نیلوفر، سراب سبزعلی و تالاب هشیلان، نه تنها یک بحران محیط زیستی است بلکه نشان‌دهنده ضعف جدی در مدیریت منابع آبی ایران است. در سال‌های اخیر، کاهش بارش‌ها و خشکسالی‌های ممتد، فشار شدیدی بر منابع آبی وارد کرده است، اما ضعف سیاست‌گذاری و نظارت بر برداشت‌های بی‌رویه آب، وضعیت را تشدید کرده است.
یکی از عوامل اصلی این بحران، برداشت بی‌رویه و غیرقانونی از چاه‌ها و منابع آبی اطراف تالاب‌ها است. این اقدامات، که در بسیاری موارد بدون برنامه‌ریزی و نظارت کافی انجام می‌شود، باعث کاهش سطح آب‌های زیرزمینی و خشک شدن کامل برخی تالاب‌ها شده است. در حالی که انسداد چاه‌های غیرمجاز اقدامی مثبت است، اما این اقدامات دیرهنگام و جزئی، اثر مخرب سال‌ها سوءمدیریت را جبران نمی‌کند.
تالاب‌ها و سراب‌های تاریخی مانند نیلوفر و هشیلان، علاوه بر نقش اکولوژیکی و زیست‌محیطی، ارزش فرهنگی و تاریخی نیز دارند. خشک شدن آن‌ها باعث از دست رفتن زیستگاه‌های طبیعی، کاهش تنوع زیستی و تهدید معیشت جوامع محلی می‌شود و پیامدهای اجتماعی و اقتصادی جدی به همراه دارد.
ضعف در برنامه‌ریزی بلندمدت برای مدیریت منابع آب و عدم استفاده مؤثر از ظرفیت‌های قانونی و علمی، نمونه‌ای بارز از ناکارآمدی مدیریت منابع طبیعی در ایران است. تمرکز صرف بر تأمین کوتاه‌مدت آب برای کشاورزی و توسعه شهری، بدون توجه به حفظ منابع پایدار، باعث شده بسیاری از تالاب‌ها و سراب‌ها به مرحله‌ای برسند که احیای آن‌ها بسیار دشوار یا حتی ناممکن شود.
بحران خشک شدن تالاب‌های کرماشان، نمادی از پیامدهای زیست‌محیطی ناشی از مدیریت ناکارآمد و سیاست‌های کوتاه‌مدت در ایران است. اگر اصلاح جدی در سیاست‌گذاری، نظارت و حفاظت از منابع آبی رخ ندهد، احتمال خشک شدن کامل دیگر تالاب‌ها و رودخانه‌های تاریخی ایران نیز در آینده نزدیک بسیار بالا است.