«خبرنگاران زن زیر آتش»؛ جلسات حمایت روانی و اجتماعی
مؤسسه «خانه مطبوعات» جلسات حمایت روانی و اجتماعی برای توانمندسازی خبرنگاران زن برای مقابله با آثار جنگ و آسیب‌های روانی انباشته‌شده را به پایان رساند.
نغم کراجه
غزه – روز چهارشنبه، ٢٧ فروردین‌ماه، مؤسسه «خانه مطبوعات – فلسطین» سلسله جلساتی را با عنوان «کمپ خبرنگاران» به پایان رساند که به مدت چهار روز ادامه داشت و گروهی از خبرنگاران زن فلسطینی در آن حضور داشتند. این ابتکار با رویکردی عمیقاً انسان‌دوستانه تلاش داشت تا التیام‌بخش زخم‌های روانی خبرنگارانی باشد که در دل جنگ، با صحنه‌های خونین و بحران‌های مستمر مواجه‌اند.
هدف از برگزاری این جلسات فرصتی برای تخلیه فشارهای روحی، تبادل تجربیات و بیان احساسات و ایجاد محیطی امن، محترمانه و محرمانه برای زنانی که در سکوت، بار ویرانی‌های روحی را به دوش می‌کشند، بود.
مؤسسه خانه مطبوعات در این برنامه، هدف خود را ارائه کمک‌های اولیه روانی، کاهش تنش‌های شدید، و تقویت تاب‌آوری روانی عنوان کرد. زنانی که در این جلسات حضور داشتند، اغلب فراتر از توان روحی یک انسان، بار بحران‌ها را تحمل کرده‌اند.
«هر کدام، فاجعه‌ای با چهره‌ای متفاوت در دل دارند»
فاتن شلح، روانشناس برگزارکننده این جلسات، تأکید کرد که خبرنگاران زن در نوار غزه تحت فشارهای روانی بی‌سابقه‌ای هستند و با شوک‌هایی چندلایه، از پوشش روزانه‌ی صحنه‌های مرگ و ویرانی گرفته تا بازداشت، بمباران، و از دست دادن خانه‌های خود مواجه‌اند.
وی گفت: «آنچه در این جلسات دیدم و شنیدم با کلمات قابل بیان نیست. هر خبرنگار، داستانی خون‌بار و منحصربه‌فرد داشت؛ برخی عزیزانشان را از دست داده‌اند، برخی از مرگ گریخته‌اند و با اراده‌ای شگفت‌انگیز همچنان کار می‌کنند. همه‌شان نماد پایداری‌اند. من باور دارم که این گروه به حمایت روانی فشرده و مستمر نه فقط برای بقا، بلکه برای زندگی نیاز دارد.»
وی افزود که هدف این جلسات فقط تخلیه روانی نبوده، بلکه توانمندسازی برای مقابله با شرایط، ترویج روایت‌های بهبود، و ارجاع افراد نیازمند به نهادهای تخصصی نیز در دستور کار قرار داشت. جلسات شامل تمرین‌های تنفس عمیق هدایت‌شده، تجسم ذهنی، مدیتیشن آگاهانه، و کارگاه‌های آموزشی درباره خشونت مبتنی بر جنسیت و اصول حمایت از بازماندگان بود.
«هر تصویری که ثبت کردیم، تکه‌ای از قلبمان را شکافت»
منى بکر، خبرنگار، با صدایی آمیخته به درد، از یک سال و نیم ثبت واقعیت زیر آتش سخن گفت: «از آغاز جنگ نسل‌کشی علیه غزه، ما هیچگاه میدان را ترک نکردیم. ما جنایات را پوشش می‌دادیم، ناله‌های قربانیان را می‌شنیدیم، تکه‌تکه شدن کودکان را می‌دیدیم و تصاویر مادران داغدیده را ثبت می‌کردیم. هر عکس مثل تکه‌پاره‌ای بود که قلبمان را می‌شکافت. اما ادامه دادیم. این جلسات مثل قایق نجاتی در دریای غرق‌شدگی روانی بودند؛ تا نفسی بکشیم و به یاد بیاوریم که انسان هستیم، نه ماشین.»
وی بر اهمیت انتخاب خبرنگاران زن به‌عنوان مخاطبان اصلی این جلسات تأکید کرد و افزود: «ما فقط دارندگان دوربین و قلم نیستیم، ما مادر هستیم، آواره هستیم، با ترس و فقدان زندگی می‌کنیم و هر روز در چندین جبهه می‌جنگیم. ما این حرفه را از روی عشق انتخاب کردیم، اما اشغالگر همیشه تلاش کرده پیام ما را ترور کند؛ همکارانمان را می‌کشد، خانه‌هایمان را ویران می‌کند و حقیقتی را که حمل می‌کنیم، هدف می‌گیرد. اما ما باقی می‌مانیم. زن خبرنگار فلسطینی ثابت کرده است که به اندازه هزار مرد در میدان است و کلمه آزادی هرگز نمی‌میرد.»
«سرانجام پس از سکوتی سنگین سخن گفتم»
در گوشه‌ای دیگر از جلسات، راما كراز نشسته بود، با صدایی بغض‌آلود از ماه‌ها دردِ بی‌بیان گفت: «فکر نمی‌کردم بتوانم حرف بزنم. باری از رنج داشتم که نمی‌شد به زبان آورد. این جلسات دری بسته را به رویم گشودند. از سفری طولانی در آوارگی، از ذلت و ترس گفتم؛ از برادری که بیش از یک سال سرنوشتش نامعلوم بود، تا اینکه فهمیدیم با گلوله اشغالگران کشته شده است.»
وی تأکید کرد که خبرنگاران زن از آسیب‌پذیرترین گروه‌ها از نظر روانی هستند، زیرا هر صحنه را دو بار تجربه می‌کنند: یکبار با دوربین و بار دیگر در کابوس‌هایشان.
«ما به چنین ابتکاراتی نیاز داریم، نه به عنوان یک تجمل، بلکه به عنوان یک ضرورت. جامعه‌ای که به سلامت روانی خبرنگارانش توجه نکند، مهمترین ابزار انتقال حقیقت را از دست می‌دهد. ما به حمایت، پشتیبانی مداوم، و پیگیری بی‌وقفه نیاز داریم.»
بسیاری از شرکت‌کنندگان در پایان جلسات، خواستار تداوم چنین برنامه‌هایی و گسترش آن برای دربرگرفتن شمار بیشتری از خبرنگاران زن، به‌ویژه در مواجهه با فشارهای روانی روزانه ناشی از جنگ و نقض حقوق شدند.
«خانه مطبوعات؛ حمایتی از دل برای زنانی در خط مقدم»
مؤسسه «خانه مطبوعات - فلسطین» اعلام کرد این جلسات بخشی از چشم‌اندازی گسترده‌تر برای توانمندسازی خبرنگاران زن در سازگاری با بحران‌ها و ارائه حمایت‌های روانی - اجتماعی در شرایط دشوار و پیچیده است. این جلسات در چند مرحله، با نظارت روانشناسان متخصص و بر اساس روش‌های علمی اجرا شد تا امنیت و احساس ارزشمندی شرکت‌کنندگان تضمین گردد.
در سرزمینی زخم خورده از سال‌ها جنگ، خبرنگاران زن فلسطینی همچنان با دوربین، قلم و حقیقت، بر ویرانه‌ها قدم می‌گذارند. در حالی که برخی تنها تیتر خبرها را می‌بینند، این زنان آن را به‌مثابه زخم‌هایی خونین زندگی می‌کنند. حمایت روانی شاید جنگ را متوقف نکند، اما به دل، جسارت ماندن می‌دهد و به روح، تعادلی برای ادامه نبرد در بیان حقیقت بازمی‌گرداند.
در میان دفترهایی پُر از اشک، و تجهیزات پخش زیر آتش، خبرنگار زن فلسطینی همچنان نماد پایداری است که حتی سخت‌ترین محنت‌ها نیز توان در هم شکستن آن را ندارند.