خانهای برای کودکان جنگزده؛ روایت یک پرورشگاه در شمال و شرق سوریه
در پی سالها جنگ و فروپاشی خانوادهها در شمال و شرق سوریه، خانهای برای کودکان بیسرپرست در کانتون جزیره شکل گرفت؛ مرکزی که از سال ۲۰۱۵ تلاش میکند فراتر از تأمین سرپناه، آموزش و حمایت روانی کودکان را دنبال کند.
زینب عیسی
قامشلو- کودکان در سالهای جنگ در شمال و شرق سوریه، سنگینترین بهای خشونت و ویرانی را پرداختهاند. در پاسخ به این فاجعه انسانی، دفتر حمایت از کودکان زیر نظر شورای زنان، در سال ۲۰۱۵ و در کانتون جزیره، خانهای برای صدها کودک یتیم بنا نهاد؛ کودکانی که والدین خود را در جنگ از دست داده بودند و از هر پناه امنی محروم مانده بودند. امروز، این پرورشگاه تنها سرپناهی برای کودکان یتیم نیست، بلکه فضایی است برای بازسازی زندگی؛ جایی که آموزش، مراقبت و آمادگی برای آیندهای مبتنی بر ارزشهای جامعهای دموکراتیک، در هم تنیدهاند.
نودَم شِرو، مدیر دفتر حمایت از کودکان شورای زنان کانتون جزیره، درباره هدف تأسیس این خانه میگوید: «این پرورشگاه برای کودکانی ساخته شد که والدینشان در جریان جنگ جان خود را از دست داده بودند. با آغاز انقلاب روژاوا، شمال و شرق سوریه شاهد نبردهای گستردهای بود و در نتیجه، شمار زیادی از کودکان یتیم شدند. این کودکان نه خانوادهای داشتند و نه جایی امن برای زندگی، برای آنکه بتوانند در امنیت زندگی کنند و آیندهای بهتر برایشان رقم بخورد، تصمیم گرفتیم پرورشگاهی برای آنان بسازیم.»
او میافزاید: «این مرکز تحت نظارت اداره خودمدیریتی و با حمایت کمیته زنان، بهمنظور اسکان کودکان بیسرپرست و فراهم کردن پناهگاهی امن برای آنها تأسیس شد. کودکانی که وارد پرورشگاه میشدند، از پیشینهها، فرهنگها و زبانهای گوناگون میآمدند و در آغاز با چالشهای بسیاری روبهرو بودند. پذیرش این تنوع و شکلگیری حس خانواده آسان نبود، اما بهتدریج، برای هر کودک مادری پیدا شد و امروز، این کودکان نهتنها صاحب سرپناه، بلکه صاحب خانواده و خانهای واقعی شدهاند.»
«کودکان با ایدهی یک جامعهی دموکراتیک بزرگ میشوند»
نودَم شِرو با اشاره به رویکرد آموزشی این مرکز میگوید، کودکان در کنار سوادآموزی، در فضایی رشد میکنند که بر ارزشهای یک جامعهی دموکراتیک استوار است. او میافزاید: «بیشترین مسئولیت در خانهی کودکان بر دوش کادر مدیریتی و معلمان است؛ کسانی که نهتنها به کودکان آموزش میدهند، بلکه مفهوم خانه، نظم جمعی و شیوههای زیستن در کنار یکدیگر را به آنها میآموزند.»
به گفتهی او، در حال حاضر ۴۲ نفر بهطور مستقیم در این مرکز با کودکان کار میکنند؛ از مربیان آموزشی گرفته تا نیروهای خدماتی و افرادی که مسئول آموزش شیوههای ارتباطی و اجتماعی هستند. هر عضو، وظیفهای مشخص بر عهده دارد تا چرخهی زندگی روزمرهی کودکان به شکلی منظم و امن پیش برود.
نودَم شِرو ادامه میدهد: «کودکانی که وارد خانهی کودکان میشوند، تحت آموزش قرار میگیرند و اکنون ۴۲ کودک در این مرکز در حال یادگیری خواندن و نوشتن هستند. در کنار آموزش رسمی، فعالیتهای متنوع آموزشی و سرگرمکننده برای آنها برگزار میشود و همزمان، سمینارهایی با هدف تقویت سلامت روان و بهبود وضعیت روانشناختی کودکان ترتیب داده میشود.»
او در پایان تأکید میکند: «ما تلاش میکنیم کودکان با ذهنیتی سالم و آگاه رشد کنند. مهمتر از همه، به آنها میآموزیم با ایدهی یک جامعهی دموکراتیک بزرگ شوند. در گام نخست، آموزش کشاورزی را آغاز میکنیم تا کودکان پیوندی عمیق با سرزمین خود برقرار کنند، آن را دوست بدارند و در آینده از آن محافظت کنند.»
«کودکان، آیندهی جامعهی ما هستند»
نودَم شِرو با اشاره به برنامههای آینده برای حمایت از کودکان میگوید در سالهای پیشرو، پروژههای متعددی با تمرکز بر نیازها و توانمندیهای کودکان اجرا خواهد شد. او در اینباره توضیح میدهد: «خانهی کودکان فقط مکانی برای نگهداری کودکان یتیم نیست. کودکانی نیز هستند که خانوادههایشان از هم پاشیده و در این میان رها شدهاند. ما این کودکان را پذیرش میکنیم و در خانهی کودکان اسکان میدهیم.»
او ادامه میدهد: «در برخی موارد، مشکلات این کودکان حل میشود و ما آنها را بهصورت سیستماتیک به خانوادههایشان بازمیگردانیم. اما کودکانی که امکان بازگشت ندارند، به ما سپرده میشوند و تا سن ۱۸ سالگی تحت حمایت قرار میگیرند. پس از آن نیز، این کودکان با آگاهی و توانمندیای که به دست آوردهاند، خودشان مسیر آیندهشان را انتخاب میکنند.»
نودَم شِرو با تأکید بر اهمیت پرورش استعدادها میافزاید: «بسیاری از این کودکان استعدادهای درخشانی دارند. به همین دلیل، تلاش میکنیم پروژههایی طراحی کنیم که به شکوفایی تواناییهایشان کمک کند. هدف ما این است که حقوق کودکان هرگز نادیده گرفته نشود و بهترین فرصتها برای رشد و زندگی شایسته در اختیارشان قرار گیرد؛ چرا که کودکان، آیندهی جامعهی ما هستند.»
