جنگ رژیم ایران علیه زنان؛ حکم اعدام وریشه مرادی
حکم اعدام برای زنان کورد، علاوه بر ایجاد فضایی ملیتاریستی در جامعه، به نوعی ابزاری برای سرکوب اعتراضات و جلوگیری از فعالیت‌های اجتماعی در روژهلات کوردستان است.
لانه محمدی
ارومیه- وریشه مرادی، فعال سیاسی و حقوق زنان کورد و عضو جامعه زنان آزاد شرق کوردستان(کژار)، از اوایل مرداد ۱۴۰۲ بازداشت شده و در زندان اوین نگهداری می‌شود. او با اتهام «بغی»، که در قانون ایران مجازاتی سنگین دارد روبه رو شده است و در تاریخ٢٠ آبان، دادگاه انقلاب به ریاست قاضی صلواتی حکم اعدام وی را صادر و بە او ابلاغ کرد. این اتهام به دلیل فعالیت‌های اجتماعی ومدنی در حمایت از حقوق زنان و محیط زیست مطرح شده است. در حالی کە اتهام بغی بە افراد مسلح که علیه حکومت فعالیت داشتەاند نسبت دادە می‌شود لذا وریشه مرادی، یک شخص مدنی و فعال حقوق زنان بوده است.
حکم اعدام وریشه مرادی
پرونده اعدام وریشه مرادی به دلیل موضع‌گیری‌های دولت در قبال فعالان زنان بویژه زنان کورد همواره توجه زیادی جلب کرده است. احکام سنگین، مانند اعدام برای زنان کورد و فعالان سیاسی، به نوعی ابزاری برای سرکوب اعتراضات و جلوگیری از فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی در کوردستان است.
خبرگزاری ما با نرگس.و روزنامه‌نگار و فعال حقوق زنان، درباره اعتراضات علیه حکم اعدام وریشه مرادی گفتگویی داشته است.
وی در مورد صدور حکم اعدام برای وریشه مرادی و اعتراضات گسترده علیه آن گفت: «وریشه مرادی، مانند بسیاری از زنان فعال کورد، نماد مقاومت و تلاش برای حقوق انسانی است. زنان کورد به دلیل مطالبات حقوق بشری و فعالیت‌هایشان برای عدالت اجتماعی در معرض خطرهای بیشتری قرار دارند. اتهاماتی که به این فعالان نسبت داده می‌شود، مانند «بغی»، در واقع مجازات‌هایی سیاسی است که قصد دارد صدای آنها را خاموش کند. اعدام چنین افرادی نه تنها به دلیل برخورد ناعادلانه بلکه به علت جلوگیری از انتشار صداها و مطالبات تغییرات اجتماعی، با اعتراضات گسترده‌ای مواجه می‌شود.»
وی در مورد اعتراضات زنان و رسانه های داخلی افزود:«در داخل ایران، همبستگی و حمایت مردم از چنین فعالانی تاثیر زیادی دارد. حتی تجمعات اعتراضی مسالمت‌آمیز یا اعتصاب غذا توسط زندانیان سیاسی، مانند آنچه وریشه مرادی انجام داده، نشان‌دهنده اراده و مقاومت در برابر سرکوب است. حمایت خانواده‌ها، فعالان داخلی و حتی خود زندانیان دیگر هم می‌تواند حاکمیت را وادار کند تا دوباره در مورد این احکام بازنگری کند.»
در مورد حکم اعدام و تأثیرات آن در جامعه افزود: «احکام اعدام علیه زندانیان سیاسی کورد تأثیرات عمیقی بر جامعه کورد در ایران دارد. این احکام باعث اعتراض گسترده در میان مردم می‌شود و احساس بی‌عدالتی و تبعیض را تقویت می‌کند. علاوه بر آن، این نوع برخوردها، همبستگی در میان جامعه کورد را نیز افزایش می‌دهد و انگیزه افراد برای اعتراض به وضعیت حقوق بشر و عدالت اجتماعی در ایران را بیشتر می‌کند. حکم اعدام وریشه مرادی، مانند بسیاری از احکام اعدام علیه زندانیان سیاسی کورد، واکنش‌های گسترده‌ای را به دلیل مسائل حقوق بشری، عادلانه‌نبودن فرایندهای دادرسی، و بی‌توجهی به حقوق زندانیان سیاسی به همراه داشته است. بسیاری از فعالان حقوق بشر معتقدند که فرایند محاکمه برای زندانیان سیاسی در ایران ناعادلانه است و از این رو، به احکام سنگینی مانند اعدام اعتراض می‌کنند.»
وی در مورد اعدام زنان در ایران و تبعیض جنسیتی علیه آنها گفت: «در برخی موارد احکام اعدام برای زنان در ایران با نوعی تبعیض جنسیتی همراه است. زنان در ایران با قوانین ارتجاعی در زمینه‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی، و قضایی مواجه‌اند و به همین دلیل نیز در پرونده‌های قضایی از حمایت کمتری برخوردار هستند. این مسئله، به ویژه در مورد زنان با ملیت‌های متنوع، مانند زنان کورد و بلوچ و عرب تشدید می‌شود؛ زیرا آنان علاوه بر تبعیض جنسیتی، از تبعیض ملیتی و فرهنگی نیز رنج می‌برند.»
وی در ادامه در مورد فضای امنیتی، سیاسی علیه کوردستان می‌گوید: «همیشه فضای حاکم بر کوردستان امنیتی بوده است و به شدت فعالیت‌های فرهنگی،مدنی و دانشجویی را سرکوب کرده‌اند. رویه حکومت رویه نظامی، امنیتی است. در سال‌های گذشته بیشتر فعالین مدنی و زنان را بازداشت کرده‌اند. نشریات دانشجویی را متوقف و دانشجویان را اخراج کرده‌اند. همیشه رویکرد حکومت در برابر کوچکترین امر سیاسی، سرکوب بوده است. حکم اعدام وریشه مرادی هم در تداوم سرکوب کوردستان است و مردم از فعالین زنان حمایت می‌کنند و در برابر احکام ناعادلانه سکوت نخواهند کرد. ستم علیه زنان کورد، ستمی مضاعف و دوچندان است به همین دلیل بیشتر آسیمله می‌شوند و حکم‌های ناعادلانه علیه فعالین این منطقه به رویکرد امنیتی-نظامی صادر می‌شوند».
زنان کورد در ایران به دلیل هویت ملی، زبانی، و گاه مذهبی‌شان تحت فشارهای مضاعف در زندان قرار می‌گیرند. این وضعیت باعث می‌شود که آنها، علاوه بر تحمل زندان، با چالش‌های دیگری هم مواجه شوند که بسیاری از زندانیان دیگر از آنها مصون‌اند. فعالان حقوق بشر و سازمان‌های بین‌المللی بارها این وضعیت را محکوم کرده و خواهان بهبود شرایط زندانیان سیاسی، به‌ویژه زنان کورد، در ایران شده‌اند. جامعه جهانی، به‌ویژه سازمان‌های حقوق بشری و کشورهای مختلف، بارها با صدور بیانیه‌ها و درخواست‌ها، از دولت ایران خواسته‌اند که احکام اعدام علیه زندانیان سیاسی و زنان را متوقف کند. این سازمان‌ها تأکید دارند که احکام اعدام نباید به‌عنوان ابزاری برای سرکوب خلق‌ها و مخالفان سیاسی مورد استفاده قرار گیرد. علاوه بر این، برخی کشورها با اعمال تحریم‌ها یا محدودیت‌های دیپلماتیک، فشار بر ایران را افزایش داده‌اند تا به بهبود وضعیت حقوق بشر توجه کند.