آرژین دیلک اونجل

آمَد - سیاست‌های تحمیل قیم که سال‌هاست در ترکیه اجرا می‌شود، ضمن هدف قرار دادن اراده دموکراتیک خلق کورد، نقش مدیریت‌های محلی در زندگی اجتماعی را نیز عمیقاً دگرگون کرده است. هرچند این سیاست‌ها از سال ۲۰۱۶ ابتدا علیه شهرداری‌های کوردستان به کار گرفته شد، اما دیری نپایید که شهرداری‌های حزب جمهوری‌خواه خلق نیز با این غصب اراده مواجه شدند.

در نهایت، طی انتخابات محلی ۳۱ مارس ۲۰۲۴، حزب برابری و دموکراسی خلق‌ها موفق شد با کسب ۶۸.۸۵ درصد آرا، مدیریت پیاس (کایاپینار)، پرجمعیت‌ترین منطقه آمَد را که پیش‌تر توسط حزب دموکراتیک خلق‌ها اداره می‌شد اما از سال ۲۰۱۶ تحت مدیریت قیم‌های منصوب دولت بود، بار دیگر به دست بگیرد.

نخستین اقدام شهرداری پس از این تحول، فعال‌سازی مجدد واحدهایی بود که پیش‌تر غیرفعال شده بودند. یکی از مهم‌ترین این واحدها، «اداره سیاست‌گذاری زنان» بود. این اداره که به عنوان یک مرکز حمایتی در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، حقوقی و روانی برای زنان فعالیت می‌کند، با همکاری دیگر نهادهای مدنی شهر، برای مقابله با خشونت راه‌حل‌هایی می‌جوید و به زنانی که آن را تجربه کرده‌اند، خدمات پشتیبانی ارائه می‌دهد.

گونای یاقوت دمیر، هماهنگ‌کننده اداره سیاست‌گذاری زنان شهرداری پیاس، در گفت‌وگو با خبرگزاری ما، فعالیت‌های شهرداری و تأثیر کارزارهای ضدخشونت را تشریح کرد.

او با تأکید بر اینکه واحدهای زنان جزو نخستین بخش‌هایی بودند که بلافاصله پس از انتخابات به‌سرعت سازماندهی شده و کار خود را از سر گرفتند، افزود که اداره سیاست‌گذاری زنان شهرداری پیاس نیز بی‌درنگ فعال شد.

گونای یاقوت توضیح داد که فعالیت‌های این اداره بر سه محور «مقابله با خشونت علیه زنان»، «تقویت اقتصاد زنان» و «توسعه پروژه‌های آموزشی، پژوهشی و اجتماعی» اصلی استوار است.

 

طی یک سال، ۱۱۶ زن به دلیل خشونت فیزیکی به شهرداری مراجعه کرده‌اند

وی با بیان اینکه «مراکز زندگی زنان» فراتر از فضایی برای سازماندهی و همبستگی، به محلی برای اشتراک تجربیات و شکل‌گیری یک حافظه جمعی تبدیل شده‌اند، گفت: «فعالیت اصلی این مراکز بر مقابله با خشونت علیه زنان متمرکز است. زنان در اینجا خدمات مشاوره حقوقی، روانی و فردی دریافت می‌کنند. ما در شهرداری پیاس، طی یک سال گذشته، به درخواست ۱۱۶ زن رسیدگی کرده‌ایم که اغلب به دلیل خشونت خانگی، به‌ویژه خشونت فیزیکی، به ما مراجعه کرده بودند. اما در گفت‌وگو با این زنان دریافتیم که آن‌ها خشونت‌های شدید روانی و اقتصادی را نیز تحمل کرده‌اند. این مراکز همچنین فضایی برای مهارت‌آموزی، گذران اوقات فراغت یا شرکت در فعالیت‌های ورزشی هستند. زنان پس از پایان هر دوره، مشتاقانه در کارگاه‌های دیگر ثبت‌نام می‌کنند، زیرا در این فضا از بارهای روانی خود رها می‌شوند، با دیگران تعامل می‌کنند و دست به تولید می‌زنند. به همین دلیل، این مراکز برای ما اهمیتی حیاتی دارند.»

 

برای یک زندگی عاری از خشونت...

گونای یاقوت با اشاره به همکاری با دیگر نهادهای شهری برای ساختن یک زندگی بدون خشونت برای زنان، اظهار داشت: «ما این معضل را تنها با اتکا به امکانات شهرداری حل نمی‌کنیم، بلکه تمام ظرفیت‌های پویای شهر را به میدان می‌آوریم. شهرداری‌ها، کارآفرینان، نهادهای مدنی و سازمان‌های مردم‌نهاد، همگی در کنار یکدیگر زنان را در این مسیر حمایت می‌کنند. در همین راستا، برای زنانی که در آستانه طلاق قرار دارند و می‌خواهند با فرزندانشان زندگی نو و آرامی را آغاز کنند، فرصت‌های شغلی ایجاد شده است. بر اساس توافق‌نامه‌هایی که با فعالان اقتصادی در حوزه‌های گوناگون امضا کرده‌ایم، این زنان برای اشتغال معرفی می‌شوند.»

 

گروه‌های تولیدی شهرداری، بستری برای اشتغال‌زایی

او با اعلام اینکه شهرداری پیاس دو گروه تولیدی ویژه زنان راه‌اندازی کرده است، افزود: «زنانی که خواهان استقلال اقتصادی و زندگی بدون خشونت هستند، در این گروه‌ها مشغول به کار می‌شوند و مسئولیت فروش محصولات نیز بر عهده خودشان است.»

وی در ادامه به «بازارچه صنایع دستی زنان» اشاره کرد و گفت: «در این بازارچه، غرفه‌هایی به زنان اختصاص یافته تا محصولاتشان را به فروش برسانند. هر غرفه برای مدتی معین در اختیار یک زن قرار می‌گیرد و پس از آنکه او به توانمندی اقتصادی رسید و کسب‌وکار مستقل خود را راه‌اندازی کرد، غرفه به زنی دیگر واگذار می‌شود. ما باور داریم که توانمندسازی اقتصادی زنان، راهی برای پیشگیری از خشونت است و ما این مسئله را یک کل به هم‌پیوسته می‌دانیم.»

گونای یاقوت افزود: «ما «کتابخانه آثار زنان پیاس» را با هدف برجسته‌ ساختن تاریخ، تجربیات و دستاوردهای زنان تأسیس کردیم. این کتابخانه فضایی برای تبادل دانش و تقویت حافظه اجتماعی زنان است و به مرکزی برای گردآوری آثار نویسندگان زن، پژوهش‌های تاریخی و گزارش‌های نهادهای زنان تبدیل شده است. اینجا با برگزاری کارگاه‌های تخصصی، به یک پاتوق فرهنگی زنده بدل شده که در آن تجربیات روزمره و سنت‌های مقاومت زنان به بحث گذاشته می‌شود.»

 

قتل ۵ زن در آمَد تنها در یک ماه و نیم

گونای یاقوت با ابراز نگرانی از افزایش خشونت و ناکارآمدی سیاست‌های موجود، یادآوری کرد که تنها در یک ماه و نیم گذشته، ۵ زن در آمَد به قتل رسیده‌اند و یک زن نیز به طرزی مشکوک جان باخته است. او گفت: «آمارها نشان می‌دهد که در شش ماه نخست سال، ۱۳۶ زن در سراسر کشور به قتل رسیده‌اند که عامل قتل ۹۰ نفر از آنان، یکی از اعضای خانواده‌شان بوده است. بسیاری از این زنان تنها به جرم درخواست طلاق کشته شده‌اند. سه تن از پنج زنی که اخیراً در شهر آمد به قتل رسیدند، کمتر از ۲۵ سال سن داشتند و همگی توسط همسرانشان و در حضور اعضای خانواده حامی خود، کشته شدند.»

 

کارزارهای مردمی علیه خشونت

او با اشاره به کارزارهای شهرداری علیه خشونت، تصریح کرد: «ما به عنوان شهرداری‌های عضو حزب برابری و دموکراسی خلق‌ها، از ۱۳ نوامبر سال گذشته، کارزاری را با شعار «حرف ما تمام نشده است، خشونت را با هم متوقف خواهیم کرد» آغاز کردیم. هدف ما ارتباط با تمام زنان، ایجاد مراکز در دسترس برای مراجعه، و مبارزه جمعی برای ریشه‌کن کردن این معضل اجتماعی بود. اکنون پس از هشت ماه، این کارزار را به مرحله جدیدی وارد کرده‌ایم و با برگزاری نشست‌های عمومی در پارک‌ها، به شکلی مستقیم با مردم درباره زن‌کشی و خشونت گفتگو می‌کنیم. در این نشست‌ها، ضمن گفتگو با زنان، مراکز حمایتی را به آن‌ها معرفی می‌کنیم. این تجربه به ما نشان داد که در ده سال گذشته، زنان از حق سخن گفتن در فضاهای عمومی محروم بوده‌اند. بیان آزادانه نظرات، به آن‌ها احساس قدرت می‌دهد. هرچند این فعالیت‌ها به‌تنهایی نمی‌تواند خشونت را ریشه‌کن کند، اما آگاهی از وجود فضاهایی برای ابراز وجود، گردهم آمدن و تبادل تجربه، بی‌شک ما را قدرتمندتر می‌سازد.»

 

۱۰ زن پس از نشست‌های پارک به شهرداری مراجعه کردند

گونای یاقوت افزود: «فعالیت‌های ما در پارک‌ها نتایج ملموسی داشته است. ما تاکنون تنها در چهار پارک برنامه اجرا کرده‌ایم و تا پایان سپتامبر به این کار ادامه خواهیم داد. در همین مدت کوتاه، با حدود ۸۰۰ زن دیدار کردیم و پس از آن، دست‌کم ۱۰ زن با شکایت از خشونت به شهرداری مراجعه کردند. برخی از این مراجعات، فردای روز برگزاری نشست‌ها انجام شد. زنان با فشارهای اجتماعی و خانوادگی فراوانی روبرو هستند و هنجارهای غلطی به آن‌ها القا می‌کند که خشونت را باید در خانه پنهان کرد. بسیاری از نهادها نیز در مواجهه با شکایت زنان، آن‌ها را به حل مشکل در خانواده تشویق می‌کنند. به همین دلیل، بسیاری از زنان از مراجعه به مراکز حمایتی خودداری می‌کنند. ما به‌زودی گزارشی جامع از نتایج دیدارهایمان منتشر خواهیم کرد. این تعامل مستقیم به ما نشان می‌دهد که چگونه باید برنامه‌های آینده خود را بر اساس نیازهای واقعی زنان طراحی کنیم، زیرا ما تمام تصمیمات را با مشارکت خودشان می‌گیریم.»

 

نقش حیاتی مدیریت محلی در مبارزه با خشونت

وی در ادامه به نقش مدیریت‌های محلی در زندگی زنان پرداخت و گفت: «اداره‌های محلی، سنگر ما برای دفاع از موجودیت و دستاوردهای زنان و بستری برای توسعه سازوکارهای توانمندسازی آنان است. تجربه به ما آموخته که سازماندهی محلی و همبستگی جمعی کلید موفقیت است. البته حتی در هشت سالی که مدیریت شهرداری‌ها از اختیار ما خارج بود، جنبش زنان هرگز متوقف نشد و همواره سازوکارهای مبارزاتی خود را حفظ کرد. سیاست‌های کنونی ما در حوزه زنان، حاصل همان مقاومت‌هاست. استقرار نظام «ریاست مشترک» در سال ۲۰۱۴ که به تأسیس ادارات زنان انجامید، اراده زنان را در عرصه مدیریت نمایان ساخت و دستاوردی بزرگ بود. مراکز همبستگی زنان نیز ثمره همین مبارزات است.»

 

در پی افزایش گروه‌های تولیدی هستیم

گونای یاقوت با تأکید بر سیاست فعال‌سازی زنان در عرصه‌های عمومی، برخلاف رویکردهایی که آنان را در خانه منزوی می‌کند، گفت: «ما پیوسته کارگاه‌هایی با موضوعات برابری جنسیتی، خودباوری و حقوق قانونی برگزار می‌کنیم. یکی از اهداف آینده ما، گسترش گروه‌های تولیدی است. برای نمونه، شهرداری پیاس یک باغ گیاهان طبی و معطر دارد. ما وارث حافظه‌ای تاریخی هستیم که با قدرت شفابخش زنان در طب سنتی گره خورده است. قصد داریم در این باغ فضایی ایجاد کنیم تا زنان از مناطق مختلف شهر و روستا گرد هم آیند، از این گیاهان محصول تولید کنند و این حافظه جمعی را زنده نگه دارند.»

 

برای مبارزه و سازماندهی مشترک...

گونای یاقوت سخنان خود را با این پیام به پایان رساند: «رسالت ما به عنوان نهادهای مدیریت محلی، تبدیل شهرها به فضایی امن و آزاد برای زندگی زنان است. هدف ما در ادارات سیاست‌گذاری زنان، ایجاد همبستگی و مبارزه مشترک با تمام زنان منطقه است. ما به قدرت مبارزه جمعی و دفاع ذاتی در برابر خشونت ایمان داریم. بنابراین، همه باید بدانیم که در مواجهه با خشونت، چه برای خود و چه برای نزدیکانمان، مراکزی برای حمایت وجود دارد. ما دست تمام زنانی را که به پشتیبانی نیاز دارند، به گرمی می‌فشاریم و از آنان دعوت می‌کنیم تا برای همبستگی، مبارزه و سازماندهی مشترک، به مراکز ما بپیوندند.»