دیوار نویسی؛ جلوه‌ی سنگری از مبارزه
دیوارنویسی در اعتراضات ۱۴۰۱ به ابزار مقاومت بدل شد و با وجود سرکوب، همچنان ادامه دارد. حتی دیوارهای سیاه‌شده نیز ردپای مبارزه و تداوم آن را بازتاب می‌دهند.
ویان مهرپرور
مهاباد- دیوارنویسی و نوشتن شعار بر دیوارها ابزاری برای بیان اعتراض، مطالبه و انتقال پیام‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی است. این عمل در موقعیت‌هایی که امکان بیان آزادانه وجود ندارد، به‌عنوان شکلی از مقاومت و اعتراض جمعی به کار می‌رود. دیوار نویسی علاوه بر آگاهی‌رسانی و رساندن پیام کوتاه و مستقیم به عموم مردم، می‌تواند حس همبستگی و تعلق به یک جنبش را تقویت کند. همچنین، شعارنویسی به عنوان زیر مجموعه‌ای از آن، با به چالش کشیدن قدرت و ساختارهای مسلط، به‌عنوان زبان انتقاد عمل کرده و در بسیاری مواقع نقشی انگیزشی و امیدبخش را برای تقویت روحیه در مسیر مقاومت و تغییرات اجتماعی ایفا می‌کند.
در سال‌های اخیر این عمل با گسترش اعتراضات درایران علیه جمهوری اسلامی بیشتر دیده شده است و ابزاری مهم در مبارزات به حساب می‌آید. با این وجود جمهوری اسلامی سعی در تصرف دیوارها و این ابزار مبارزه‌ی مردمی نیز داشته است.
دیوار نویسی؛ مروری بر تاریخ ایران و روژهلات
دیوار نویسی در ایران از دوران مشروطه تا خیزش انقلابی «ژن،ژیان،آزادی» وجود داشته است و از این رو پیشینه‌ای کهن دارد. در برخی از برهه‌های زمانی همچون انقلاب ۵٧ این عمل بسیار رایج بوده و پس از آن در اعتراضات گوناگون و در مکان‌هایی چون دانشگاه و مدارس همچنان دیده می‌شد. در روژهلات نیز دیوار نویسی پس از انقلاب مصادره شده‌ی ۵٧ پایان نیافت و همچنان دیوارها بخشی از بیان اعتراضی مردم در طول حکومت جمهوری اسلامی بوده‌اند.
این عمل در تمام ایران و از جمله روژهلات در اعتراضات ١۴٠١ به اوج خود رسید.
«هرچقدر پاک کنی دوباره می‌نویسم»
رژیم جمهوری اسلامی از اولین روزهای اعتراضات ١۴٠١ تا یکسال پس از آن، به دلیل افزایش دیوارنویسی‌ها، فروش اسپری‌های رنگی را محدود نموده و آنرا مشروط بر ارائه‌ی کارت ملی کرده بود. فضای شهرها نیز با گسترش دوربین‌های امنیتی، برای دیوار نویسی محدودتر شد. با وجود تمام این موانع دیوارها در سطوحی گسترده به یکی از ابزارهای مقاومت و مبارزه‌ی مردمی تبدیل شدند. بیشترین نوشته‌هایی که در جنبش انقلابی ١۴٠١ بر دیوارها دیده می‌شد، شعارهای مردمی چون «ژن،ژیان،آزادی» و نام «ژینا امینی» بود. دیوارهای شهر به شکلی واضح از انقلاب سخن می‌گفتند. سیران.ک یک شهروند مهابادی از مقابله‌ی رژیم با این عمل چنین گفت:«روزی نبود که نیروهای رژیم را در حال پاک کردن یا سیاه کردن شعارهای مردمی نبینیم اما چند ساعت بعد یا در روز بعد زیر همان شعار پاک شده دوباره شعار جدیدی نوشته می‌شد و پس از تکرار شعار، جمله‌ی «هرچقدر پاک کنی دوباره می‌نویسم» بر روی دیوار نقش می‌بست.»
تصرف دیوارها و شعارهای مردمی
طولی نکشید که بر روی دیوارهای شهر جملات تازه‌ای نوشته شد. جملاتی و واژه‌هایی که اینبار از مردم نبودند اما مردم را مخاطب قرار می‌دادند. حکومت پس از سرکوب همه‌جانبه‌ی معترضان، شروع به تصرف دیوارها نمود. نوشته‌های حکومتی همچون «لبیک خامنه‌ای» ، «زنده باد جمهوری اسلامی» و یا تهدیداتی چون «گونی در انتظار شماست» ، «شبانه به سراغتان می‌آییم» و ... بر پایین شعارهای پاک شده‌ی مردمی نوشته می‌شد. این نوشته‌ها بیشتر برای هدف قرار دادن روحیه‌ی مقاومت زیر بار سنگنین‌ترین سرکوب‌ها بود و معمولا در مکان‌هایی نوشته می‌شد که کاملا زیر نظر ماموران حکومتی یا دوربین‌های نظارتی و تشخیص چهره بود.
مقاومتی پایان ناپذیر
زبان دیوارها به بخشی از حافظه مبارزات اجتماعی و سیاسی مردم ایران تبدیل شده است. به گفته‌ی گرینگ.س: «شعارهایمان بیشتر سه کلمه «ژن، ژیان، آزادی» بود و این سه واژه را حتی اگر پاک کنند بازهم از ردش می‌توان آن را حدس زد. این شعارها را اگر با اسپری سیاه و سفید هم بپوشانند باز هم دیوارها می‌توانند مبارزاتمان را بازگو کنند. هیچ خیابانی را در شهرهای روژهلات پیدا نمی‌کنید که بر روی دیوارهایش رد اسپری نباشد و این یعنی اینجا یک انقلاب کلید خورده است.»
با گذشت سه سال از خیزش انقلابی ژن ژیان آزادی، دیوار نویسی‌ها هنوز ادامه دارد و در مناسبات مختلف دوباره به یکی از سنگرهای مقاومت تبدیل می‌شود. زن،زندگی،آزادی هنوز هم از اصلی‌ترین عباراتیست که بر روی دیوارها نقش می‌بندد؛ عبارتی که گمان می‌رود از تداوم یک جریان آمیخته با مقاومت خبر می‌دهد.