رجاء حمید رشید

عراق - با شعار «زنان شرکای اساسی در توسعه»، دومین کنفرانس زن عراقی و جامعه مدنی روز چهارشنبه ۲۴ سپتامبر در بغداد برگزار شد، و شرکت‌کنندگان بر اهمیت حضور زنان برای ایجاد آینده‌ای پایدار تاکید کردند.

سارا ایاد علاوی، مشاور نخست‌وزیر در امور سازمان‌های جامعه مدنی و مدیر اجرایی کنفرانس زن عراقی و جامعه مدنی، در سخنان خود تأکید کرد که زن عراقی در مراحل گوناگون نشان داده است که عاملی مؤثر در ساخت جامعه و مسیر پیشرفت ملی است، و این مسیر نیازمند مشارکت بیشتر در تمام از تصمیم‌گیری تا توسعه، از کار اجتماعی تا رهبری سیاسی است.

وی اشاره کرد که سازمان‌های جامعه مدنی نقش محوری در حفظ حقوق زن و تقویت حضورش ایفا کرده‌اند؛ جایی که این سازمان‌ها با وظایف متنوع خود، به ویژه سازمان‌های مربوط به امور زنان، نمونه‌ای پیشرو در دموکراسی بوده‌اند؛ سازمان‌هایی که در دفاع از حقوق زنان و جهت‌دهی افکار عمومی در مورد قوانین و تصمیمات حمایتی از جایگاه آنها نقش شرافتمندی داشته‌اند. همچنین برنامه‌های آموزش و توسعه که این سازمان‌ها اجرا کرده‌اند، در توانمندسازی زنان و تقویت ظرفیت‌هایشان سهیم بوده‌اند.

او تأکید کرد که نقش زن یک نقش انسانی است و هر چه نقش و جایگاه زن در جامعه مستحکم‌تر شود، ارزش‌های صلح ریشه‌دارتر می‌گردد، نیروهای خلاقیت فعال‌تر شده و افق‌های توسعه گسترده‌تر می‌گردد.

 

توانمندسازی زنان یعنی توانمندسازی جامعه

دکتر شهبا العزاوی، مشاور نخست وزیر عراق در امور زنان و عضو شورای عالی امور زنان، نیز تاکید کرد که همکاری بین سازمان‌های جامعه مدنی و دولت ستون اصلی برای ساخت جامعه متوازن است که قادر به مقابله با چالش‌های آینده باشد.

او روشن ساخت که توانمندسازی زنان فقط به معنای دادن فرصت فردی نیست، بلکه توانمندسازی یک خانواده کامل، تقویت یک جامعه تماماً و ساخت کشوری مستقرتر است.

رشا الجبوری، فعال حقوق زنان نیز اظهار کرد که زنان آرام عمل می‌کنند و تأثیر را با قدرت در جوامعی می‌سازند که شاید درهایش به روی‌شان باز نشده است، اما خودشان کلید تغییر را ساخته‌اند.

او تأکید کرد که «تصمیم‌گیری، مسئولیتی است که از درون ما آغاز می‌شود، وقتی به خود ایمان داشته باشیم، وقتی از زخم‌های گذشته شفایابیم، وقتی نسلی آگاه تربیت کنیم و سکوت را درباره هر آنچه زن را محدود می‌کند و توانایی‌هایش را معطل می‌کند، بشکنیم؛ زن امروز دیگر منتظر نیست کسی فرصت به او بدهد بلکه خودش آن فرصت را می‌سازد..»

در اهمیت نقش سازمان‌های جامعه مدنی، او اظهار داشت وقتی زن در درون سازمان‌ها تصمیم‌گیرنده باشد، در ساختن جامعه متوازن، حفاظت از گروه‌های آسیب‌پذیر، انتشار فرهنگ حقوق و وظایف و توانمندسازی زنان از نظر روانی، اقتصادی و اجتماعی سهیم می‌شود.

 

زن شریک اساسی در توسعه

در پانل نخست کنفرانس موضوع «نقش دولت در حمایت از زن و سازمان‌های جامعه مدنی» مطرح شد. این پانل بر اهمیت نقش دولت در حمایت از زنان، مقابله با تلاش‌های تشویه‌ای که تصویر آنها را هدف قرار می‌دهد، و نیز بررسی قوانین پارلمانی اخیر و سیاست‌ها و دستورهای دولتی که مشارکت زنان در توسعه و اتخاذ تصمیم را تقویت می‌کنند، متمرکز بود.

پانل دوم کنفرانس به اهمیت مشارکت سیاسی زنان و تأثیر آن در شکل دادن به سیاست‌های ملی و نقش سازمان‌های جامعه مدنی در حمایت از زنان و دفاع از حقوق آنها پرداخت.

لیلى الخفاجی، نماینده پیشین مجلس گفت: «زن عراقی سه دهه از محرومیت، طرد، شکنجه، تبعید و زندان رنج برده است، و شریک مرد در تمام سختی‌ها بوده است.»

او تأکید کرد که با وجود شرایط جنگی و چالش‌ها زنان نگه‌دار خانواده عراقی بوده و سهمی در استقامت آن داشته‌اند: زن عراقی شایستگی‌اش را ثابت کرده است، وقتی مقام‌های مهمی مثل وزارت و قضا را اشغال کرده است.

وی اشاره کرد که حمایت نباید فقط در دفاع از او محدود شود، بلکه باید شامل توانمندسازی و دادن فرصت‌های واقعی مشارکت در تصمیم‌گیری باشد، و زن باید در تصمیم‌گیری سیاسی در درون احزاب و مؤسسات فعال باشد، پیش از آنکه به پارلمان برسد.

سارا صلاح‌الدین، رئیس سازمان «قهرمان» برای امور زنان، نقش سازمان‌های جامعه مدنی را در حمایت از زن و دفاع از حقوق او مطرح کرد و تأکید کرد که این سازمان‌ها همواره با جدیت و اثرپذیری برای توانمندسازی زنان و رساندن آنان به موقعیت‌های رهبری فعالیت کرده‌اند: «سازمان‌های جامعه مدنی از جمله سازمان قهرمان پروژه‌های متعددی را بر عهده گرفته‌اند که هدف آن حمایت از زن در جنبه‌های مختلف بویژه در مشارکت سیاسی است.»

او تأکید کرد که کار سازمان‌ها به یک جنبه محدود نبوده است، بلکه تمام جنبه‌هایی را که به حمایت و یاری زن کمک می‌کنند در نظر گرفته‌اند؛ از ارائه راه‌حل‌های عملی مبتنی بر واقعیت جامعه تا تعامل مستقیم با کسانی که در تصمیم‌گیری‌اند برای بهبود وضعیت زن در همه زمینه‌ها.

در پانل سوم کنفرانس، که موضوع «مشارکت زن عراقی در تلاش‌های صلح و حفظ امنیت» و نقش سازمان‌های جامعه مدنی در خدمت به جوامع آسیب‌دیده از درگیری‌ها را بررسی کرد، بر اهمیت نقش زن در صلح پس از منازعات تحت عنوان «زن و ساخت صلح» تأکید شد.

در این پانل، سوزان عارف، رئیس سازمان توانمندسازی زنان و رئیس شبکه زن و صلح، درباره واقعیت سازمان‌های جامعه مدنی و نقششان در حمایت از زنان رهبری و کمک به آن‌ها در عبور از چالش‌ها گفت: «کار مشترک و همکاری میان سازمان‌ها جوهره کار مدنی و اساس موفقیت آن است، زن عراقی با وجود تجربیاتی سخت و بحران‌های پی‌درپی، اما تاب آورده، با شجاعت با چالش‌ها روبرو شده و خانواده و جامعه را حفظ کرده است.»

او بر ضرورت تقویت نقش زن از طریق مشارکت واقعی و مؤثر، نه نمادی یا صوری، تأکید کرد. همچنین به اهمیت تصمیمات مرتبط شورای امنیت بین‌المللی نظیر تصمیم‌نامه ۱۳۲۵ درباره زن، صلح و امنیت و تصمیم‌نامه ۲۲۵۰ درباره جوانان، صلح و امنیت اشاره کرد.

و سخنانش را با این گفته پایان داد: «بدون مشارکت واقعی زنان و جوانان در تمام مسیرهای فرایند سیاسی، اجتماعی و توسعه‌ای، صلح و ثبات در عراق قابل تحقق نیست.»