دره تفی؛ سرزمین لک‌لک‌ها و زنان حافظان این همزیستی‌اند!
دره‌تفی، روستایی در روژهلات کوردستان، جایی که همزیستی با طبیعت سنتی دیرینه است و همچنین زنان روستا با مراقبت از لک‌لک‌ها، دوستداران محیط‌زیست و حافظان این همزیستی‌اند.
اسرا عزیزی
دره تفی- دوستی با طبیعت و حیوانات در روژهلات کوردستان امری نمایشی نه، بلکه امری واقعی و در زندگی روزمره آنها جاری است. از طرفی غارت و نابودی محیط زیست توسط دشمنان این سرزمین، باعث شده همیشه مردم روژهلات کوردستان برای حفاظت از طبیعت و زیستگاه خود گوش به زنگ باشند.
روستای دره تفی از توابع مریوان، که به «شهر لک‌لک‌ها» شهرت دارد، در سال‌های اخیر به یکی از مقاصد گردشگری محبوب در ایران و جهان تبدیل شده است. اهالی روستا با ساخت لانه‌های استاندارد و فراهم‌کردن محیطی امن، این پرندگان را به ماندن در منطقه ترغیب کرده‌اند، به‌طوری که هر سال بر تعداد لک‌لک‌های ساکن در روستا افزوده می‌شود. تا جایی که در روستاهای اطراف نیز در حال افزایش هستند. این رابطه دوستانه به امروز محدود نمی‌‌شود و در روژهلات کوردستان دوستی با طبیعت و حیوانات جزئی از فرهنگ آنهاست. فرهنگی که توسط زنان ایجاد شده زیرا این زنان هستند که همیشه پرچم دار صلح بوده‌اند و آموزش صلح با طبیعت و انسان‌ها را به فرزندان خود نیز به عهده داشته‌اند. زنان دره تفی نیز با فراگیری از مادران خود از لک‌لک‌ها مانند بخشی از جامعه دره تفی مراقبت می‌کنند. در حال حاضر عشق دره تفی به لک‌لک‌ها تا آنجا پیش رفته که عشاق به یکدیگر لانه لک‌لک هدیه می‌دهند.
شمسه بهرامی، از اهالی روستای دره تفی، به خبرگزاری ما می‌گوید: «حدود شش، هفت سال پیش، نخستین لک‌لک به اینجا آمد. اهالی روستا برایش لانه‌ای ساختند و پس از آن، تعدادشان بیشتر شد. هر سال چهار تخم می‌گذارند، اما جوجه‌ای را که ضعیف‌تر و کوچک‌تر است، از لانه بیرون می‌اندازند. با گذر زمان، جمعیتشان افزایش یافته و از آن پس در اینجا ماندگار شده‌اند. هرکجا که بروند، باز هم به اینجا بازمی‌گردند، زیرا مردم از آنها مراقبت می‌کنند و محیطی مناسب برایشان فراهم کرده‌اند. لک‌لک‌ها در مهرماه مهاجرت می‌کنند و اکنون پس از شش، هفت روز، دوباره به روستا بازگشته‌اند.»
شمسه می‌گوید: اینجا از کوچک و بزرگ گرفته با لک‌لک‌ها مهربانند و کاری با آنها ندارند، آنها نیز ضرری به حال ما ندارند و به محصولات ما آسیبی نمی‌رسانند. اینگونه ما در کنار یکدیگر زندگی می‌کنیم. آنها برای تامین غذای خود به شکار ماهی و مار و برخی جانداران دیگر می‌روند. هنگامی که ماده به مراقبت از تخم‌ها می‌پردازد شکار بر عهده لک‌لک نر است.
شمسه بهرامی درباره دوستی و همراهی زنان دره تفی با لک‌لک‌ها می‌گوید: «زنان روستا برایشان آب و غذا می‌برند و به آنها اهمیت می‌دهند. اکنون تعداد کمی از لک‌لک‌ها برگشته‌اند، اما هنگامی که همه بازگردند، شمارشان بسیار بیشتر خواهد شد. همین امر باعث شده گردشگران زیادی از تهران، قشم و دیگر مناطق برای دیدن آنها به این روستا بیایند و کوچه‌های آبادی پر از مسافر شود. زنان روستا نیز از این فرصت بهره برده و محصولات دستی و غذایی خود، ازجمله میوه خشک، کلانه، لباس کوردی، زیورآلات و دیگر دست‌ساخته‌هایشان را بدون دخالت مردان، تنها با همکاری زنان و کودکان، به فروش می‌رسانند.»
این مراسم که به مناسبت بازگشت لک‌لک‌ها و با عنوان «آشتی با طبیعت» برگزار می‌شود، برای سومین سال متوالی در حال اجراست. به گفته افراد محلی، این مراسم به رونق اقتصادی روستا کمک کرده است. علاوه بر لک‌لک‌ها، دره تفی به بستنی مخصوص خود که با شیر محلی تهیه می‌شود و طعمی متفاوت دارد، نیز شناخته شده است.
در این مراسم، فعالان محیط‌زیست از مریوان حضور داشتند و بر ضرورت حفاظت از دریاچه زریبار و پیشگیری از آتش‌سوزی‌ها تأکید کردند. آنها این گردهمایی را فرصتی برای آگاهی‌بخشی به جوانان دانستند تا هدف آن را تنها شادی و هَلپَرکی نپندارند، بلکه حفاظت از محیط‌زیست روژهلات کوردستان را در این برهه، ضرورتی انکارناپذیر بدانند.
در همین راستا، یکی از معلمان دره تفی اظهار داشت: «دشمنان را نمی‌بخشیم؛ آنها که طبیعت روژهلات کوردستان را غارت می‌کنند، آن را از بین می‌برند و بی‌رحمانه به جان آن افتاده‌اند.» خشک‌شدن دریاچه زریبار و آتش‌سوزی‌های هرساله در روژهلات کوردستان از مهم‌ترین موضوعاتی بود که در این مراسم بارها مورد توجه قرار گرفت.
این مراسم به مدت دو ساعت، و از دو بعدازظهر آغاز شد و اگرچه با عنوان جشن و شادی برگزار شد، اما موسیقی و اشعار و سخنانی که ایراد شد، همگی بیانگر اندوه و نگرانی مردم از وضعیت جامعه و طبیعت روژهلات کوردستان است.