مطالعات جدید تأثیر عمیق تغییرات آب و هوا بر سلامت را روشن کرده است، به‌ویژه با توجه به تبعیض‌هایی که زنان متحمل می‌شوند. این بررسی، که مطالعات منتشر شده بین ژانویه ۲۰۱۹ و فوریه ۲۰۲۴ را تجزیه و تحلیل می‌کند، به دنبال بررسی تلاقی تغییرات آب و هوایی، سلامت و جنسیت با تمرکز بر عوامل اجتماعی تعیین‌کننده‌ی سلامت است.

این بررسی ۱۹ مطالعه را پوشش می‌دهد و توضیحاتی چندوجهی ارائه می‌‌کند که نشان می‌دهد چگونه تغییرات آب و هوایی بر سلامت روانی، تولیدمثلی و شغلی زنان تأثیر می‌گذارد و در عین حال آسیب‌پذیری آن‌ها را در برابر خشونت‌های مبتنی بر جنسیت افزایش می‌دهد.

 

تغییرات آب و هوا و سلامت روان زنان: یک بحران رو به رشد
یافته‌های این بررسی بر خطرات قابل‌توجه سلامت روان ناشی از تغییرات آب و هوا، به‌ویژه برای زنان تأکید می‌کند. از جمله اینکه به دنبال رویدادهای شدید آب و هوایی مانند سیل، طوفان و خشکسالی زنان بیشتر از مردان دچار اضطراب، افسردگی و اختلال استرس پس از سانحه می‌شوند.

این چالش‌های سلامت روان با نابرابری‌های اجتماعی-اقتصادی که دسترسی زنان به منابع و سیستم‌های حمایتی را محدود می‌کند، شدیدتر می‌شود. مفهوم «اضطراب زیست‌محیطی» که به ترس مزمن از نابودی محیط اشاره دارد، در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته و نشان داده است که محیط‌زیست تا چه حد بر تصمیمات باروری زنان تأثیر می‌گذارد.

برخی از زنان که نگران آینده‌ی کره‌ی زمین و تأثیر بالقوه‌ی آن بر فرزندان خود هستند، تصمیم گرفته‌اند که اصلا بچه‌دار نشوند. این نشان‌دهنده‌ی شناخت فزاینده‌ی بار روانی است که تغییرات آب و هوایی بر زنان تحمیل می‌کند، فشاری که فراتر از اثرات فیزیکی فوری گسترش یافته و پیامدهای سلامت روان درازمدت بسیاری را شامل می‌شود.

سلامت باروری در معرض تهدید
سلامت باروری یکی دیگر از حوزه‌هایی است که تغییرات آب و هوایی در آن تأثیر عمیقی دارد. زنان باردار، به ویژه آنهایی که در طبقات اقتصادی-اجتماعی پایینی قرار دارند یا در مناطقی زندگی می‌کنند که مستعد حوادث آب و هوایی شدید هستند، با خطرات شدید پیامدهای نامطلوب مانند سقط جنین، زایمان زودرس، مرده‌زایی و وزن کم هنگام تولد مواجه هستند.

این خطرات به‌ویژه در مناطقی که دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی محدود است و اثرات تغییرات آب و هوایی مانند گرمای شدید، کمبود آب و ناامنی غذایی، آسیب‌پذیری‌های موجود را تشدید می‌کند، شدید است.

خشونت مبتنی بر جنسیت: نگرانی در حال افزایش

علاوه بر تأثیرات مستقیم محیط بر سلامت، تغییرات آب و هوایی همچنین نابرابری‌های اجتماعی را تشدید می‌کند و خطر خشونت مبتنی بر جنسیت را افزایش می‌دهد. این بررسی اشاره می‌کند که رویدادهای شدید آب و هوایی، مانند سیل و خشکسالی، می‌توانند محیط‌هایی را ایجاد کنند که خطر خشونت و استثمار جنسی را به‌ویژه برای زنان و کودکانی که در اثر این رویدادها آواره شده‌اند، افزایش دهد.

در حالی که تغییرات آب و هوایی مستقیماً باعث نمی‌شود نابرابری‌های اجتماعی موجود تشدید شود و تنها احتمال وقوع چنین خشونت‌هایی را بیشتر می‌کند، عوامی چون آوارگی، از دست‌دادن معیشت و از هم گسیختگی سیستم‌های حمایت اجتماعی پس از رویدادهای شدید آب و هوایی، زنان و دختران را در معرض استثمار و سوء‌استفاده قرار می‌دهد.

 

خطرات بهداشت شغلی در جهان گرمایش

خطرات بهداشت شغلی مرتبط با تغییرات آب و هوا یکی دیگر از زمینه‌های نگران‌کننده‌ای است که در این بررسی برجسته شده است. هم مردان و هم زنانی که در محل کار در معرض دماهای بالا قرار دارند با خطرات بیشتری از صدمات وارده مواجه هستند، با اینحال هنوز تفاوت‌های جنسیتی در این خطرات به خوبی مورد مطالعه قرار نگرفته است.

به عنوان مثال، زنانی که در زمینه‌ی کشاورزی فعال هستند، اغلب در معرض گرمای شدید و بدون محافظت کافی قرار دارند و چنین گرمایی خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط با دما را افزایش می‌دهد. با این حال، مردان نیز در معرض خطر هستند، به ویژه در صنایعی مانند ساخت و ساز و تولید، جایی که نیازهای فیزیکی شغلشان و قرار گرفتن طولانی مدت در معرض دمای بالا می‌تواند منجر به مشکلات جدی سلامتی شود.

فراخوان سیاست‌های اقلیمی حساس به جنسیت
در پایان این مطالعه نتیجه‌گیری می‌کند که تغییرات آب و هوایی به طور نامتناسبی بر جمعیت‌های آسیب‌پذیر تأثیر می‌گذارد و زنان به‌ویژه به دلیل تلاقی جنسیتی و نابرابری‌های اقتصادی-اجتماعی در معرض خطر هستند.

زنان در کشورهای در حال توسعه، که سیستم‌های مراقبت‌های بهداشتی اغلب برای مقابله با تأثیرات تغییرات آب‌وهوایی با کمبود منابع مواجه هستند، با بزرگترین خطرات روبرو هستند. این بررسی بر نیاز به سیاست‌ها و مداخلات اقلیمی جامع و حساس به جنسیت برای محافظت از این جمعیت‌ها در برابر تأثیرات تغییرات آب و هوایی بر سلامتی تأکید می‌کند.

این سیاست‌ها باید با تحقیقاتی که نیازها و آسیب‌پذیری‌های خاص زنان را در نظر می‌گیرد همسو باشند. با پرداختن به این نابرابری‌ها، می‌توان مداخلات اقلیمی موثرتر و فراگیرتری ایجاد کرد که نه تنها خطرات ناشی از تغییرات آب و هوایی را کاهش می‌دهد، بلکه برابری جنسیتی و انعطاف‌پذیری بیشتری را در جوامع آسیب‌دیده ترویج می‌کند.

در پایان، این بررسی بر اهمیت ادامه‌ی تحقیقات در آینده، رسیدگی به شکاف‌های علمی موجود و اطمینان از اینکه آسیب‌پذیرترین جمعیت‌ها در واکنش جهانی به تغییرات آب و هوایی عقب نمانند، تاکید می‌کند.