مرکز خبر - فعالان در عربستان سعودی تنها به دلیل ابراز مسالمت‌آمیز عقایدشان با محدودیت‌های زیادی از جمله ممنوعیت سفر و نظارت امنیتی مواجه هستند. همچنین اغلب با اتهاماتی مانند اخلال در نظم عمومی و تهدید ثبات جامعه و دولت مواجه می‌شوند.

روز سه‌شنبه ٢٣ بهمن‌ماه، سازمان عفو بین‌الملل با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد سلمی شهاب، فعال حقوق‌بشر، فعال حقوق زنان و دانشجوی دکترای دانشگاه لیدز بریتانیا، پس از چهار سال زندان آزاد شده است. این فعال حقوق‌بشر به اتهامات مرتبط با «تروریسم» به دلیل انتشار توییت‌هایی در حمایت از حقوق زنان محکوم شده بود.

این سازمان در بیانیه‌ی خود توضیح داد که آزادی سلمی شهاب پس از بازبینی‌های قضایی صورت گرفته که منجر به کاهش مجازات او از ۳۴ سال به تنها چهار سال شد. این حکم در دسامبر گذشته به پایان رسید و او در روزهای اخیر آزاد شده است.

سازمان عفو بین‌الملل در بیانیه خود همچنین با اشاره به اینکه سلمی شهاب در ۱۵ ژانویه ۲۰۲۱ در جریان سفرش به عربستان سعودی بازداشت شده و به دلیل انتشار توییت‌هایی در شبکه اجتماعی ایکس «توییتر سابق» مورد بازجویی قرار گرفته بود، نوشت: این توییت‌ها شامل حمایت از حقوق زنان و بازنشر توییت‌های دیگر فعالان زن سعودی بود. این توییت‌ها به عنوان اتهاماتی مانند اخلال در نظم عمومی و تهدید ثبات جامعه و دولت به او نسبت داده شدند، در حالی که فعالیت‌های او کاملاً مسالمت‌آمیز بود.

این بیانیه افزود: در مارس ۲۰۲۲، دادگاه تخصصی جزایی حکم اولیه را به شش سال زندان کاهش داد، اما دادستانی عمومی درخواست تجدید نظر داد و درخواست مجازات شدیدتری کرد که منجر به افزایش مجازات او به ۳۴ سال در اوت ۲۰۲۲ شد. این حکم به دلیل نامتناسب بودن با اتهامات وارده، موجی از انتقادات بین‌المللی را به دنبال داشت.

سازمان عفو بین‌الملل در بیانیه‌ی خود با تأکید بر اینکه فشارهای بین‌المللی نقش مهمی در بازبینی این حکم داشته است، نوشت: دیوان عالی کشور عربستان سعودی در ژانویه ۲۰۲۳ پرونده را به دادگاه تجدید نظر ارجاع داد و پس از بررسی‌های بیشتر، مجازات او در سپتامبر ۲۰۲۴ به چهار سال کاهش یافت و چهار سال دیگر نیز به حالت تعلیق درآمد. مدت زمان زندان او در دسامبر ۲۰۲۴ به پایان رسید، اما او تا زمان آزادی‌اش در بازداشت باقی ماند.

در این بیانیه با اشاره به نقض حقوق سلمی شهاب در طول بازداشت، آمده است: از جمله حبس انفرادی به مدت ۳۰۰ روز، محرومیت از دسترسی به وکیل در مراحل اولیه بازجویی و محکومیت او به اتهامات مرتبط با «تروریسم» از موارد نقض حقوق سلمی شهاب بوده است. حکم صادر شده علیه او ناعادلانه بود و او هیچ جرمی مرتکب نشده بود جز بیان عقیده خود.

سازمان عفو بین‌الملل همچنین با ابراز نگرانی‌ درباره اعمال محدودیت‌های بیشتر علیه سلمی شهاب پس از آزادی، مانند ممنوعیت سفر یا تحت نظارت امنیتی قرار گرفتن، که پیشتر بر فعالان دیگر در عربستان سعودی پس از آزادی اعمال شده بود، بر ضرورت تضمین آزادی کامل او و عدم اعمال هرگونه مجازات دیگری که زندگی عادی او را مختل کند، تأکید کرد.

سازمان عفو بین‌الملل در بیانیه خود افزود: آزادی سلمی شهاب باید آغاز بازبینی پرونده‌های مشابه دیگر باشد، چرا که هنوز فعالان زن سعودی مانند مناهل العتیبی و نوره القحطانی به دلیل بیان عقاید خود در بازداشت هستند. این سازمان از مقامات سعودی خواست تا فوراً آن‌ها را آزاد کرده و به سرکوب آزادی بیان پایان دهند.

در بیانیه‌ی سازمان عفو بین‌الملل با تاکید بر اینکه آزادی سلمی شهاب لزوماً به معنای تغییر در سیاست‌های پادشاهی عربستان نسبت به فعالان نیست، چرا که بازداشت‌ها همچنان ادامه دارد و احکام شدید علیه معترضان و مخالفان صادر می‌شود، این سازمان از مقامات سعودی خواست تا با پایان دادن به محاکمه فعالان و آزادی کسانی که به دلیل بیان عقاید مسالمت‌آمیز بازداشت شده‌اند، تعهد واقعی خود به اصلاحات را نشان دهند.

سازمان عفو بین‌الملل در پایان بیانیه‌ی خود افزود: سلمی شهاب به نمادی از رنج فعالان سعودی به دلیل بیان عقاید خود تبدیل شده است و آزادی او پس از سال‌ها تلاش حقوق‌بشری و فشارهای بین‌المللی صورت گرفته است. این سازمان بر ضرورت ادامه توجه به پرونده‌های دیگر بازداشت‌شدگان تا زمانی که همه آن‌ها آزاد شوند و محدودیت‌ها بر آزادی بیان در این کشور پایان یابد، تأکید کرد.