آتش صلح در غار جاسنه؛ روایت زنان روژهلات از مبارزه‌ای که ادامه دارد
در حرکتی تاریخی با پیشگامی زنان، ۳۰ مبارز حزب کارگران کوردستان در غار جاسنه (باشور) برای آغاز صلح سلاحهای خود را سوزاندند. این گزارش بازتاب این رویداد در میان زنان کورد روژهلات و نگاه آنان به روند آشتی را بررسی می‌کند.
ویان مهرپرور
مهاباد- در خاورمیانه، در جغرافیای پهناوری که سلطه‌گری و استبداد هر بار به شکلی بر مردمانش سایه افکنده است و جای جایش ردپای جنگ‌های خونین است، کوردها در باکور دهه‌ها زیر شدیدترین سرکوب‌های حکومت ترکیه بوده‌اند. همین سرکوب‌ها سبب شد حزب کارگران کوردستان علیه این ستم متولد شده و چهار دهه مبارزه را که مبارزه‌ی مسلحانه نیز بخشی از آن بوده است را رقم بزند؛ تا اینکه با فراخوان صلح عبدالله اوجالان، رهبر کوردها و تصمیمات کنگره دوازدهم این حزب، گام‌های تاریخی صلح رقم خورد.
در همین راستا در مراسمی نمادین برای آغاز صلح، ۳۰ نفر از اعضای حزب کارگران کوردستان، با عنوان گروه صلح و جامعه دموکراتیک، روز جمعه ۱۱ ژوئیه ۲۰۲۵ (۲۰ تیر ۱۴۰۴) در دهانه غار جاسنه، نزدیک شهر دوکان واقع در استان سلیمانیه در باشور کوردستان، سلاحهای خود را در آتش سوزاندند. در این مراسم، که ١۵ گریلای زن و ١۵ گریلای مرد سلاحهای خود را به شکل نمادین سوزاندند، بسه هوزات، ریاست مشترک شورای اجرایی کنفدرالیسم جوامع کوردستان، پیشگام شد. این مراسم اولین گام در یک فرآیند کنار گذاشتن سلاح چند مرحله‌ای است که انتظار می‌رود تا سپتامبر ۲۰۲۵ ادامه داشته باشد. این روند نه تنها بر ترکیه و باکور بلکه بر تمام خلق کورد در سراسر جهان اثر گذار خواهد بود. در این گزارش به دیدگاه و نظرات زنان کورد روژهلات در مورد چشم انداز روند آشتی و نقش زنان پرداخته شده است.
صلح روندی دو جانبه است
چهار دهه مبارزه مسلحانه تمامی کوردها و حتی آزادیخواهان دیگری از سراسر جهان، مبارزه‌ای حق طلبانه را شکل داد. این مبارزه به گفته‌ی ژیلا.ح «نتیجه‌ی صد سال انکار، سرکوب و کشتار کوردها در ترکیه و منطقه بوده است.» ژیلا.ح دانشجوی ارشد علوم سیاسی در مورد پیشگامی کوردها در این فرایند می‌گوید:« هزاران زندانی هنوز هم در زندان‌های ترکیه‌اند و مادران بسیاری داغدار و چشم به راه فرزندان خود هستند. جنگ مورد قبول هیچ کس نیست اما برای خلقمان در باکور که حتی از صحبت به زبان کوردی محروم بودند، ماشین‌های تورس سفید را در تروماهایشان جای داده‌اند و یا در شهری همچون دیاربکر به مادران باردار آمپول‌هایی برای متولد شدن کودک معلول تزریق می‌کردند و ... مبارزه نتیجه‌ی خشم و سکوت جوامع جهانی بود نه یک تصمیم خود خواسته.» او در ادامه می‌افزاید: «اگر سنگینی سرکوب و انکار ١٠٠ ساله از دوش ملت کورد برداشته شود، چرا باید به جنگ ادامه دهد؟ کوردها پیشگامان صلحی هستند که نتیجه‌ی دهه‌ها مبارزه است اما صلح روندی دوجانبه است واگر حکومت ترکیه و مردمان ترک آن را به رسمیت بشناسند و در راستای آن گام بردارند، صلح به تمام منطقه باز می‌گردد.»
تروماهای مشترک خلق کورد
کوردهای روژهلات دیدگاه‌های متفاوتی نسبت به روند صلح دارند اما بنظر می‌رسد تروماهای جمعی و بی‌اعتمادی به طرف مقابل در کنار میل به صلح و عدالت از مولفه‌های مشترک هریک از آنان باشد. برای مثال هیرو.ن در این باره می‌گوید: «اعتماد به دولت ترکیه برای ما سخت است چرا که دائما در طول سال‌های اخیر با تقویت جریان‌های پان‌ترکی در داخل ایران نیز سعی در ایجاد اختلاف بین کورد و ترک در شهرهایی چون اورمیه، ماکو، نغده و ... داشته‌اند. با این حال به رهبر آپو ایمان داریم و این گام را ارزشمند می‌شماریم و همانند ما، تمام جهان، منتظر اثبات حسن نیت حکومت ترکیه است. کورد و ترک دوست و همسایه‌ی دیرینه‌ی یکدیگرند و در روژهلات نیز، صلح بسیار ارزشمند است.» آمنه.غ نیز می‌گوید: «از میان ما نیز کسانی هستند که در این راه مبارزه کرده‌اند و شهید شده‌اند. این صلح برای تمام کوردها مهم است. بیشترین اضطراب کوردهای روژهلات در راستای عدم پایبندی طرف مقابل و شروع دوباره‌ی سرکوب‌هاست. ما امیدواریم بستری دموکراتیک ایجاد شود تا سایر دیکتاتوری‌ها همچون جمهوری اسلامی را تحت تأثیر قرار دهد، چراکه استبداد ماندنی نیست و مبارزه پایان ناپذیر است.»
پیشگامی زنان، صلح و انقلابی که در جریان است
جنبش آزادی کوردستان فرصتی بزرگ برای صلح و دموکراسی در ترکیه، خاورمیانه و تمام جهان است که مبارزات زنان را نیز در خود جای می‌دهد. امحای نمادین و خودخواسته‌ی سلاح‌ها به پیشگامی یک فرمانده‌ی زن، که تمام زندگی خویش را صرف مبارزه برای آزادی کرده است افکار عمومی را به سوی پرسش‌های گوناگونی می‌برد؛ پرسش‌هایی که تمامشان با نقش زن، حقوق و انقلاب دیگری گره خورده است. چنانکه تروسکه.ا می‌گوید: «بخشی از مبارزات زنانه، در سطح جامعه و با فرهنگ مردسالار است. مبارزه‌ای که در تمام دنیا زنان را برای هم به الگو بدل می‌کند و میدانی برای تأثیر پذیری و تعالی است. مبازات مسلحانه‌ی زنان کورد، شهادت‌ها و رشادت‌هایشان در دنیا مثال زدنی است اما انقلاب زنانه و مبارزات زنانه برای ساخت جهانی بهتر پایان نمی‌پذیرد. پیشگامی بسه هوزات برای صلح نیز نشانه‌ای از تداوم این تلاش‌ها برای ساخت جهانی بهتر برای همگان است. مبارزه تا آزادی زنان ادامه دارد و مسیر آزادی از این همین راه می‌گذرد.»