هدیه زنگنه

کرماشان- محل نمایشگاەهای بین‌المللی کرماشان واقع در پارک شاهد این شهر، این هفته میزبان هنرمندان و تولیدکنندگان حوزەی صنایع دستی از سراسر ایران بود. در این مکان نمایشگاهی تحت عنوان «چهاردهمین نمایشگاه سراسری صنایع دستی و هنرهای سنتی کرماشان» با حدود دویست غرفه از روز ۷ آبان‌ماه آغاز به کار نمود و ۱۱ آبان پایان یافت. در این نمایشگاه که از ساعت ۱۵ الی ۲۱ به روی علاقمندان باز است، بیش از ٨۰٪ هنرمندان و صاحبان غرفەها را زنان تشکیل دادە و مانند همیشه زنان حضور چشمگیری در عرصەی هنر و صنایع دستی داشتند.

هنرمندان تولیدکنندەی حاضر در این نمایشگاه از ۲۵ استان شامل استان‌های کرماشان، ایلام، سنه، اورمیه، لرستان، اصفهان، زنجان، گیلان، یزد، فارس، بلوچستان، بوشهر، گلستان، هرمزگان، مرکزی، البرز، آذربایجان شرقی، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، خراسان رضوی، قزوین، اردبیل، خوزستان، سمنان و تهران خود را به کرماشان رساندەاند. همچنین در میان شهرهای خود استان کرماشان نیز هنرمندانی از شهرهای هرسین، گاواره، صحنه، کرند، پاوه، شاباد، سنقر، روانسر و خود شهر کرماشان دارای غرفه در این نمایشگاه بودند.

در این نمایشگاه آثار فراوانی در حوزەی هنر-صنعت‌هایی همچون قالی‌بافی، گلیم‌بافی، جاجیم‌بافی، نمدبافی، حولەبافی، حصیربافی، گیوەبافی، سوزن‌دوزی، گلدوزی، خراتی، منبت‌کاری، معرق‌کاری، قلمکاری، سنگ‌تراشی و هنر سرامیک به نمایش گذاشته شدە بود که جلوەی خاصی به نمایشگاه بخشیده و چشم هر بینندەای به خود خیره می‌‌کرد. در حاشیەی این نمایشگاه با دو تن از زنان هنرمند و کارآفرین که دارای غرفه هستند گفتگو داشتیم:

 

 

ایجاد ۴۰۰ شغل برای زنان

کلثوم امیری از شهر نودشه در هورامان با گیوەهای تولید خود و دیگر زنان همکارش در این نمایشگاه حضور یافته است. وی خودش، شرکتش و شغلش را اینگونه معرفی می‌نماید: «مدیرعامل شرکت تعاونی ۴۹۹۶ سنتی سازان «کازیوه» هستم. مانند یک زن توانمند در حیطەی کاری صنایع دستی تقریبا پانزده سال است که مشغول صنعت و هنر گیوەبافی هستم. اکنون با اشتغال‌زایی تقریبا ۴۰۰ نفر زن خودسرپرست و طبقەی کم‌درآمد، کارمان به سطح صادرات رسیده و با صادرات به کشور عراق با برند کازیوه مشغول به فعالیت در شهرستان پاوە هستیم.»

 

صفر تا صد کار زنان

وی دربارەی نقش زنان در این هنر-صنعت تشریح کرد: «گیوه با نام کوردی «کلاش» تقریبا با قدمت هزار ساله در منطقەی هورامان و بخصوص در «نُودشه» و «هَجیج» برای اولین بار است که با دستان زنان دست‌رنگین (کنایه از هنرمند و ماهر) هورامان کامل بافته می‌شود و از صفر تا صد، کارِ زنان است. قبلا زیر یا کفەی گیوە را مردان درست می‌کردند، چون زورشان بیشتر بود، ولی الآن دیگر زنان منطقەی هورامان به سطحی رسیدەاند که کفه را هم خودشان درست می‌کنند و از صفر تا صد تولید را خودشان انجام می‌دهند.»

 

این صنایع، میراث فرهنگی ما هستند

فاطمه کهرازهی از بلوچستان نیز طی فاصلەای بیش از ۱۵۰۰ کیلومتر در کرماشان حضور یافتە و در این نمایشگاه شرکت نموده است، در خصوص نقش صنایع دستی در آشنایی خلق‌ها، جوامع و فرهنگ‌های مختلف با هم عنوان کرد: «من کهرازهی هستم، به همراه خواهرم و چند تن از هم‌استانی‌هایمان از سیستان و بلوچستان آمدەایم. اینجا نمایشگاه صنایع دستی کرماشان است و فکر می‌کنم از تمام ۳۱ استان کشور همەی صنعتگران حضور داشته باشند. من وقتی در نمایشگاەهایی که به این شکل است حاضر می‌شوم، با صنایع دستی‌هایی آشنا می‌شوم که اصلا نمی‌دانستم وجود دارند. مثلا من اصلا نمی‌دانستم که ما نوعی سوزن‌دوزی در رشت به نام «رشتی‌دوزی» داریم. فکر می‌کردم که سوزن‌دوزی مختص استان ماست، ولی اینجا باعث شد که من با این مسئله آشنا شوم که در کشور چندین نوع سوزن‌دوزی داریم. همچنین با خیلی از صنایع دستی که من تا حالا ندیده بودم آشنا شدم که چقدر زیبا هم هستند. همه آنها هم خیلی قدمت دارند و مانند آثار تاریخی ما این صنایع هم نوعی میراث فرهنگی برای ما هستند. همانطور که سوزن‌دوزی ما هزاران سال قدمت دارد، من در اینجا با صنایع دستی‌هایی آشنا شدم که آنها هم هزاران سال قدمت دارند و از یک نسل به نسلی دیگر منتقل شده است. مانند همین سوزن‌دوزی ما که از مادران ما به دختران رسیده و تا الان ادامه یافته و به همان شکل هم حفظ شده است.»

 

دیده شدن صنایع دستی بلوچستان

وی همچنین به یکی از مشقات و محرومیت‌های بلوچستان که دورافتادگی آن، آن هم در این سیستم مرکزگرا می‌باشد، اشاره کرد و گفت: «وجود چنین نمایشگاەهایی خیلی مفید و سودمند است که هم من با صنایع دیگر آشنا می‌شوم و هم دیگران هم با استان ما آشنا می‌شوند. با توجه به اینکه استان ما در یک نقطەی خیلی دور کشور قرار دارد و مردم خیلی کمتر می‌توانند به آنجا سفر کنند، در چنین نمایشگاەهایی می‌توانند حداقل صنایع دستی استان ما را از نزدیک ببینند.»

 

در بلوچستان ما دوخت‌های مختلفی داریم

در پایان از وی خواستیم دربارەی لباس بلوچی‌ای که به تن دارد و دیگر محصولات هنریشان سخن بگوید که وی بیان نمود: «لباسی که الان من پوشیدم یک مدل از لباس‌های بلوچستان است. در بلوچستان ما دوخت‌های خیلی مختلفی داریم، به این دوخت و سبکی که من پوشیدەام، دوخت «فنوجی» می‌گویند. ما دوخت‌های دیگری داریم که خیلی پر کابردتر هستند، مثل این شال (به یکی از محصولات اشاره می‌کند) که به این دوخت «پَلیوار» می‌گویند. لباس‌هایی که با این دوخت دوختە می‌شوند روی خود پارچه دوختە می‌شوند، اما این دوختی که تن من است را روی پارچەای جداگانه می‌دوزند و سپس به یک پارچەی رنگی وصلش می‌کنند. دوخت‌های سنتی دیگری داریم که با رنگ‌های قرمز تیره و روشن دوختە می‌شوند.»