انحلال پ‌ک‌ک؛آغازی بر انقلاب اجتماعی و گشایشی در تحولات ایران و روژهلات کوردستان
با تصمیم تاریخی حزب کارگران کوردستان (پ‌ک‌ک) برای انحلال ساختار سازمانی و کنار گذاشتن مبارزه مسلحانه، تحولی بزرگ در معادلات منطقه‌ای رخ داده است؛ تحولی که می‌تواند به کاتالیزوری در روند دموکراتیزاسیون خاورمیانه بویژه ایران و شرق کوردستان بدل شود.
مرکز خبر- دوازدهمین کنگره حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک)، که طی روزهای ۵ تا ۷ مه در شرایطی امنیتی برگزار شد، تصمیمی تاریخی اتخاذ کرد: پایان فعالیت‌های سازمانی این حزب و پایان دادن به شیوه مبارزه مسلحانه‌ای که از دهه ۱۹۸۰ به این سو، ستون فقرات استراتژی مقاومت آن بود. این بیانیه نه‌تنها تحولی درونی برای جنبش آزادی‌خواهی کورد تلقی می‌شود، بلکه دارای پیامدهایی استراتژیک برای کل منطقه، به‌ویژه ایران و روژهلات کوردستان خواهد بود.
پ‌ک‌ک با تأکید بر اینکه مأموریت تاریخی خود در برابر سیاست‌های انکار و نابودی به انجام رسیده است، بر گذار به «سیاست دموکراتیک» و ساخت جامعه‌ای کمونال، خودگردان و زیربنای ملت دموکراتیک کورد تأکید کرده است. این تغییر پارادایم، به‌ویژه در شرایط فعلی که نشانه‌هایی از گفت‌وگو میان ایران و ایالات متحده به چشم می‌خورد، می‌تواند شرایط را برای تحولاتی عمیق در مناسبات دولت ایران با ملت کورد، و نیز آغاز فصل نوینی از مطالبه‌گری سیاسی در شرق کوردستان فراهم آورد.
از نگاه ناظران، انحلال پ‌ک‌ک، حزبی که از همان آغاز بر آزادسازی تمام بخش‌های کوردستان تمرکز داشت و نه صرفاً یک حوزه جغرافیایی خاص، می‌تواند به گشایشی در بن‌بست سیاسی دهه‌های اخیر بدل شود؛ بن‌بستی که مانع گفت‌وگو میان دولت‌ها و نیروهای کورد شده بود. با پایان عملیات مسلحانه، امکان طرح مطالبات مدنی و حقوقی کوردها در چارچوب دموکراسی و صلح افزایش یافته و احتمالاً نگاه‌های امنیتی و حذفی کمرنگ‌تر خواهد شد.
تصمیم پ‌ک‌ک برای انحلال همچنین می‌تواند به بازتعریف روابط دولت‌ها با ملت و ملت‌های منطقه کمک کند. در ایران، این تحول ممکن است جریانات سیاسی کورد را به بازاندیشی در روش‌ها و اهداف خود وادارد و فضای جدیدی برای اتحاد، سازماندهی مدنی و حرکت به‌سوی دموکراسی باز کند.
در بخش دیگری از بیانیه، بر نقش بی‌بدیل رهبر عبدالله اوجالان در گذار از مبارزه مسلحانه به مبارزه سیاسی تأکید شده و خواستار آن شده‌اند که روند جدید، تحت هدایت او و با تضمین حقوقی، به پیش برده شود. چنین روندی، اگر مورد حمایت نهادهای مدنی، سیاسی و حتی بین‌المللی قرار گیرد، می‌تواند نه تنها پایان یک فصل، که آغاز عصری نو در تاریخ کوردها باشد.
پایان مبارزه مسلحانه پ‌ک‌ک، نه پایان مبارزه برای آزادی و حقوق ملت کورد، بلکه تغییر زبان آن است؛ از تفنگ به تفکر، از سنگر به صحنه، از مقابله به مذاکره. این تغییر، اگر با هوشیاری و انسجام از سوی نیروهای دموکراتیک کورد و منطقه همراه شود، می‌تواند خاورمیانه‌ای جدید، عادلانه‌تر را رقم بزند.
متن بیاننامه به شرح زیر است:
«فرایندی که با بیانیه ۲۷ فوریه رهبر آپو، عبدالله اوجالان، آغاز شد، در پرتو تلاش‌های چندجانبه و دیدگاه‌های گوناگون، با برگزاری موفق دوازدهمین کنگره حزبمان در روزهای ۵ تا ۷ مه به نقطه‌ای تعیین‌کننده رسید.
کنگره دوازدهم، با وجود تداوم درگیری‌ها، حملات هوایی و زمینی، محاصره مناطق ما و تحریم‌های اعمال‌شده از سوی حزب دموکرات کوردستان (پ‌د‌ک)، در شرایطی دشوار اما ایمن برگزار شد. به دلیل ملاحظات امنیتی، این کنگره به‌طور هم‌زمان در دو منطقه متفاوت برگزار گردید. با مشارکت ۲۳۲ نماینده، موضوعاتی چون رهبری، شهدا، جانبازان، موجودیت سازمانی پ‌ک‌ک، مبارزه مسلحانه و ساخت جامعه‌ای دموکراتیک به بحث گذاشته شد و تصمیم‌هایی تاریخی اتخاذ گردید که نشانگر ورود جنبش آزادی‌خواهی ما به مرحله‌ای نوین است.
پایان فصل فعالیت‌ها با نام پ‌ک‌ک
کنگره فوق‌العاده دوازدهم به این ارزیابی رسید که پ‌ک‌ک با درهم شکستن سیاست انکار و نابودی، مسئله کورد را به آستانه حل دموکراتیک رسانده و در این مسیر، نقش تاریخی خود را به انجام رسانده است. در نتیجه، این کنگره با تصمیم به انحلال ساختار سازمانی پ‌ک‌ک و پایان دادن به شیوه مبارزه مسلحانه، اعلام کرد که فعالیت‌هایی که تاکنون تحت نام پ‌ک‌ک و با هدایت رهبر آپو به پیش برده شده بود، به پایان رسیده است.
پ‌ک‌ک به‌عنوان جنبش آزادی مردم کورد در برابر سیاست‌های برخاسته از پیمان لوزان و قانون اساسی ۱۹۲۴، بر بستری از سوسیالیسم واقعا موجود شکل گرفت. با پذیرش حق تعیین سرنوشت ملت‌ها، مبارزه‌ای مشروع را در قالب مبارزه مسلحانه آغاز کرد. در شرایطی که انکار، نابودی، آسیمیلاسیون و نسل‌کشی در دستور کار حکومت‌ها بود، جنبش آزادی‌خواهی ما از سال ۱۹۷۸ کوشید تا موجودیت ملت کورد را اثبات و به‌رسمیت بشناساند. این مبارزه انقلابی، به نماد امید آزادی و جست‌وجوی زندگی شرافتمندانه در منطقه تبدیل شد.
تجربه‌ها، شکست‌ها و چرخه‌های سرکوب
در دهه ۱۹۹۰، هم‌زمان با دستاوردهای بزرگ انقلاب ما، تلاش‌هایی برای حل مسئله کورد از سوی رئیس‌جمهور وقت ترکیه، تورگوت اوزال، آغاز شد. رهبر آپو نیز با آتش‌بس ۱۷ مارس ۱۹۹۳ به این تلاش‌ها پاسخ داد. اما فشارهای سوسیالیسم دولتی، دخالت‌های مخرب در سیاست جنگی جنبش و حذف تورگوت اوزال توسط قدرت پنهان حاکم، مسیر صلح را مسدود کرد و سرکوب دوباره آغاز شد: هزاران روستا تخریب، میلیون‌ها کورد آواره، ده‌ها هزار نفر زندانی و هزاران نفر قربانی قتل‌های مشکوک شدند. در پاسخ، مبارزه گریلایی گسترش یافت و قیام مردمی به جریان افتاد. اما چرخه خشونت شکسته نشد و تلاش‌های رهبر آپو برای صلح پایدار، بی‌نتیجه ماند.
ضرورت بازتعریف رابطه کورد و ترک
پس از توطئه بین‌المللی ۱۵ فوریه ۱۹۹۹، رهبر آپو با وجود نگهداری در سیستم شکنجه و نسل‌کشی امرالی، با پایداری بر صلح دموکراتیک، مسیر جدیدی را گشود. او با تحلیل نظام مردسالار اقتدارگرای دولت‌محور، پارادایم جامعه‌ای دموکراتیک، اکولوژیک و رها از سلطه مردانه را طرح کرد. بدین ترتیب، الگویی جایگزین برای آزادی مردم، زنان و بشریت ارائه شد.
رهبر آپو با رجوع به پیش از لوزان و قانون اساسی ۱۹۲۴، دیدگاه «میهن مشترک» و «جمهوری دموکراتیک» را مطرح کرد که در آن، ملت دموکراتیک چارچوب حل مسئله کورد است. تجربه ۵۲ ساله مبارزه، و قیام‌های مردمی، ثابت کرده‌اند که تنها راه حل پایدار، میهن مشترک و شهروندی برابر است. تحولات منطقه، به‌ویژه در قالب جنگ جهانی سوم، بر ضرورت تنظیم دوباره رابطه ترک و کورد تأکید دارد.
انتقال آگاهانه به مرحله دموکراتیک
مردم شریف ما که نیم‌قرن است هزینه‌های سنگین این راه را پرداخت کرده‌اند، اکنون با بلوغ سیاسی و آگاهی، بار دیگر پیشتاز دوره نوینی خواهند شد. ما به درک عمیق مردم از تصمیم به انحلال پ‌ک‌ک و پایان مبارزه مسلحانه ایمان داریم. وظیفه امروز، ساخت جامعه‌ای دموکراتیک با پیشاهنگی زنان و جوانان، مبتنی بر خودمدیریتی، هویت، زبان، فرهنگ و سازماندهی دفاعی است. نقش احزاب سیاسی، سازمان‌های مدنی، نخبگان و اندیشمندان، در این مسیر تعیین‌کننده خواهد بود.
دعوت به مشارکت در صلح و دموکراسی
تصمیم کنگره ما برای انحلال پ‌ک‌ک و عبور از مبارزه مسلحانه، پایه‌ای استوار برای صلحی پایدار و راه‌حلی دموکراتیک است. اجرای این تصمیم‌ها مستلزم به‌رسمیت‌شناختن رهبر آپو، تضمین حقوق دموکراتیک، و ایفای نقش تاریخی مجلس ملی ترکیه است. ما از تمامی احزاب سیاسی، نهادهای مدنی، گروه‌های باورمند، رسانه‌های آزاد، اندیشمندان، هنرمندان، سازمان‌های کارگری، زنان و جوانان دعوت می‌کنیم که مسئولانه در این روند مشارکت کنند.
با حمایت نیروهای سوسیالیست، ساختارهای انقلابی و شخصیت‌های پیشرو، این روند نه‌تنها آینده کوردها بلکه آینده دموکراتیک ترکیه را نیز شکل خواهد داد؛ همان هدفی که انقلابیون بزرگی در آخرین سخنان خود از آن یاد کردند: «زنده باد خواهری-برادری خلق‌های کورد و ترک! زنده باد ترکیه‌ای مستقل و آزاد!»
جهانی عادلانه و برابر در افق دموکراسی
سوسیالیسم جامعه دموکراتیک، به‌عنوان چشم‌اندازی نوین از عدالت، با توسعه جنبش‌های جهانی دموکراسی، جهان برابر را ممکن می‌سازد. ما از دوستان‌مان در جنبش جهانی آزادی می‌خواهیم در چارچوب تئوری مدرنیته دموکراتیک، پیوندهای همبستگی بین‌المللی را تقویت کنند.
از قدرت‌های جهانی می‌خواهیم که مسئولانه در برابر قرن‌ها سیاست نسل‌کشی موضع‌گیری کنند و مانع شکل‌گیری راه‌حل دموکراتیک نشوند، بلکه آن را یاری رسانند.
گرامیداشت شهیدان راه آزادی
کنگره تاریخی دوازدهم، شهادت رفقا فواد(علی حیدر کایتان) (۳ ژوئیه ۲۰۱۸) و رضا آلتون (۲۵ سپتامبر ۲۰۱۹) را اعلام کرد. فواد-علی، کادر پیشاهنگ و از بنیان‌گذاران پ‌ک‌ک، به‌عنوان نماد «وفاداری به رهبری، حقیقت و زندگی ارزشمند» و رضا آلتون، از نخستین همراهان رهبر آپو، به‌عنوان نماد «رفاقت آزادی» شناخته شدند. این کنگره به آنان و همه شهدای راه آزادی تقدیم می‌شود. ما بار دیگر با آنان پیمان پیروزی بسته‌ایم و بر تحقق آرمان‌های شهید آشتی، سری ثریا اوندر، تأکید می‌کنیم.
سوسیالیسم دولت‌محور شکست خورد؛ سوسیالیسم جامعه دموکراتیک پیروز خواهد شد!
اصرار بر انسانیت، اصرار بر سوسیالیسم است!
زنده باد رهبر آپو»