مرکز خبر- امروز دوشنبه ۲۵ مارس، روز جهانی یادبود قربانیان برده‌داری و تجارت آن است. سازمان ملل متحد سال ۲۰۰۷، ۲۵ مارس را به عنوان روز بین‌المللی یادبود قربانیان بردگی و تجارت برده برای مبارزه با برده‌داری نامگذاری کرد.

هر چند این روز برای یادبود و گرامیداشت انسان‌هایی که در نتیجه‌ی تجارت برده در کشورهای حوزه‌ی اقیانوس اطلس رنج‌ها کشیده و جان خود را از دست دادهآاند به ثبت رسیده است، اما امروز شاهد اشکال جدید بردگی در نقاط مختلف دنیا هستیم و براساس آمارهای موجود به دلیل شرایط سخت کار و استثمار، هنوز بیش از ۴۰ میلیون نفر به عنوان برده‌ی مدرن در جهان وجود دارند.

 

بردگی چیست؟

برده بودن و یا در بند بودن به معنی این است که با زور و تهدید و در اختیار دیگران قرارگرفته است؛ که بهره‌کشی اقتصادی و جـنـسی نیز در انتظار او است. از زمان‌های دور تاکنون برده‌ها به عنوان اشیاء در نظر گرفته می‌شدند، که از آن‌ها برای خرید و فروش، هدیه یا تعویض و یا به عنوان وثیقه برای پرداخت بدهی خود استفاده می‌کردند.

 

انواع برده:

برده به عنوان دارایی: در این نوع برده‌داری، برده‌ها به عنوان دارایی برای مالکانشان محسوب می‌شدند.

بیگاری کشیدن: در این نوع برده‌داری فردی نیروی کارش را در برابر یک بدهی، رایگان به دیگری عرضه می‌کند.

ازدواج اجباری: در این نوع برده‌داری طرف مقابل علیرغم میل باطنی خود تن به ازدواج می‌دهد.

نیروی کار اجباری: در این نوع برده‌داری فرد مجبور است، با محدود گشتن آزادی خود به کار برای دیگری بپردازد.

 

پیشینه‌ی بردگی و برده‌داری در جهان:

به گفته‌ی کارشناسان، بردگی یک پدیده‌ی پیچیده‌ی جهانی است، که حذف آن نیازمند بررسی ریشه‌های به وجود آورنده‌ی آن در دنیا است؛ که فقر، تبعیض نژادی، تضاد طبقاتی، نابرابری‌های جـنـسی و بی‌سوادی از عوامل آن است.

مجمع عمومی سازمان ملل متحد بر اساس اعلامیه جهانی، مصوب ۱۹۴۸ هر نوع برده داری را ممنوع اعلام کرده است و در ماده‌ی چهارم این اعلامیه آمده: کسی را نباید در بردگی نگه داشت و داد و ستد بردگی ممنوع است؛ بنابراین طبق قوانین بین‌المللی سوء‌استفاده‌ی جـنـسی و فیزیکی از افراد علی‌رغم میل باطنی آن‌ها بردگی محسوب می‌شود. این تعریف می‌تواند در شکل‌های مختلفی مانند کار اجباری، نظام رعیتی، انواع کار کودکان و بکارگیری آن‌ها به عنوان سربازان جنگی، قاچاق انسان برای بهره‌کشی جـنـسی و یا فروش اعضای بدن، ازدواج اجباری، فروش زنان بیوه برای تصرف ارثیه‌ی آن‌ها و…. خود را نشان می‌دهد.

طبق آمارهای به دست آمده از عصر باستان، نخستین بار بردگی در مصر، هندوستان و چین پدید آمد، و بعد به روم و یونان کشیده شد. در عهد باستان برده‌داری به صورت یک سنت به شمار می‌رفت و از حیث اجتماعی و سیاسی نیز امری اجتناب‌ناپذیر بود. همزمان با ظهور اسلام برده‌داری که در عربستان باب بود، تغییر کرده و زنان به گونه‌ی دیگری و به اسم شریعت و آیین به بردگی گرفته می‌شدند و اسلام با به رسمیت شناختن چندهمسری و به کنیز گرفتن زنان غیرمسلمان گونه‌ی دیگری از برده‌داری را در میان مسلمانان رواج داد.

 

روز جهانی لغو برده داری

آنچه اولین جرقه‌ی لغو برده‌داری را زد، شورش بردگان در آگوست ۱۷۹۱ در جزیره هیسپانیولا در دریای کارائیب بود. این شورش بردگان به جنبشی تبدیل شد، که در نهایت برده‌داری را لغو کرد. دستاوردهای این شورش رهایی از بردگی و خلاص شدن این جزیره از سلطه‌ی استعمارگران است. هیسپانیولا امروز همان کشور جمهوری دومینیکان می‌باشد.

پس از جنجال بسیار میان کشورهای آمریکایی و اروپایی درباره نظام برده داری، سرانجام دانمارک به عنوان اولین کشور اروپایی این نظام را منسوخ اعلام کرد. به دنبال آن انگلیس و بعد آمریکا نیز برده داری را لغو کردند. در کنفرانس وین در سال ۱۸۱۴ کشور انگلیس از نفوذ خود بر سایر کشور ها استفاده کرد، و آن ها را به پایان برده‌داری تشویق کرد. اما این پایان برده‌داری نبود و به شکلی جدید خود را آشکار کرد.

 

برده‌داری مدرن

امروزه برده‌داری مدرن با گذشته متفاوت است. برده‌ها مانند گذشته غل و زنجیر به گردن و یا داغی بر بدن خود ندارند، ولی همچنان برده هستند و اصطلاح برده‌داری مدرن را برای توصیف شرایطی به کار می‌برند، که در آن افراد به دلیل خشونت، اجبار، تهدید، تقلب و سوء استفاده از قدرت قادر نیستند، وضعیت فعلی خود را ترک کنند. بر اساس شاخص جهانی برده‌داری مدرن بیشتر در آفریقا، و پس از آن در کشورهای آسیایی و حوزه‌ی اقیانوس آرام وجود دارد.

تعداد بزرگسالانی که تحت شرایط برده‌داری مدرن کار می‌کنند، بیش از ۴۰ میلیون نفر هستند، و ۱۵.۴ میلیون نفر مجبور به ازدواج و ۲۴.۹ میلیون نفر نیز مجبور به کار هستند و براساس آمارها ۷۱ درصد از کسانی که تحت بردگی مدرن هستند، زنان می‌باشند.

بر اساس گزارش‌های سازمان بین‌المللی کار و صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) ۱۶۰ میلیون کودک کار در گروه سنی ۵ تا ۱۷ سال در جهان وجود دارند. به گفته کارشناسان، تاجران برده‌ی مدرن، ۳۰ برابر بیشتر از برده فروشان قرن ۱۸ و ۱۹ در آمد دارند و سود سالانه‌ی این تاجران ۱۵۰ میلیون دلار برآورد شده است.

توریسم یا بردگی جنسی کودک، نیز شکل خاصی از استثمار جنسی تجاری کودکان است که با اشکالی همچون فحشا، قاچاق کودکان، فروش برای هرزهنگاری کودک همپوشانی زیادی دارد. تقاضای توریسم یا بردگی جنسی کودکان اغلب از سوی کشورهای صنعتی وثروتمند اروپا، آمریکای شمالی، فرانسه، کانادا، استرالیا، نیوزلند و... است.

 

برده‌داری پناهجویان و روش جنگی تروریستی

سازمان ملل متحد اعلام کرده است، که گروه‌های تکفیری مانند داعش و بوکوحرام از حملات جـنـسی به عنوان روش جنگی استفاده می‌کنند، که این خود یک نوع بردگی محسوب می‌شود. گروه‌های تکفیری بارها از تجـاوز، بردگی جـنـسی و ازدواج اجباری به عنوان یک روش تروریستی استفاده کرده‌اند، مانند حملات جـنـسی (در سوریه، عراق و نیجریه) که هر ساله در نیجریه تعداد زیادی از دانش‌آموزان دختر توسط بوکوحرام به بردگی جـنـسی برده می‌شوند، که فقط تعداد اندکی از آن‌ها می‌توانند فرار کنند. در کشورهای عراق و سوریه هم زنان جوان به ویژه اتنیک ایزدی بعد از اسارت، به ناچار تن به بردگی جـنـسی دادند.

٣ آگوست سال ٢٠١۴، تروریست‌های داعش به اراضی اطراف کوه «شنگا؛» در عراق حمله کردند، جایی که اتنیک ایزدی یکی از کهن‌ترین ادیان جهان در آن زندگی می‌کنند. تروریست‌های داعشی مردانی را که توان جنگیدن داشتند، قتل‌عام کردند که اجساد این کشته شدگان بعدها در ۸۳ گور جمعی یافت شد و زنان و کودکان ایزدی را ربودند تا به عنوان برده بفروشند. خانواده‌ها را از هم جدا کردند و زنان جوان را برای التذاذ جنسی خود اسیر کردند. کودکان پسر نیز مجبور شدند تحت آموزش‌های جنگی داعش قرار بگیرند و به نیروهای تروریستی تبدیل شوند.

این گروه تروریستی همچنین شش هزار و ۴۱۷ ایزدی را ربودند که از این عده سه هزار و ۵۴۸ نفر زن بودند که بیشتر آنان به بردگی جنسی گرفته شدند و بقیه که اغلب کودکان و نوجوانان بودند، به پادگان‌های نظامی داعش انتقال یافتند تا از آن‌ها در آینده، ماشین‌های کشتار و انتحاری‌های بی مغز تربیت کنند.

این گروه تروریستی، زنان را به مکان‌های نامعلومی انتقال داد و اقدام به فروختن آنها به عنوان برده کرد و برخی را نیز در معرض تعرض و بردگی جنسی به بدترین شیوه‌های غیر انسانی قرار داد.