کتاب «سێبەری قەلەبەرد، لە سەر ئاڵمانە و تاڵەسوار»
کتاب «سێبەری قەلەبەرد، لە سەر ئاڵمانە و تاڵەسوار» (سایه قلەبرد، درباره آلمانه و تالەسوار)، توسط ملکه مصطفی سلطانی نوشته شده است.
ملکه مصطفی سلطانی در ۴ تیر ۱۳۳۷ در یک خانواده پرجمعیت و شناخته شده روستای «آلمانه» در مریوان واقع در روژهلات کوردستان به دنیا آمد. او از اولین زنان روستایی بود که با حمایت خانوادهاش به مدرسه رفت و پس از چند سال تحصیل در روستا، برای ادامە بە شهر مریوان رفت. سپس برای رفتن بە دبیرستان و دانشسرا بە سنندج رفته و پس از خاتمە تحصیلات، مثل بسیاری از فعالان سیاسی قبل از انقلاب ۵٧ ، با هدف خدمت به مردم روستایی به معلمی پرداخت.
او از مخالفان حکومت پهلوی بود و بعد از روی کار آمدن حکومت جمهوری اسلامی نیز با عضویت در کوملە فعالیتهای سیاسی خود را در ادامه داد و یکی از اعضای اصلی اتحادیه زنان در مریوان بود.
کتاب «سێبەری قەلەبەرد، لە سەر ئاڵمانە و تاڵەسوار»، خودزندگینامهای است که به زبان کوردی در سال ۲۰۲۳ در ۵۲۳ صفحه در سوئد به چاپ رسیده است و در واقع زندگی، مبارزە و رنجهای سە زن، از سە نسل را در سە دوران متفاوت، بە تصویر میکشد. بهیە مادر ملکه، ملکە و بیان فرزند ملکە. سە شخصیت کە دارای هوش بالا، روحیە همدلی، فداکاری، بردباری و تواضع هستند.
در این کتاب، ملکە با بازگوکردن زندگی بهیە مادرش، خودش و بیان دخترش، علاوە بر ارائە تصویری زندە از هر آنچە کە طی سە دوره متفاوت در زندگی این سە زن، بر آنان و جامعە آنها یعنی کوردستان و سپس در سوئد گذشتە است، تاکید دارد کە زندگی و تلاش در راە بهروزی انسانها ادامە دارد.
وی با سهیم کردن دیگران در جزئیات بیماری و مشکلات دخترش، در پی آنست و آرزو دارد کە این سرگذشت درس عبرتی شود برای دیگران تا مگر دختر دیگری، زن دیگری و فرزند دیگری گرفتار چنین سرنوشت جانگدازی نشود
ملکه مصطفی سلطانی، با نگارش این کتاب به سهم خود از برخی زوایای پنهان و کمتر شناختهشدهی مبارزات سیاسی این دورهی روژهلات کوردستان پرده برداشته است.
یکی از ویژگیهای بارز فضای سیاسی دهه ۶۰ روژهلات کوردستان، حضور گسترده زنان در مبارزات این دوره بود. برای اولین بار صدها زن جوان برآمده از طبقات مختلف جامعه (زنان معلم و کارمند، دختران دانش آموز و زنان خانهدار)، در شهرهای کوچک و بزرگ کوردستان فعالیتهای سیاسی و اجتماعی خود را در قالب سازمانهای سیاسی آن دوره آغاز کردند. فعالیتهای آنها به فضای شهری محدود نماند و با آغاز مبارزات مسلحانه، به این مبارزات پیوستند.
در نتیجه میتوان کتاب «سایه قلەبرد، درباره آلمانه و تالەسوار» را یکی از بهترین خودزندگینامههایی دانست که در مورد زنان فعال سیاسی دهه ۶۰ در روژهلات کوردستان نوشته شده است.
کتاب خاطرات ملکه مصطفی سلطانی، یک اتوبیوگرافی مربوط به دورهای از مبارزات زنان روژهلات کوردستان است که به خوبی توانسته تاریخ نامرئی و نانوشته زنان کورد را برجسته کند.
ملکه، در این کتاب مسائل زنان و تجربیات آنها را به عنوان محور مرکزی این اتوبیوگرافی ارزنده نشان میدهد و آنچه او بیان میکند روایتهایی است که در تاریخ مردمحور و غیرسیاسی غالب گم شدهاند.
کتاب ملکه مصطفی سلطانی سرشار از روایتهایی است که متفاوتبودن تجربه زیسته زنان و مردان را در عرصه مبارزات سیاسی به خوبی نشان میدهد. اما بخش ویژه و برجسته این کتاب مربوط به مسئله مادری است چرا که تجربه نویسنده در این باره به شکل تراژیکی منحصربه فرد است.
ملکه مصطفی سلطانی نه تنها یکی از آسیبدیدگان سیاستهای سرکوبگرانه حاکمیت ایران است، بلکه در کشور سوئد نیز به عنوان یک مهاجر، شکلی دیگر از آسیب را تجربه کرده است.
ملکه مصطفی سلطانی در کتاب «سایه قلەبرد، درباره آلمانه و تالەسوار»، به خوبی نشان میدهد مبارزات زنان تنها منحصر به رویارویی سیاسی با حکومتی چون جمهوری اسلامی نیست؛ بلکه هر زنی به حکم زنبودن، چه از جانب خانواده و اطرافیان و چه از جانب جامعه و حزب و قانون، با عوامل مختلف سرکوب روبروست و درست به همین دلیل زنان مجبورند همزمان در چندین جبهه مبارزه کنند و در نتیجه مبارزاتشان اغلب عمیقتر، چندجانبهتر و متاسفانه طولانیتر خواهد بود.