کتاب «تجاوز: خشونتی علیه زنان» نوشته‌ی آندریا دورکین (Andrea Dworkin)، یکی از آثار بنیادین در نقد فمینیستی رادیکال است که برای نخستین‌بار در سال ۱۹۸۱ منتشر شد. این کتاب یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین آثار در حوزه فمینیسم رادیکال است که توسط آندریا دورکین، نویسنده، نظریه‌پرداز و فعال برجسته فمینیست آمریکایی نوشته شده است.

آندریا دورکین در این اثر عمیق و تند، با زبانی برنده و تحلیلی نافذ، به کالبدشکافی تجاوز جنسی به‌عنوان یک پدیده صرفاً جنسی یا فردی نمی‌پردازد، بلکه آن را شکلی نهادینه‌شده از خشونت ساختاری، کنترل اجتماعی و سلطه‌ی مردانه معرفی می‌کند که در تار و پود نظام‌های پدرسالار ریشه دارد.

 

محتوای اصلی و رویکرد نظری

دورکین در این کتاب با تکیه بر تجربه‌های زیسته زنان، شواهد تاریخی، تحلیل‌های حقوقی و فرهنگی، این پرسش اساسی را مطرح می‌کند: چرا تجاوز این‌قدر گسترده و عادی‌سازی‌شده است؟ او پاسخ می‌دهد که تجاوز نتیجه‌ی مستقیم ساختار قدرت نابرابر میان زن و مرد در جامعه پدرسالار است، ساختاری که از طریق فرهنگ، مذهب، آموزش، قانون و رسانه‌ها بازتولید می‌شود. به‌زعم آندریا دورکین، تجاوز نه یک حادثه استثنایی، بلکه بخشی از «نظام کنترل» بر بدن و آزادی زنان است.

در این کتاب، تجاوز جنسی به‌عنوان ابزار تسلط سیاسی بررسی می‌شود؛ نقد شدیدی بر قوانین قضایی که قربانی را مقصر جلوه می‌دهند وارد شده؛ فرهنگ تجاوز (rape culture) و نقش زبان، پورنوگرافی، سینما و سیاست در مشروعیت بخشیدن به خشونت علیه زنان تحلیل می‌شود؛ رابطه میان خشونت جنسی و اشکال دیگر سلطه مانند نژادپرستی و تبعیض طبقاتی بررسی می‌گردد و صدای زنان بازمانده از تجاوز به‌عنوان بخشی از گفتمان مقاومت برجسته می‌شود.

 

سبک نگارش و تأثیرگذاری

سبک نگارش آندریا دورکین صریح، خشمگین، و گاه شوک‌آور است. او به‌دنبال مصالحه یا دل‌جویی از خواننده نیست، بلکه می‌خواهد وجدان عمومی را به لرزه درآورد و مخاطب را به مواجهه مستقیم با واقعیت عریان خشونت جنسی و ستم علیه زنان وادارد. از این رو، این کتاب همواره باعث بحث‌ها و جدل‌های فراوانی در محافل فکری، دانشگاهی و فمینیستی شده است.

تأثیر این کتاب فقط نظری نبوده، بلکه الهام‌بخش کنشگری‌های سیاسی و اجتماعی در دهه‌های بعد شد. بسیاری از فعالان جنبش‌های ضد تجاوز، حقوق زنان و اصلاح قانون کیفری، از این اثر به‌عنوان یکی از منابع کلیدی خود یاد می‌کنند.

 

اهمیت تاریخی و امروزی

با وجود گذشت بیش از چهار دهه از انتشار این کتاب، تحلیل‌های دورکین همچنان تازگی و قدرت خود را حفظ کرده‌اند. در دورانی که جنبش‌هایی نظیر MeToo شکل گرفته‌اند، بسیاری از مفاهیمی که آندریا دورکین مطرح کرده، از فرهنگ تجاوز تا سکوت سیستماتیک در برابر خشونت جنسی بیش از پیش مورد توجه و بازخوانی قرار گرفته‌اند.