سیما احمدی

سردشت-انگور سیاه سردشت به عنوان یکی از مرغوب‌ترین محصولات کشاورزی این منطقه شناخته می‌شود و سال‌هاست که نقش مهمی در اقتصاد کشاورزان محلی ایفا می‌کند. در چند سال اخیر، بسیاری از کشاورزان سردشتی با امید به افزایش سود و اشتغال‌زایی، به کاشت گسترده این محصول روی آورده‌اند.

برخی از کشاورزان سردشت، حتی روش‌های سنتی کشت در مناطق شیب‌دار را تغییر داده و از کاشت دیمی به آبیاری روی آورده‌اند تا بتوانند محصول بیشتری تولید کنند. اما با وجود تمام این تلاش‌ها، کشاورزان امسال با زیان‌های چشمگیری روبه‌رو شدند.

 

مشکلات بازار و شرکت‌های خریدار

در هفته‌های گذشته، شرکت‌های عمده خریدار انگور در شهرهای اطراف از جمله اورمیه، از خرید انگور سیاه سردشت خودداری کرده‌اند. این اقدام باعث شد کشاورزان و دلالان با افت شدید قیمت‌ها روبه‌رو شوند و بخش عمده‌ای از انگورهای برداشت‌شده به دلیل عدم جمع‌آوری به موقع کیفیت خود را از دست دهند. در نتیجه، بخش بزرگی از این محصول هدر رفت و زحمات یک‌ساله کشاورزان سردشتی بی‌نتیجه باقی ماند.

 

گفت‌وگو با فعالان و کشاورزان سردشت

در همین راستا، با تعدادی از شهروندان سردشت از جمله کشاورزان، مهندسان کشاورزی و فعالان مدنی گفت‌وگو کردیم.

مهتاب.ش، یکی از فعالان مدنی سردشت، به وضعیت پیش‌آمده اشاره کرده و گفت: «در سال‌های اخیر تولید انگور سیاه در سردشت افزایش یافته اما زیرساخت‌های لازم همچون سردخانه‌ها و امکانات صادراتی نه تنها توسعه نیافته، بلکه مشکلاتی هم به وجود آمده است. شرکت‌هایی که باید محصول را خریداری کنند، اغلب با حمایت‌های دولتی شکل گرفته‌اند و حالا بدون هیچ مسئولیتی از خرید محصول خودداری می‌کنند. همچنین در سردشت، برخلاف دیگر شهرها، سردخانه‌های کافی وجود ندارد و انگورها در فضای باز سریع خراب می‌شوند.»

مهتاب همچنین افزود: «ممنوعیت تولید و فروش آب انگور به بهانه جلوگیری از تولید مشروبات الکلی، ضربه بزرگی به اقتصاد انگورکاران وارد کرده است. این اقدام نه تنها باعث شده محصولات انگور بی‌استفاده بماند، بلکه راه را برای تولید مشروبات دست‌ساز که خطرات زیادی به همراه دارد، باز کرده است.»

 

مشکلات برداشت و هزینه‌های بالای تولید

لیلا.ر، یکی دیگر از کشاورزان سردشت که با همسرش به کاشت انگور مشغول است، درباره شرایط سخت کشاورزان گفت: «هزینه‌های تولید بسیار بالا است. از هرس کردن و کوددهی در پاییز گرفته تا شخم زدن و سم‌پاشی در بهار، همه این مراحل هزینه‌های سنگینی دارند. در هنگام برداشت نیز، هزینه کارگری برای چیدن هر کیلو انگور حدود ۳ هزار تومان است. نکته دردناک این است که شرکت‌ها انگور را با قیمت ۴ هزار تومان خریداری می‌کنند، همچنین قیمت انگوری که به تره بار‌ها ارسال می‌شوند نیز حدود ۱۵ هزار تومان است. این  قیمت پایین باعث شده بیشتر کشاورزان زیان ببینند و حتی برخی ورشکسته شوند.»

 

ضعف زیرساخت‌ها و عدم حمایت دولت

سیما.ق، مهندس کشاورزی و فعال محیط ‌زیست، نیز به مشکلات ساختاری کشاورزان سردشت اشاره کرد و گفت: «دولت حمایت‌های لازم را از کشاورزان منطقه نمی‌کند. در مناطقی که محصولات دیگر مانند چغندر یا سیب‌زمینی تولید می‌شود، کارخانه‌های فرآوری و سردخانه‌های بزرگ احداث شده است. اما در سردشت، با وجود تولید گسترده انگور، هیچ‌گونه زیرساخت مناسبی وجود ندارد. علاوه بر این، کیفیت انگور سردشت که به‌خاطر دیمی بودن مشهور بود، با تغییر به آبیاری کاهش کیفیت پیدا کرده است.»

کشاورزان سردشت که امسال با امید فراوان به برداشت انگور سیاه روی آوردند، اکنون با زیان‌های مالی شدید و ناامیدی از آینده اقتصادی خود مواجه شده‌اند. عدم حمایت دولت، نبود زیرساخت‌های مناسب مانند سردخانه‌ها و مشکلات در صادرات، باعث شده که زحمات یک‌ساله این کشاورزان به هدر برود. اگر اقدامات فوری برای بهبود وضعیت زیرساخت‌های کشاورزی منطقه و حمایت از کشاورزان صورت نگیرد، این زیان‌ها می‌تواند آینده اقتصادی این منطقه را تحت تأثیر قرار دهد و بسیاری از کشاورزان را به ورشکستگی بکشاند.