صدای جامعه مدنی: پیشرفت مراکش در حقوق زنان
جامعه مدنی زنان و نهادهای حقوقی در حال تهیه گزارش‌های موازی با گزارش‌های بین‌المللی هستند تا بر موانعی که پیشرفت وضعیت زنان را محدود می‌کند، غلبه کنند.
حنان حارت
مراکش - با وجود مبارزات و دستاوردهای زنان مراکشی، هنوز راه درازی تا رسیدن به برابری جنسیتی و رفع تبعیض باقی است. اجرای مؤثر قوانین و مقررات، علی‌رغم تصویب آنها، همچنان ضعیف است.
بیش از 60 انجمن زنان و مدنی مراکشی در تهیه گزارشی منطقه‌ای برای ارزیابی پیشرفت اجرای اعلامیه و برنامه عمل پکن، پس از گذشت حدود 30 سال در منطقه عربی، مشارکت کرده‌اند. این گزارش، وضعیت زنان و دختران مراکشی را از ابعاد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی بررسی کرده و میزان حضور آنها در سیاست‌های عمومی کشور را ارزیابی می‌کند.
آمال الأمین، مسئول پروژه‌های انجمن حقوق و عدالت، درباره اهمیت چنین گزارش‌هایی می‌گوید: «این گزارش‌ها به شناسایی نقاط ضعف در حقوق زنان و دختران و ارائه راهکارهای بهبود کمک می‌کنند. همچنین با ارائه توصیه‌هایی، بر دولت‌ها برای بهبود وضعیت حقوق بشر فشار می‌آورند.»
او می‌افزاید: «این گزارش‌ها بخشی از سازوکارهای حمایتی جهانی هستند. از آنجا که مراکش چندین توافقنامه بین‌المللی مربوط به حقوق زنان را امضا کرده، موظف است به این توصیه‌ها پاسخ دهد.» الأمین تأکید می‌کند که مراکش در نظام حقوق بشر مشارکت فعال دارد و برای بهبود عملکرد خود تلاش می‌کند.
به گفته الأمین، مشارکت انجمن‌های مراکشی در تهیه گزارش ملی موازی برای ارزیابی پیشرفت در اجرای اعلامیه و برنامه عمل پکن از آن جهت مهم است که جامعه مدنی در میدان عمل حضور دارد و با واقعیت‌های زندگی زنان و دختران آشناست. او می‌گوید: «با وجود پیشرفت‌ها، هنوز شکاف‌های عمیقی بین زنان و مردان وجود دارد و راه طولانی تا رسیدن به برابری کامل در پیش است.»
الأمین توضیح می‌دهد که گزارش پنج محور اصلی از جمله بازار کار و فقر و ارتباط آن با زنان را بررسی کرده است. او به افزایش ترک تحصیل در میان دختران اشاره می‌کند و می‌گوید: «محرومیت از تحصیل، دختران را در پایین‌ترین سطح اجتماعی نگه می‌دارد.»
او تأکید می‌کند که آموزش تنها راه خروج از فقر و بهبود وضعیت اجتماعی زنان است: «بدون برنامه‌های توانمندسازی دختران برای تحصیل و لغو ازدواج کودکان، بهبود وضعیت زنان، به‌ویژه در مناطق روستایی، ممکن نیست.»
الأمین هشدار می‌دهد که ازدواج کودکان، آینده دختران را در معرض آسیب‌پذیری و فقر قرار می‌دهد و آنها را به سمت کار در بخش‌های غیررسمی سوق می‌دهد. او می‌گوید: «در این بخش‌ها، زنان از حمایت‌های اجتماعی برخوردار نیستند و در معرض انواع سوءاستفاده و خشونت قرار می‌گیرند.»
آمال الأمین تأکید کرد که شکاف جنسیتی در بسیاری از حوزه‌ها، به‌ویژه در مناطق روستایی و حاشیه‌نشین، همچنان پابرجاست و نیازمند اقدامات مؤثرتری است. او خاطرنشان کرد که علی‌رغم وجود قوانین و مقررات، ضعف در اجرای کارآمد آنها مانع دستیابی به اهداف تعیین شده می‌شود. به گفته الأمین، این مسئله بر روند پیشرفت در زمینه برابری جنسیتی تأثیر منفی می‌گذارد و نیازمند توجه جدی است.
در پایان، الأمین خواستار سیاست‌هایی برای کاهش شکاف جنسیتی، به‌ویژه در مناطق روستایی شد. او بر اهمیت تقویت آموزش و مهارت‌آموزی زنان، بهبود فرصت‌های شغلی و تضمین حقوق کامل آنها تأکید کرد و افزود: «توسعه جامعه در گرو بهبود وضعیت زنان است.»