جنبش آمازیغ؛ تغییر فرهنگی در برابر آداب و رسوم سنتی
فعال حقوق بشر، خدیجه غزالی، بر این باور است که توانمندسازی سیاسی، رویکردی مؤثر در بهبود وضعیت زنان میباشد. او همچنین بر لزوم تلاش و مبارزه بیشتر برای تحقق مطالبات تأکید کرد، زیرا به باور او حقوق به دست میآیند و اعطا نمیگردند.
حنان حارث
مراکش - انجمن «سوس» از حقوق زنان و کودکان در شرایط دشوار حمایت میکند. این انجمن با ارائه کمکهای قانونی، پزشکی و روانی، و همچنین ارتقای وضعیت زنان آمازیغ از منظر اقتصادی، اجتماعی و حقوقی، به بهبود شرایط زندگی آنها کمک میکند.
خدیجه غزالی، زنی اهل آمازیغ و رئیس انجمن «سوس»، در راستای ارتقای وضعیت زنان و کودکان در شهر تاروردانت، واقع در جنوب مراکش، تلاش میکند. فعالیتهای او به زنان در روستاهای دوردست اطراف تاروردانت نیز گسترش یافته و از طریق اطلاعرسانی در زمینههای سیاسی، حقوقی و اقتصادی، به زنان کمک میکند که در مواجهه با شرایط دشوار، آگاهیهای لازم را کسب کنند.
در مورد موضوعاتی که انجمن «سوس» بر آنها تمرکز دارد، خدیجه غزالی بیان میکند که این انجمن، با استناد به مرجعیت حقوق بشری، بر روی مجموعهای از مسائل مربوط به زنان و کودکان فعالیت میکند. هدف این تلاشها حفظ کرامت زنان و کودکان، ریشهکن کردن تبعیض جنسیتی، و تحقق برابری آنان در جامعه است.
خدیجه غزالی تأکید میکند که این انجمن، با هدف تضمین حقوق زنان و حمایت از آنان و همچنین تقویت استقلال شخصی آنها، فعالیت میکند. علاوه بر این، انجمن در مبارزه با تمامی اشکال خشونت علیه زنان مشارکت دارد. در مورد کودکان نیز، این انجمن به دنبال ایجاد محیطی امن برای آنان و محافظت از آنها در برابر سوءاستفاده و تبعیض است.
به منظور تقویت ادغام مثبت و مؤثر زنان در فرآیند سیاسی، خدیجه غزالی توضیح میدهد که انجمن «سوس» دورههای آگاهیبخشی برای زنان برگزار میکند. این دورهها به این دلیل ترتیب داده شدهاند که توانمندسازی سیاسی، راهی برای ارتقای وضعیت زنان در جامعه محسوب میشود.
یکی از چالشها و دشواریهایی که انجمن با آن مواجه است، نگرشهای کلیشهای نسبت به زنان است. خدیجه غزالی توضیح میدهد که فعالیت انجمن در مناطق کوهستانی با موانعی ناشی از میراث فرهنگی و برخی رسوم کهنه همراه است که دسترسی به زنان را دشوار میکند. وی همچنین به وجود نگرشی مردسالارانه اشاره میکند که مردان را برتر دانسته و در مقابل، زنان را تحقیر میکند.
خدیجه غزالی اشاره میکند که دختران آمازیغ در روستاها و مناطق کوهستانی، به جای اینکه مانند سایر کودکان برای رفتن به مدرسه آماده شوند، مجبورند زودتر از خواب برخیزند تا مادران خود را به مزارع برای آوردن دانهها و علوفه برای دامها همراهی کنند. همچنین، آنها بر اساس نظام خانوادگیای که از سنتهای کهنه جامعه آمازیغ شکل گرفته است، باید علاوه بر آوردن آب و آماده کردن غذا، سایر کارهای خانگی را نیز انجام دهند. این نظام خانوادگی همچنین باعث میشود دختران قبل از رسیدن به بلوغ کامل مجبور به ازدواج شوند. غزالی تأکید میکند که انجمن «سوس» برای ریشهکن کردن تمامی رفتارهایی که به کالایی شدن زنان کمک میکنند، تلاش میکند و از حقوق آنها به گونهای دفاع میکند که شأن و ارزششان حفظ شود، زیرا زنان سازندگان جامعه هستند.
در مورد میزان رضایت از نتایجی که انجمن از زمان تأسیس در سال ٢٠١٣ تا به امروز به دست آورده است، خدیجه غزالی بیان کرد که «علیرغم موانع موجود، انجمن گامهای مهمی برداشته است. با این حال، هنوز کار زیادی در پیش است و ما باید به مبارزه ادامه دهیم.»
در ارزیابی وضعیت زنان آمازیغ در میان تحولاتی که وضعیت زنان در سطح جهانی را متأثر کرده است، خدیجه غزالی بیان میکند که وضعیت زنان آمازیغ تفاوتی با وضعیت زنان در سراسر مراکش ندارد. با این حال، با توجه به اینکه اکثر زنان آمازیغ در مناطق روستایی زندگی میکنند، آنها از حاشیهنشینی رنج میبرند و با مشکلات متعددی مواجه هستند. این مشکلات به دلیل مهاجرت مردان به شهرها و تنها گذاشتن زنان برای تحمل مشقات زندگی به وجود آمده است.
خدیجه غزالی توضیح میدهد که با وجود تمام این مشکلات، وضعیت برخی زنان آمازیغ در حال تغییر است. او میگوید: «زنانی هستند که دیدگاه جامعه را به چالش کشیده و در دوره اخیر توانستهاند مشاغل تصمیمگیری را بر عهده بگیرند. تعدادی از زنان نیز گام مهمی برداشتهاند و با پیوستن به تعاونیها، توانایی تأمین منبع درآمدی که استقلال مالی برای آنها به ارمغان میآورد، پیدا کردهاند.»
در پایان صحبتهای خود، خدیجه غزالی پیامی به زنان، به ویژه زنان آمازیغ ارسال کرد. او گفت: «زنان آمازیغ باید از تواناییهای خود استفاده کنند و برای رسیدن به اهداف و آرزوهایشان تلاش کنند و به رویاهایشان چنگ بزنند، زیرا پایداری و اراده است که همه چیز را محقق میکند. حقوق هرگز اعطا نمیشود و برای به دست آوردن آن باید مبارزه کرد.»