زنان سودانی نماد انقلاب، دموکراسی و برابری
علی‌رغم تلاش‌های زن‌ستیزانەی مردان سودانی برای حذف حضور زنان در عرصه‌ی سیاسی و دیگر عرصەها، زنان توانستەاند شرایط و واقعیت‌های اجتماعی را که به آداب و سنن گره خورده بود کنار زنند. اکنون جهان و بە ویژە جهان عرب شاهد عزم راسخ زنان سودانی و توانایی آنان برای رهبری کشور و اتخاذ تصمیمات عاقلانه به نفع مردم است.
سنا العلی
مرکز خبر- علی‌رغم تلاش‌های زن‌ستیزانەی مردان سودانی برای حذف حضور زنان در عرصه‌ی سیاسی و دیگر عرصەها، زنان توانستەاند شرایط و واقعیت‌های اجتماعی را که به آداب و سنن گره خورده بود، کنار زنند. اکنون جهان و بە ویژە جهان عرب شاهد عزم راسخ زنان سودانی و توانایی آنان برای رهبری کشور و اتخاذ تصمیمات عاقلانه به نفع مردم است.
کودتاهای جدید و ایستادگی زنان سودانی در مقابل طوفان‌های خونین
۲۱ سپتامبر دست کم ۴۰ افسر ارتش سودان اقدام به کودتا علیه شورای قانونگذاری انتقالی کردند که شامل پیروان، مقامات سابق دولت عمر البشیر و همچنین افسران بودند، اما ارتش موفق بە خنثی‌سازی کودتا شد. عبدالفتاح البرهان، با اعلام وضعیت اضطراری و انحلال شورای وزیران و شورای حاکمیت، در آستانه‌ی گذار به حکومت غیرنظامی بود.
وی به کودتای جدید اما با رنگ و بوی نظامی در ٢۵ اکتبر گذشته اشاره کرد و زنان سودانی آن را خللی در روند مرحله‌ی انتقالی که پس از سرنگونی رئیس‌جمهور سابق، عمر البشیر آغاز شد، دانستند. زنان سودانی که سابقه‌ی طولانی برای دفاع از حقوق خود دارند، تصمیم گرفتند به تظاهرات و تحصن‌های مسالمت‌آمیز بپیوندند.
با وجود دستیابی به توافقی که براساس آن آزادی همه‌ی بازداشت‌شدگان از کودتای گذشته و تشکیل دولت جدید از پرسنل واجد شرایط بود، اما همچنان وضعیت زنان ناپایدار است و در بلاتکلیفی بە سر می‌برند.
علی‌رغم توافق بین نیروهای نظامی و نخست وزیر عبدالله حمدوک، مردم عدم رضایت خود را از طریق بسیاری از نیروهای سیاسی بیان کردند و این توافق را "کودتای مجدد به شکل جدید" توصیف کردند و خواستار حاکمیت غیرنظامی فراگیر شدند. تعدادی از وزرای دولت حمدوک نیز استعفای خود را ارائه کردند.
تظاهرات روز پنجشنبه ۴ نوامبر با شعار "وفاداری به شهدا" و حضور گسترده‌ی زنان همراه بود و بە یاد ده‌ها قربانی و صدها زخمی در کودتای گذشته، از سوی فعالان مدنی در رسانەهای اجتماعی سازماندهی شد.
بر اساس آمار کمیته‌ی مرکزی پزشکان سودانی ضد کودتا، روز دوشنبه، ۶ دسامبر، تظاهراتی در خرطوم، خرطوم شمالی، ام درمان، شهر الضبعین که مرکز شرق دارفور است و وود مدنی و سنار در مرکز کشور برگزار شد.
بسیاری از ویدیوهایی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد، حملات نظامی به زنانی را نشان می‌داد که در خیابان‌های سودان تظاهرات می‌کردند.
انقلاب زن سودانی، در وهلەی نخست بازتاب مبارزات وی برای احقاق حقوقش است و زنان این کودتا را کودتای علیه انقلاب و مبارزات خود و تهدیدی برای زنان در تمامی زمینه‌های حقوق بشری، اجتماعی و اقتصادی می‌دانند.
آنها تاکید کردند رد کودتا به معنای دستیابی آنان در دورهی پس از سقوط رژیم عمر البشیر به خواست‌هایشان نیست، بلکه کودتا فقدان دموکراسی است. آن‌هابرای دستیابی به اهداف و حقوق خود امیدوارند که مقاومت مردمی رهبری ارتش را تحت فشار قرار دهد تا کودتا رابرای بازپس‌گیری دموکراسی بەکارگیرند.
زنان امضای قرارداد با ارتش را خیانت بە خود می‌دانند و معتقدند کودتا تلاش‌های سودان برای بازگشت بە جامعەی بین‌المللی را مختل کردە است.
کنداکات سودان... صدای فعال در اعتراضات و مزایای اندک در دولت جدید
مشارکت زنان سودانی در کودتای ٢٠٢١ نخستین تلاش آنها برای دستیابی بە حقوق خود نیست، بلکە مبارزه برای حقوق سیاسی تا دهه‌ی ١٩۶٠ ادامه داشت و زنان سودانی ثمره‌ی خود را زمانی درو کردند که پس از انقلاب اکتبر ١٩۶۴ حق نامزدی را به دست آوردند و در سال بعد اولین زن با نام فاطمه ابراهیم احمد پس از یک انتخابات آزاد و مستقیم در سال ١٩۶۵ وارد پارلمان سودان شد. اما با به دست گرفتن زمام قدرت توسط عمر حسن البشیر سیاست سرکوبگرانه‌ای علیه زنان در پیش گرفتە و رهبری وی منجر به کاهش جایگاه و نقش زنان در سودان شد.
زنان در سودان در پی یافتن فرصتی بودند تا بتوانند توازن قدرت را بازگردانند و حقوق سیاسی خود را به دست آورند. پس از سرنگونی رژیم عمر حسن‌البشیر و واگذاری قدرت به مردم، حضور چشمگیر زنان در تظاهرات در تاریخ سیاسی کشور به ثبت رسید.
در تلاش برای دور نگه‌داشتن زنان از مشارکت سیاسی ۹ زن تظاهرکننده در ماە مارس ٢٠١٩ بازداشت و به اتهام شرکت در تظاهرات علیه دولت به بیست ضربه شلاق و یک ماه زندان محکوم شدند.
زنان با نام مستعار "کنداکات" که در اصطلاح باستانی این کشور بە ملکه گفته می‌شود در تظاهراتی کە بیش از پنچ ماە ادامە یافت، مشارکت یافتند. در میان تظاهرات‌کنندگان علاء صلاح ٢۴ ساله و دانشجوی معماری حضور داشت او در حالی که لباس سنتی سفید سودانی بر تن داشت، در بین تظاهرکنندگان سخنان و اشعار انقلابی می‌خواند و از وی بە عنوان نماد انقلاب سودان یاد شد.
«شجن سلیمان» نیز یکی دیگر از فعالان زن بود، وی برای ایجاد انگیزه در تظاهرکنندگان کلمات و عباراتی را بر روی بنرها می‌نوشت، بعدها در میان سودانی‌ها به «کانداکای خوش بینی و شادی» معروف شد.
سودان پس از سرنگونی رژیم حاکم، دوران پرتلاطمی را تجربه کرد، زیرا معترضان نگران بودند که ارتش کنترل کشور را در دست بگیرد، ژوئیه ٢٠١٩ توافقی برای تشکیل یک شورای حکومتی انتقالی و غیر نظامی صورت گرفت.
چندین زن از جملە مروت حمد النیل به مذاکراتی که بین جنبش آزادی و تغییر در شورای حاکمیت انجام شد، پیوستند. همچنین بلوک اپوزیسیون حزب امت ملی در دو دور مریم الصادق را به عنوان مذاکره کننده معرفی کرد ما بعدها وی را برکنار کردند.
پس از مدت‌ها، گفت‌وگوها برای تشکیل دولت انتقالی بە پایان رسید اما زنان از به نادیدە گرفتن نقش برجسته‌ی آنان در مبارزات انقلابی و بە حاشیە راندنشان در روند مذاکرات اعتراض کردند.
انتصاب درصد کمی از زنان در دولت انتقالی
در بیانیه‌ی قانون اساسی اعلام شد بیش از ۴٠٪ اعضای شورای قانونگذاری کە شامل ٣٠٠ عضو و شورای اجرایی کە متشکل از ١١ عضو است، زنان خواهند بود. همچنین در این بیانیە لغو کلیه‌ی قوانین تبعیض‌آمیز علیه زنان اعلام شده بود. رهبران زن و نیروهای آزادی خواە خواستار ایجاد تغییر در آن و اختصاص یافتن نیمی از کرسی‌ها در تمام ارگان‌ها بە زنان شدند.
اسماء محمد عبدالله نخستین زن سودانی که در سال ١٩٧١ به سیستم دیپلماسی پیوست، در اوایل سپتامبر ٢٠١٩ به عنوان اولین وزیر امور خارجه در تاریخ سودان و سومین وزیر امور خارجه در تاریخ کشورهای عربی در دولت عبدالله حمدوک منصوب شد. وی در ۶ سپتامبر ٢٠١٩ به عنوان نخست‌وزیر در دولت انتقالی سوگند یاد کرد.
انتصار الزین صغیرون باستان‌شناس سودانی به عنوان وزیر آموزش عالی و تحقیقات علمی منصوب شد.
والا البوشی نیز در سن ٢٣ سالگی به عنوان جوان‌ترین وزیر ورزش و جوانان در دولت انتقالی جدید منصوب شد. تصویری از وی در سفر بە آمریکا درسال ۲۰۱۵ منتشر شد کە در کنار باراک اوباما رئیس‌جمهور وقت آمریکا بود، این تصویر باعث شناخت وی در دنیای مردانەی سودان شد. وی در این سفر خواستار لغو تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه سودان شد، در این هنگام به عنوان رئیس شورای مشورتی شرق و مرکز آفریقا برای انجمن رهبران جوان آفریقایی انتخاب شد.
قاضی دادگاه عالی، نعمت عبدالله محمد خیر به عنوان نخستین زن در تاریخ سودان به ریاست قوه‌ی قضائیه منصوب شد. وی سال ٢٠٠٩ تا ٢٠١۴ سمت قاضی دادگاه تجدیدنظر در قوه‌ی قضائیه را نیز برعهده گرفتە بود.
در دورهی انتقالی، با انتصاب دو زن در شورای حاکمیت از اقلیت مسیحی قبطی که بیش از نیم قرن از صحنه‌ی سیاسی سودان غایب بود، حمایت شد.