زنان نمونه در جامعهی عرب
با وجود بسته بودن جامعه، زنان عرب به تلاش برای تغییر طرز فکر جامعه و برداشتن گامهای بیشتر برای رسیدن به اهداف خود ادامه دادهاند. در این گزارش به ۱۰ زن عرب یا با خاستگاه عربی که توانستهاند در زمینههای مختلف از مبارزه تا زیبایی، علم، ورزش و هنر وارد تاریخ شوند، بحث میکنیم.
نوال متوکل، قهرمان جهان عرب
نوال متوکل در ١۵ آوریل ١٩٦٢ در شهر دارالبیضاء در کشور مراکش(مغرب) در خانوادەای ورزش دوست بەدنیا آمد. این خود مشوقی بود، برای آنکه در سن ١۵ سالگی به عضویت باشگاه بیضاویی در شهر خود برآید. پس از آن مقام نخست را در رشتەی دو میدانی دریای مدیترانه کسب و بە عنوان نمایندەی کشورش انتخاب و مدال طلا را بەدست میآورد.
درهای پیروزی همیشه به روی نوال باز بود، و در المپیک ۱۹۸۴ مدال طلای دوی ۴۰۰ متر را بهدست آورد و به مقام اول میرسد. بەعنوان اولین زن قهرمان جهان عرب شناخته میشود.
به دلیل تبحرش در ورزش چندین پست به او محول شد، از جمله معاون اول کمیتەی المپیک در سال ٢٠١٢، همچنین در سال ٢٠٠٧ بهعنوان اولین زن در جهان عرب پست وزیر ورزش را بەدست میآورد.
سمیره موسی، دانشمند اتمی
سمیره موسی نابغەی مصری و عرب در ۳ مارس ۱۹۱۷ زاده شد. او از کودکی باهوش بود و توانست بنویسد و بخواند و بهدلیل توانایی علمیاش در تمام مراحل مطالعاتش جایزه گرفت.
وی از دانشگاه اول فواد در قاهره فارغ التحصیل شد، سپس بهعنوان اولین زن در همان دانشگاه کار کرد، به بریتانیا سفر میکند و در رشتهی پرتوهای اتمی تحصیل کرد، دکترای پرتو ایکس را کسب کرد و پس از دو سال تحقیق توانست اتم بسازد و در سال ۱۹۴۸ هیئت انرژی اتمی را تأسیس کرد.
پس از چندین بار دعوت شدن در سال ۱۹۵۲ برای تحقیق در مورد کارخانهی دانشگاه سن لوریس به آمریکا سفر کرد اما چند روز پس از بازگشت از مصر و هنگام بازدید از یک کارخانهی اتمی در ولایت کالیفرنیا، یک اتومبیل باری با اتومبیلش تصادف کرده و سمیره جانش را از دست میدهد، اما ماشین باری و رانندەاش ناپدید میشوند.
مدارک تحقیق در مورد مرگ سمیره بە آن اشاره دارد که این تصادف نقشەای از پیش طراحی شده بود چون هدف او انتقال دانش اتمی به جهان عرب بوده است.
غاده مطری
غاده مطری، پرفسور سعودی در آمریکا میزیست، وی جایزەی محقق عربستانی را بەدست آورد. تحقیق غاده از میان ١٠ هزار تحقیق علمی انتخاب و جایزەی ابداعات علمی را از آن خود کرد که از طرف بزرگترین موسسەی تحقیقات علمی در آمریکا به او داده شد. ارزش این جایزه ٣ ملیون دلار است.
غاده در تحقیقش راهی نوین برای جراحی از طریق فوتون ارائه کرد، فوتون مادەای معدنی است که پرتوهای آن زیانی به بدن انسان نمیرساند، بنابرتحقیق غاده تکنولوژی فوتو بەعنوان جایگزین جراحی است که برای بیماریهایی از جمله سرطان کاربرد دارد.
فوتون همچنین میتواند، مشکل استخوانها را آشکار سازد، پیش از آنکه بیماری در آنها بەوجود آید، غاده رئیس مرکز تحقیقات دانشگاه سن دیەگو و استفاده از تکنولوژی نانو را در درمان پزشکی ترجیح میدهد.
زُها حدید – معمار طراحی
مجلەی تایمز آمریکا مهندس معمار زها حدیدی عراقی را بەعنوان یکی از شخصیتهای موثر معرفی کرده است، نامی آشنا در حوزەی طراحی ساختمان که ٢١ اکتبر ١٩۵٠ زاده شد، وی اولین زنی است که جایزەی بریتزکر در رشتەی ساختمان را بەدست آورده که به عنوان جایزەی مهندسی ساختمان شناخته میشود و همچنین در سال ٢٠١٠ بهعنوان سفیر یونسکو برای صلح تعین شده است، زها غیر از این مدال افتخار وسام را از طرف ملکەی بریتانیا دریافت کرده، آن هم برای طراحی ساختمان ورزشی آبی المپیاد در لندن در سال ٢٠١٢.
تبحر زها در زمینەی ساختمانسازی و هندسه در جهان زبانزد شد، موزەی سرزمینی قرن ٢١ را در ایتالیا طراحی کرد. وی بهغیر از ورزشگاه المپیاد توکیو و ورزشگاه واک استادیوم سیت، برای جام جهانی ٢٠٢٢ قطر چندین طراحی ساختمان معروف دیگر را انجام داده است.
سوننا محیدلی فداکار جهان عرب
سوننا محیدلی، اولين دختر لبنان در تاريخ عرب، جان خود را فدا کرد و عمليات انتحاری عليه اشغالگری اسرائيل انجام داد. در ۱۴ آگوست ۱۹۶۸ در لبنان بهدنيا آمد.
سوننا عضو حزب وطن سوریه بود و در ویدیویی، آخرین وصیت خود را انجام داد و در ۹ آوریل ۱۹۸۵ در سن شانزده سالگی در جنوب لبنان علیه کاروان اشغالگران اسرائیلی عملیات فدایی انجام داد در این عملیات دو سرباز اسرائیلی کشته و دو تن دیگر نیز مجروح شدند. از آن زمان به بعد بهعنوان عروس لبنان شناخته میشود.
جورجینا رزق ملکەی زیبایی جهان
در مسابقات ملکەی زیبایی ۱۹۷۱ جورجینا رزق لبنانی عنوان ملکەی زیبایی جهان را در آمریکا بهدست آورد که تنها زن عربی است که از زمان آغاز مسابقات این عنوان را بەدست آورده است، وی در سال ۱۹۷۵ در دو فیلم به نامهای "من و ملکه" و "خداحافظ زیبارو" را بازی کرده است.
هلن توماس، اولین زن در روزنامهی کاخ سفید
هلن توماس، رئیس روزنامههای بومی و سابق کاخ سفید لبنان از مهمترین روزنامهنگاران قرن گذشته، در ۴ اوت ۱۹۲۰ در کنتاکی بهدنیا آمد، اولین زنی که عضو باشگاه رسانەی ملی ایالات متحدەی آمریکا، اولین عضو و رئیس انجمن گزارشگران کاخ سفید و اولین عضو باشگاه گریدیرون، قدیمیترین و مهمترین باشگاه روزنامهنگاران پایتخت آمریکا بود.
هلن به مدت ۵٠ سال مسئولیت اخبار کاخ سفید را برعهده داشت، و رئیس جمهور سابق بل کلینتون وی را به دلیل حضور دائم در کنگرهها به عنوان ''بانوی اول روزنامهی آمریکایی'' نام نهاد، هلن توماس به دلیل انتقادش از اسرائیل شناخته شده بود و از کارش اخراج شد. او پس از یک بحث ضبط شده در خارج از کاخ سفید اخراج شد و از اسرائیلیها خواست فلسطین را ترک کنند و به خانههایشان بازگردند. هلن در ژوئیه ۲۰۱۳ پس از دست و پنجه نرم کردن طولانی با بیماری در سن ۹۲ سالگی درگذشت.
فاطمه فهریه، بنیانگذار اولین دانشگاه تاریخ
دانشگاه قره وین در شهر فاسی مراکش بە عنوان قدیمیترین دانشگاه جهان شناخته میشود، که از یک مسجد به یک مرکز علمی و آموزشی برای مجموعەای از دانشمندانی چون ابن خلدون و محمد ادریس تبدیل شد.
فاطمه فهریه ملقب به ''ام بنین'' زمانیکه سنگ بنای دانشگاه قرە وین را گذاشت تصمیم به ساخت مسجد قره وین گرفت که با درایت شخصی خود در یکی از مهمترین موسسات آموزشی در تاریخ مشارکت داشته باشد.
جمیله بوهیرد، شهید زنده
یک مبارز الجزایری است که در مقابل اشغالگری فرانسه جنگیده تا جایی که از طرف فرانسویها به عنوان اولین نفر تحت تعقیب لقب شهید زنده دادەاند. او در بیست سالگی به جبههی آزادی ملی الجزایر پیوست تا اینکه انقلاب الجزایر در سال ۱۹۵۴ علیه فرانسویها جز اولین کسانی بود که در مکانهای تجمع فرانسویها بمبگذاری کرد.
در سال ۱۹۵۷ پس از آنکه یک گلوله به شانەاش خورد و زخمی شد، در سال ۱۹۵۸ محاکمه و به اعدام محکوم شد پس از آن به زندان باربادوس که یکی از مشهورترین نهادهای شکنجهی قرن جدید بود منتقل شد و در آن زمان کمیتهی حقوق بشر هزاران نامه از سراسر جهان جمعآوری کرد تا حکم او را به تأخیر بیندازد و حکم او تبدیل به زندان ابد شد، پس از استقلال الجزایر در سال ۱۹۶۲از زندان آزاد شد. جمیله ریاست جنبش آزادی بخش زنان الجزایر را بر عهده داشت.
توکل کرمان، زنی که بیش از هر زن دیگری در تاریخ قیام کرده است
مجلەی تایمزآمریکا فعال، نویسنده و روزنامهنگار یمنی توکل کرمان را بهعنوان ''زنی که بیش از هر زن دیگری در تاریخ قیام کرده است'' نامیده است و از سوی موسسەی روزنامەنگاران بدون مرز، بەعنوان یکی از هفت زنی که جهان را دچار تغییر کردەاند، انتخاب شد. توکل اولین زن عربی است که برای سال ۲۰۱۱ جایزهی صلح نوبل را بهدست آورد، او رئیس سازمان روزنامهنگاران بدون مرز و یکی از شخصیتهای حقوق بشر و رسانەی جهان عرب است.
توکل که بهعنوان رهبر اعتراضات متعصبانه و آزادی روزنامهنگاری شناخته میشود، بین سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۰ بیش از ۸۰ باشگاه متعصب را اداره میکرد که بیشتر در راستای آزادی رسانه بودند شرکت در تهیهی چندین گزارش علیه فساد در یمن و همچنین چندین مقاله در کنفرانسهای جهانی در مورد مسائلی مانند آزادی اندیشه، حقوق زنان و مبارزه با فساد تهیه کرد.
پس از سلسله اعتراضاتی در ژانویهی ۲۰۱۱ در یمن، به اتهام تجمع و راهپیمایی بدون مجوز پس از یک روز بازداشت آزاد شد.