زنان در سال ٢٠٢٣ توانسته‌اند مبارزات خویش را به پیش ببرند
زنان خاورمیانه سعی دارند حقوق خود را از میان انحصار جامعەی مردسالار و پیروزی بر نظام حقوقی که آن را تضمین می‌کند، بیرون بکشند و با چالشهای ناشی از درگیری‌ها و نیز بلایای طبیعی که باعث تشدید رنج‌شان شده است، مبارزه نمایند.
مرکز خبر- در سال ۲۰۲۳ میلادی رویدادهای برجستە و خوشایند و همچنین تلخ و ناخوشایند بسیاری در حوزەی حقوق زنان رخ داد که خبرگزاری ما بخش عمده‌ای از مسائل و فعالیت‌های زنان در کشورهای خاورمیانه و جهان را پوشش داده و موضوعات مرتبط با محیط زیست، جامعە و کودکان - که بیش از همه از تبعات سنگین رویدادهای امسال متاثر شدند - را مورد بحث و بررسی قرار داده است. علاوه بر این، مسئلەی غزه که طی ماه‌های اخیر در محور توجه بوده و نیز درگیری‌های سودان از دیگر موضوعات مهم پوشش داده شده می‌باشد.
مبارزات زنان در سال ۲۰۲۳ میلادی وارد مرحلەی جدیدی شده و زنان فعالیت‌های خود را با شدت بیشتری ادامه داده‌اند. عده‌ای دیگر نیز با وجود شرایط دشواری که با آن مواجه هستند، اعم از زندگی در منازل یا اردوگاه‌های پناهندگی، زیر بمباران یا مبارزه با قوانین تبعیض‌آمیز، مسیر مبارزاتی خود را ادامه داده‌اند. علاوه بر این، چالشهای زیست‌محیطی نیز بر مشکلات آنها افزوده است؛ به طوری که زنان ۷۰ درصد خانوارها فاقد آب هستند و تنها کمتر از یک درصد آنها در کشورهایی با سطح بالای توانمندسازی زنان ساکن می‌باشند. رسیدن به برابری جنسیتی همچنان هدفی است که زنان تلاش دارند بدان دست یابند.
غزه و همبستگی جهانی
از تاریخ ۷ اکتبر درگیری‌هایی میان اسرائیل و حماس در چارچوب عملیات «طوفان اقصی» آغاز گردید که منجر به غرق شدن غزه در خون و اشک ساکنان آن شد.
طی این حمله، نیروهای اسرائیلی فعال حقوق بشر فلسطینی و زندانی سابق، عهد تمیمی را پس از یورش و تفتیش منزلش در کرانه باختری بازداشت نمودند و سپس در تاریخ ٣٠ نوامبر طی ششمین مرحله از مبادله اسرا میان دو طرف، ایشان آزاد شدند، در حالی که وضعیت جسمانی نامساعدی داشتند.
پس از حدود یک ماه پوشش جزئیات حملات اسرائیل به نوار غزه، نغم کراجه، خبرنگار خبرگزاری ما، در تاریخ ۱۲ نوامبر هنگامی که ارتش اسرائیل منزلشان در منطقەی الشجاعیه در نوار غزه را هدف قرار داد و باعث تخریب ۱۰ واحد مسکونی در محله گردید، از ناحیەی پای راست و پشت سر مجروح شد.
ارتباط خبرگزاری ما با خبرنگاران در غزه به دلیل قطع اینترنت از سوی اسرائیل مختل گردید، اما این خبرگزاری پوشش رویدادها و حمایت‌های مردمی از مردم نوار غزه را تداوم بخشیده است.
یکی از رویدادهای برجسته در جریان حملات اسرائیل به بخش غزه، انتشار بیانیه‌ای اعتراضی در تاریخ ۵ دسامبر از سوی شبکەی عربی جامعەی مدنی فمینیستی بود. این شبکه در بیانیەی مذکور، نگرانی عمیق خود را نسبت به آخرین اظهارات سازمان ملل متحد درخصوص وضعیت زنان در فلسطین و اسرائیل بیان کرده‌است، زیرا اظهارات مذکور خشونت‌های جسمی، جنسی، کلامی و تهدیدهای تجاوز علیه زنان فلسطینی را محکوم ننموده است.
در راستای توافق‌نامەی آتش‌بس منعقده میان دو طرف پس از هفت هفته درگیری‌ها، در تاریخ ۲۵ نوامبر جنبش حماس دسته‌ای دیگر از گروگان‌ها را آزاد نمود که شامل ۱۳ گروگان اسرائیلی (هشت کودک و پنج زن) و چهار شهروند تایلندی بود. در مقابل، اسرائیل ۳۹ فلسطینی از جمله ۶ زن را آزاد ساخت.
مریم ابودقه، فعال حقوق بشر فلسطینی، مورد خشونت سیاسی قرار گرفته و از اظهار مخالفتش با نقض حقوق بشر در نوار غزه ممانعت به عمل آمده است. در تاریخ ۱۰ نوامبر، پس از موافقت فرانسه برای اخراج وی به بهانەی تهدید نظم عمومی، ایشان به مصر رفتند.
همچنین در تاریخ ۱۸ دسامبر، بمباران اسرائیل منزل خانوادەی حنین قشطان، خبرنگار، در اردوگاه پناهندگان النصیرات در مرکز نوار غزه را هدف قرار داد که منجر به کشته شدن ایشان و اعضای خانواده‌شان گردید. این امر تعداد کل خبرنگاران کشته شده از زمان آغاز حملات را به بە بیش از ١٠٠ تن نفر رسانیده است.
بر اساس آمارهای منتشره، تعداد کشته‌شدگان حملات اسرائیل به بخش غزه به ۱۸۸۰۰ نفر رسیده است که شامل بیش از ۸۰۰۰ کودک، ۶۲۰۰ زن و حدود ۳۳۰ نفر از پرسنل پزشکی و دفاع مدنی می‌باشد. همچنین تعداد مجروحان به بیش از ۵۱۰۰۰ نفر رسیده و هنوز هزاران نفر دیگر مفقودالاثر هستند.
به اعتراض و ابراز همبستگی با مردم غزه، زنان شهر تعز در جنوب غرب یمن، در روزهای ۱۲ و ۱۳ اکتبر راهپیمایی تضامنی زنان را برگزار نمودند. همچنین در کشور مراکش نیز هزاران نفر با مشارکت گستردەی زنان، در تاریخ ۱۵ اکتبر در راهپیمایی اعتراضی حضور یافتند.
کشتار بیمارستان غزه در ۱۷ اکتبر واکنش‌های فراوانی در سطح بین‌الملل به همراه داشت. زنان آن را «نسل‌کشی» خواندند. در کشور تونس مراسم اعتراضی برگزار شد و زنان شهر تعز در یمن تظاهرات کردند. همچنین در مصر اعضای انجمن خبرنگاران با حضور تعداد زیادی از چهره‌های سیاسی بر پله‌های قلعه آزادی‌ها تجمع کردند. مجلەی فمینیستی الجزایر نیز بیانیەی محکومیت صادر نمود. علاوه بر این، در ۲۵ نوامبر، فعالان زن تونسی با پوشیدن لباس‌های سیاه و سفید به نشانەی همبستگی با زنان فلسطینی، در روز جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان، در خیابان‌های تونس با سکوت راهپیمایی کردند.
همچنین در ۱۹ نوامبر، سردبیر شعر مجلەی نیویورک تایمز آمریکا، آن بوئر، به دلیل ادامەی بمباران غزه توسط اسرائیل، استعفا داد و اعلام کرد دیگر دروغ جنگ را نمی‌پذیرد.
بر اساس گزارشات منتشره در رسانه‌های خارجی، در تاریخ ۲۲ نوامبر، آژانس UTA به دلیل مشارکت ستاره سینمای آمریکا، سوزان ساراندون، در راهپیمایی حمایت از فلسطینی‌ها در نیویورک، ایشان را اخراج کرد.
فهرست ۱۰۰ زن الهام‌بخش و تاثیرگذار در سراسر جهان در سال ۲۰۲۳ میلادی که توسط شبکه بی‌بی‌سی در تاریخ ۲۱ نوامبر منتشر شده بود، شامل دکتر ساره السقا، اولین جراح زن در نوار غزه، می‌شد.
این حملات موجب وقفه در فعالیت‌های مدنی و فمینیستی گردید که از ابتدای سال ۲۰۲۳ میلادی به طور گسترده برای حمایت و توانمندسازی زنان در بخش‌های مختلف فعالیت می‌کردند. از ماه آگوست، انجمن خلاقیت و توسعه اجیال کمپین «تسلیلیش» را راه‌اندازی نمود با هدف برجستە سازی رنج زنانی که پس از طلاق از حق حضانت فرزندان خود محروم هستند، تلاش کند. انتظار می‌رفت این کمپین تا یک سال یا بیشتر ادامه یابد تا عدالت محقق شود و حمایت‌ها به شیوه‌ای پایدار ارائه گردد.
انجمن توسعه زنان روستایی نیز در ماه آگوست کمپین «تو باش» را با هدف برجسته‌سازی خشونت روانی علیه زنان و سازوکارهای برخورد با تمامی گروه‌های فمینیستی و مبارزه با اظهارات نفرت‌انگیز مبتنی بر جنسیت راه‌اندازی نمود.
در حال حاضر میزان دقیق خسارات وارده به پروژه‌های زنان مشخص نمی‌باشد. به عنوان نمونه، اطلاعاتی در خصوص وضعیت «ملتقای ریادیات غزه برای کشاورزی شهری» که ۲۵۰ زن در آن مشغول به فعالیت بوده‌اند، ارائه نشده است.
زنان باردار در نوار غزه با بحران واقعی مواجه هستند. فروپاشی نظام سلامت، کمبود تجهیزات پزشکی و دارویی، کمبود مواد غذایی و نبود وسایل نقلیەی ایمن برای انتقال آنها به بیمارستان‌ها، مشکلات بسیاری به وجود آورده است. آنها نمی‌توانند از سلامت جنین خود اطمینان حاصل کنند، به ویژه کسانی‌که بیماری مزمن دارند و نیازمند پیگیری هستند.
کودکان بزرگترین گروە آسیب‌دیدە
بنا به گزارش رسانه‌های بین‌المللی، در سال ۲۰۲۳ میلادی گزارش‌های متعددی مبنی بر وضعیت فاجعه‌بار و بحرانی کودکان در کشورهای گوناگون جهان، یا به دلیل جنگ و یا بلایای طبیعی، منتشر شد که نشان‌دهنده بزرگترین آسیب‌دیدگان این بحران‌ها بودند. سازمان یونیسف هشدار داد که ۵۹۴ میلیون کودک در سراسر جهان به شدت در معرض کمبود آب، خطرات، شوک‌ها و فشارهای ناشی از تغییرات اقلیمی قرار دارند.
بر اساس گزارشات منتشره، کشور سودان بیشترین تعداد کودکان آواره در جهان را به خود اختصاص داده است، زیرا از زمان وقوع درگیری میان ارتش سودان و نیروهای حامی سریع، حدود ۳ میلیون نفر به اجبار آواره شده‌اند، در حالی که حدود ۷۰۰٬۰۰۰ کودک زیر پنج سال از سوءتغذیه حاد رنج می‌برند و با خطر مرگ مواجه می‌باشند.
براساس گزارشات منتشرشده از سوی سازمان یونیسف، تعداد کودکانی که بدون همراهی والدین از دریای مدیترانه عبور کرده‌اند، نسبت به سال گذشته ۶٠ درصد افزایش یافته است. همچنین کودکان آفریقایی بیش از سایرین در معرض آثار تغییرات آب و هوایی قرار دارند.
بنا بر گزارشات رسمی منتشرشده پس از وقوع طوفان مخرب در شرق لیبی، کودکان بیشترین آسیب را متحمل شده‌اند. همچنین کودکان اردوگاه‌های ادلب نیز به دلیل شرایط نامناسب بهداشت محیط، دچار انواع بیماری‌های پوستی خطرناکی شده‌اند، به ویژه با توجه به فقدان مراقبت‌های بهداشتی و زیست‌محیطی لازم برای جلوگیری از ابتلا و درمان این بیماری‌ها.
بنا به گزارش سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو)، ۲۵۰ میلیون کودک در سراسر جهان به مدرسه نمی‌روند. علاوه بر این، کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد اعلام کرده است که بین ماه‌های مه و سپتامبر، ۱۲۰۰ کودک زیر ۵ سال در اردوگاه‌های پناهندگان سودان بر اثر ابتلا به سرخک و سوءتغذیه جان باخته‌اند. سازمان یونیسف نیز اعلام نموده است که یکی از هر دو کودک در سودان نیازمند کمک‌های بشردوستانه است. حداقل ۲ میلیون کودک مجبور به ترک خانه‌های خود شده‌اند، یعنی به‌طور میانگین بیش از ۷۰۰ کودک در هر ساعت آواره شده‌اند.
بر اساس گزارش مشترک سازمان یونیسف و بانک جهانی، بحران‌های بهداشتی، طبیعی و سیاسی از ابتدای دهەی کنونی میلادی افزایش یافته و منجر به افزایش تعداد کودکانی شده‌است که در فقر مطلق زندگی می‌کنند، به طوری‌که این رقم از ۳۰۰ میلیون به ۳۳۰ میلیون نفر رسیده است.
دو میلیون کودک در کشور نیجر از بحران آسیب دیده‌اند و به کمک‌های فوری بشردوستانه نیاز دارند. ۱٫۵ میلیون کودک زیر ۵ سال از سوءتغذیه رنج می‌برند که ۴۳۰ هزار نفر از آنها با شدیدترین اشکال سوءتغذیه مواجه هستند. سازمان جهانی بهداشت نیز هشدار داده است که نظام بهداشتی یمن در آستانەی فروپاشی قرار دارد و کودکان در معرض خطر مرگ هستند.
مراکش... دستاوردهای فرهنگی و هنری
در سال جاری، فعالیت‌ها و جشنواره‌های متعددی در کشور مراکش برگزار گردید. در تاریخ ۹ مارس، انجمن نویسندگان زن آفریقا اولین کنفرانس خود را با حضور حدود ۱۰۰ تن از زنان نویسنده متعلق به حدود ۴۰ کشور آفریقایی در شهر رباط برگزار نمود.
در تاریخ ۱۲ مارس، اتحادیه پیشرو زنان مراکش و اتحادیه منطقه‌ای اتحادیه‌های کارگری شهر رباط، تظاهراتی را به نشانه همبستگی با کارگران زن در بخش‌های نساجی، احیای ملی و کشاورزی و همچنین تمامی کارگران زن برگزار نمودند تا به وضعیت نامساعد آنان توجه دهند.
در تاریخ ۱۸ مارس، اتحادیه اقدام زنان یک دادگاه نمادین به منظور خواستار پایان دادن به خشونت علیه زنان در کشور مراکش برگزار نمود. این اتحادیه از دادگاه درخواست کرد تا به منظور دستیابی به عدالت، برابری و محدودسازی انواع خشونت علیه زنان، اصلاحات قانونی لازم را انجام دهد.
بر اثر شرایط نامناسب کار و حمل و نقل، در تاریخ ٣٠ مارس حادثه ای هولناک رخ داد که منجر به جان باختن ١١ نفر از کارگران زن بخش کشاورزی با سنین بین ٢۵ تا ۴۵ سال گردید.
در همین راستا، تصمیم دادگاه تجدیدنظر مورخ ٣١ مه مبنی بر بازبینی پرونده فاطمه الزهرای کودک که مورد تجاوز گروهی قرار گرفته بود، مناقشات گسترده‌ای را در خصوص نامتناسب بودن احکام صادره علیه متجاوزین و قاتلان کودکان و نوجوانان در کشور مراکش برانگیخت.
فاطمه‌الزهرا ادریسی، ورزشکار معلول مراکشی، رکورد جهانی رشته‌های ویژه بازی‌های پارالمپیک را که از ۸ تا ۱۷ ژوئیه در پاریس برگزار شد، شکست.
فضای جمعی زنان شهر آیت اوریر در تاریخ ٢٠ ژوئیه جلسه‌ای به منظور راه‌اندازی پروژه "یودا" برگزار کرد. واژه یودا به زبان آمازیغ به معنای "کافی است" می‌باشد. این ابتکار فمینیستی با هدف کمک به زنان آمازیغ زبان برای دسترسی به خدمات اولیه و امکانات عمومی ایجاد شده است.
در تاریخ ١١ اکتبر، سعیده عالمی، فعال حقوق زنان مراکشی، پس از اتهام "توهین" به پادشاه و نهاد قضایی به دلیل فعالیت در "ائتلاف زنان مراکش علیه سیاست‌ها" به ٢ سال و ٨ ماه حبس محکوم شد.
سازمان‌های مردم‌نهاد در کشور مراکش در کمپین‌های آگاهی‌بخشی دربارەی سرطان پستان فعال بوده و به همراه نهادهای دولتی، مجموعه‌ای از کمپین‌ها را در ماه اکتبر راه‌اندازی کردند.
شانزدهمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم زنان از تاریخ ١٣ نوامبر در شهر ساله آغاز و تا ١٨ همان ماه ادامه یافت. در این جشنواره از سه چهره برجسته زن سینما با اهدای جوایزی تجلیل به عمل آمد: نعیمە الیاس بازیگر مراکشی، کارگردان و فیلم‌نامە‌نویس مکزیکی ماریا نووارو و ناستاسیا کینسکی بازیگر آلمانی.
جشنواره بین‌المللی فیلم زنان همچنین با رونمایی از کتاب «تاریخ اجتماعی شکل‌گیری و آموزش دختران در مراکش» نوشته خانم عائشه بلارابی، فعال حوزه حقوق زنان، سیاست و دیپلماسی، از ایشان تجلیل نمود. این جشنواره در بخش‌های مختلف به ارائه آثار ساخته‌شده توسط زنان پرداخته است.
انجمن چالش برای برابری و شهروندی طی برگزاری کنفرانس مطبوعاتی، مطالعه آماری تحلیلی حاصل از فعالیت میدانی این انجمن در پنج سال اجرای قانون مبارزه با خشونت علیه زنان از نوامبر ۲۰۱۸ تا نوامبر ۲۰۲۳ را ارائه نمود. بر پایه این مطالعه، ۷۴ درصد زنان مورد آزار، قربانی تجاوز همسرانشان بوده‌اند. همچنین ارقام متنوعی از قربانیان خشونت جنسی در اشکال مختلف مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
بیستمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم مراکش از تاریخ ٢۴ نوامبر با حضور کارگردانان و فیلمسازان زن از قاره‌های مختلف آغاز شد. در این جشنواره، فیلم "دروغ‌های سفید" ساخته اسماء المودیر، کارگردان مراکشی، تاج افتخار و ستاره طلایی را از آن خود کرد.
رصدخانه "چشم‌های زنان" در تاریخ ۶ دسامبر گزارشی منتشر کرد که بر اساس آن، ٣۲۱۹ نفر از زنان در بازه‌ی زمانی سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۳ حدود ٢٩ بار مورد خشونت قرار گرفته‌اند.
هفتمین دوره جشنواره بین‌المللی مونودراما بصمات از تاریخ ۶ تا ۸ دسامبر برگزار شد که به زنان و نمایش‌های تک‌نفره اختصاص داشت. در این جشنواره مجموعه‌ای از نمایش‌های بومی و عربی که موضوع زنان و حقوق آنان را پوشش می‌داد، اجرا شد.
زلزله‌ای که در ۸ سپتامبر استان الحوض را لرزاند، موجب دوچندان شدن رنج زنان شد. زیرا زنان به دلیل مواجهه با خشونت‌های گوناگون، از جمله گروه‌هایی هستند که بیشترین آسیب را از بلایای طبیعی و جنگ می‌بینند. خشونت‌های اقتصادی، اجتماعی و سازمانی علیه آنان پس از نابودی خانه‌هایشان افزایش می‌یابد. امکان توانبخشی نیز با شکست مواجه می‌شود.
سودان... افزاسش خشونت جنسی در سال ٢٠٢٣
درگیری‌های جاری از ١۵ آوریل در سودان موجب فروپاشی تقریباً کامل بخش بهداشت این کشور و واکنش ضعیف به شیوع بیماری‌های همه‌گیر مانند وبا شده است. همچنین موارد خشونت جنسی گسترش یافته است. در ٣٠ نوامبر، کارشناسان مستقل طی گزارشی به شورای حقوق بشر اعلام کردند کمیته حقوق بشر سازمان ملل موارد خشونت جنسی گسترده، با انگیزه ملی‌گرایی و به عنوان ابزار جنگی در سودان را تأیید نموده است.
تصاویر بسیاری از زنان و دختران گم شدە همراه با شماره تماس خانواده‌هایشان در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود.
از اواسط آوریل، چندین طرح مردم‌نهاد برای آموزش زنان در جهت محافظت از خود راه‌اندازی شده است؛ از جمله اردوگاه ویژه در روستای الطلحه در منطقه جنوبی ایالت الجزیره واقع در جنوب خارطوم. علاوه بر آن، اردوگاه‌هایی در محلەی شندی و چند محله در ایالت رود نیل ایجاد شده که تعداد آنها در حدود ۱۱ اردوگاه بوده و زنان در آنجا آموزش‌های امدادرسانی اولیه را فرا می‌گیرند. همچنین آموزش‌های نظامی جهت محافظت از خود و توانبخشی روانی به زنان آوارە پایتخت ارائه می‌شود.
علی‌رغم وضعیت درگیری و آوارگی اکثر اعضای سازمان اجتماعی "بتقدری" از شهر خرطوم، آنها با طی مشقت‌های فراوان و با منابع محدود، فعالیت خود را برای نجات سایر زنان ادامه داده‌اند. این سازمان در ماه ژوئن یک بازار سه روزه برپا کرد.
در روزهای پایانی ماه اکتبر، زنان شهر کریمه در شمال سودان جشنواره عطر و عود را با حضور زنان آواره از شهرهای درگیری‌زده، به منظور سرگرمی و عرضه محصولات خود برگزار کردند.
آسیه عبدالمجید، هنرمند سودانی، در تاریخ ۴ مه طی تبادل آتش در شمال خارطوم کشته شد. همچنین اصابت ترکش منجر به کشته شدن هنرمند دیگری به نام شادن محمد حسین در تاریخ ١٣ مه در منزلش در شهر ام‌درمان گردید.
روزنامه‌نگار حلیمه ادریس که در شبکه خبری «سودان بکره» فعالیت می‌کرد، در تاریخ ۱۰ اکتبر در منطقه ام‌درمان به‌وسیله خودروی متعلق به «نیروهای پشتیبانی سریع» در هنگام انجام وظیفه زیر گرفته شده و کشته شده است.
تونس... ادامه خشونت سیاسی
خشونت سیاسی علیه زنان همچنان ادامه دارد. دو روز پس از محاکمه شدن عبیر موسی، رئیس بلوک حزب مشروطه آزاد و یکی از برجسته‌ترین مخالفان رهبری قیس سعید، در تاریخ ۵ اکتبر، تصمیمی مبنی بر زندانی کردن وی صادر شده است. عبیر موسی در تاریخ ۲۹ نوامبر اعتصاب غذا را آغاز کرده و این اعتصاب غذا همزمان با کمپین ۱۶ روزه مبارزه با خشونت علیه زنان، تا پایان دوره مبارزات انتخاباتی ادامه یافته است.
امسال با خاطره تلخ درگذشت فعال حقوق زنان دکتر احلام بلحاج در تاریخ ۱۱ مارس در سن ۵۹ سالگی پس از مبارزه طولانی با بیماری آغاز شده است.
در تاریخ ۱۳ دسامبر، دادگاه نظامی تونس یک سال حبس تعلیقی را علیه شیما عیسی، عضو مخالف جبهه نجات، پس از محکوم کردن وی به "تحریک ارتش به نافرمانی و توهین به رئیس جمهور کشور" صادر کرده است.
در تاریخ ۲۶ آوریل، نشست بین‌المللی راهپیمایی جهانی برای حمایت از حقوق زنان که به میزبانی کشور تونس برگزار گردیده بود، طی چهار روز به بحث و بررسی در خصوص وضعیت زنان در مناطق تحت پوشش هماهنگی قاره‌ای پرداخته است.
در اولین روز ماه مه، مصادف با روز جهانی کارگر، از تشکیل جبهه برابری و حامی حقوق زنان به منظور متحد ساختن تلاشها در برابر تهدیدات و چالشهای پیش روی زنان در کشور تونس خبر داده شد
کشور تونس همچنین میزبان انجمن زنان خلّاق عرب در یک دوره سه روزه از ۱۵ الی ۱۷ ژوئن بوده است. شرکت‌کنندگان در این انجمن بر لزوم شکستن مجموعه‌ای از تابوها و طرح مباحث و مسائل جنسیتی در نوشته‌های فمینیستی تأکید نمودند.
سمیه بوسعید، ورزشکار معلول کشور تونس، موفق به کسب دستاوردهای بسیار ارزشمندی گردیده است که از جمله آن می‌توان به کسب مدال طلای مسابقات جهانی مسترز در شهر بولونیای کشور ایتالیا و همچنین مدال برنز مسابقات جهانی دو و میدانی که در پاریس، پایتخت کشور فرانسه برگزار گردید، اشاره نمود.
یمن ... زنان واقعیت‌های موجود را به چالش می‌کشند
با توجه به ادامه داشتن تجاوزات علیه زنان و بازداشت آنان و انگ اجتماعی که بر وضعیت روحی-روانی زنان سایه افکنده است، مرکز حمایت و توانبخشی زنان در تاریخ ٢۴ ماه مه، کارگاهی آموزشی برگزار نمود که در پی ارائه کلیه ظرفیت‌ها و حمایت‌های لازم برای زندانیان محکوم، در طول مدت محکومیت و پس از آزادی از زندان بود.
در تاریخ ۵ دسامبر، دادگاه کیفری تخصصی مستقر در شهر صنعا که تحت کنترل نیروهای حوثی قرار دارد، حکم محکومیت فاطمه العارولی، فعال حقوق بشر و رئیس پیشین دفتر اتحادیه رهبری زنان عرب در یمن را صادر نمود. اتحادیه کشورهای عرب، وی را به اعدام محکوم کرده است، اما این حکم هنوز اجرا نشده است.
مردم یمن از بلایای طبیعی در امان نمانده‌اند. بر اساس گزارش‌های رسیده، بروز صاعقه ۷ نفر را در بخش‌هایی از غرب این کشور به کام مرگ کشانده و سیلابی ناشی از بارندگی‌های سیل‌آسا، یک زن را کشته و ده‌ها واحد مسکونی را ویران نموده است. همچنین بر اثر وقوع صاعقه در استان‌های اللحیه و الزهره و رخداد سیلاب‌های ناگهانی در تاریخ ١۶ سپتامبر، ٧ نفر از زنان یمنی جان خود را از دست داده و ده‌ها خانه مسکونی تخریب شده است.
رئیس شورای فرماندهی ریاست جمهوری در ۵ سپتامبر فرمانی صادر کرد که بر اساس آن ۴۰ قاضی از جمله ۸ قاضی زن به عضویت دادگاه عالی منصوب شدند.
در ۲۰ سپتامبر، بنیاد "دختران حدیده" پروژه "بازتوانی اجتماعی و اقتصادی زنان در یمن" را در شهر تعز به پایان رساند. این پروژەی ۲ ساله در شهرهای تعز و حدیده انجام شده و منجر به توانمندسازی ۱۰۰ زن و فراهم آوردن فرصت‌هایی برای راه‌اندازی کسب و کارهای درآمدزا شده است. همچنین در این پروژه ۶ سازمان محلی نیز مشارکت کرده و محتواهای آموزشی متنوعی تولید شده است.
در ١۴ نوامبر، بنیاد توسعه القافیله جشنواره‌ای تحت عنوان "جشنواره صلح و داستان‌های زنان یمنی" برگزار کرد. این جشنواره که صلاح برای زنان و فیلم‌های صلح نام دارد، داستان‌هایی از زنان پیشگام یمنی را به نمایش گذاشت که در حل مناقشات و ارائه خدمات اجتماعی مشارکت داشته‌اند.
در ۱۶ نوامبر، اولین نشست مشورتی رهبران زن در شهر تعز با شعار "با هم برای ارتقای نقش زنان یمنی در تحکیم ارزش‌های گفتگو و ایجاد صلح اجتماعی" برگزار شد. این نشست توسط بنیاد پژوهشگر توسعه و حقوق بشر و زنان سازمان ملل متحد در یمن و همچنین مرکز مطالعات حقوق بشر عداله برگزار گردید.
در ۲۵ نوامبر و همزمان با کمپین ۱۶ روزه علیه خشونت علیه زنان، اتحادیه زنان یمن در شهر تعز نمایشگاهی از محصولات زنان برپا کرد. این نمایشگاه با مشارکت ۷۰ زن و سازمان‌هایی که با محصولات ساخته شده توسط زنان همکاری می‌کنند، برگزار شده است.
در ۲۸ نوامبر، فعال یمنی آسیا المشرقی به خاطر تلاش‌هایش در حوزه کمک‌های بشردوستانه و بهبود زندگی پناهندگان، جایزه بین‌المللی نانسن کمک به پناهندگان را از آن خود کرد.
الجزایر...فعالیت‌های مختلف
ده‌ها فعال حقوق بشر، روزنامه‌نگار و مدافع حقوق بشر در زندان‌های یمن به سر می‌برند و تعداد آنها رو به افزایش است. دولت یمن دستگیری‌های بیشتری انجام داده و اتهامات بیشتری علیه افرادی که از حقوق آزادی بیان، تجمع و اجتماع بهره می‌برند، مطرح کرده است. مقامات پنج روزنامه‌نگار را تحت تعقیب قرار داده‌اند، دو رسانه را تعطیل کرده‌اند و یک رسانه را به مدت ۲۰ روز تعلیق کرده‌اند.
در ۲۶ ژانویه، وزارت ورزش و جوانان یمن نظارت بر برگزاری دومین دوره مسابقات بین‌المللی اتومبیل‌رانی زنان "عروس مدیترانه" را برعهده داشت.
در ۲۷ مه، انجمن زنان در تماس پس از نمایش فیلمی درباره پدیده مهاجرت غیرقانونی، پروژه "به حرفش گوش کن" را به پایان رساند. این پروژه یک ساله با تمرکز بر زنان مهاجر قربانی خشونت، به صدای آنها گوش داده و در پی یافتن راه حل‌های واقع‌بینانه برای کاهش این پدیده بوده است.
الجزایر میزبان مسابقات قهرمانی بوکس زنان در پانزدهمین دوره بازی‌های عربی بود که از ۵ ژوئیه آغاز و ١٠ روز ادامه داشت. ورزشکاران زن الجزایری در فینال این مسابقات مدال طلا را کسب کردند.
انجمن "ثروا فاطمه نسومر" با همکاری بنیاد "برای برابری" دومین نشست مجمع فمینیست‌های الجزایر را در ۲۳ و ۲۴ ژوئیه در الجزایر برگزار کرد. این نشست با برجسته کردن جنایات قتل، بر حق زندگی زنان تأکید داشت.
در پی افزایش نرخ خشونت علیه زنان در الجزایر، ۸ انجمن زنان در ۲۲ ژوئیه پروژه مشترکی را معرفی کردند. این اولین پروژه از نوع خود بود که قصد ایجاد یک شبکە واحد برای مراقبت از زنان قربانی خشونت را داشت. این شبکە واحد به زنان اجازه می‌دهد تا شکایت کنند و تمام مراحل را در همان روز انجام دهند و گزارش‌های آنها توسط مقامات دولتی پیگیری شود.
در ۱۰ اکتبر، روزنامه فمینیست الجزایر یک کارگاه آموزشی با انجمن‌های فمینیستی و فعالان حقوق زنان برگزار کرد. هدف از این کارگاه توسعه برنامه و راه‌اندازی یک کمپین دیجیتال برای مبارزه با خشونت علیه زنان بود.
در ۷ نوامبر، قوه قضاییه الجزایر با صدور حکمی غیابی، امیره بوراوی، فعال سیاسی و یکی از چهره‌های برجسته اپوزیسیون الجزایر را به ۱۰ سال حبس محکوم کرد.
در ۲۸ نوامبر و همزمان با آغاز کمپین بین‌المللی علیه خشونت علیه زنان، سازمان عفو بین‌الملل روز آگاهی از حقوق زنان را در الجزایر برگزار کرد. در این روز، فیلم مستند "صفیه... داستان یک زن" ساخته کارگردان و فعال فمینیست حبیبه جحنین به نمایش درآمد که داستان یک زن تحت ستم همسرش را روایت می‌کرد.
لبنان ... انجمن‌ها و کنفرانس‌های مهم
شرکت کنندگان در یک سری جلسات و نشست های آگاهی بخش با عنوان "نه اکثریت... نه اقلیت... برابری در شهرداری" در ماه مه پیشنهاد قانون کوتا یا همان سهمیه بندی جنسیتی در انتخابات شهرداری ها را مورد بررسی قرار دادند.
انجمن "با هم برای خاورمیانه دموکراتیک... راهی به سوی صلح" در تاریخ ۱۳ و ۱۴ ژوئن سال جاری برگزار گردید. در این نشست، جایگزین‌ها و پیشنهادهایی به منظور اجرای دموکراسی از طریق رویکردهای مثبت از قبیل تأمین عدالت برای گروەهای مختلف مردمی و جوامع و همچنین مسأله رهبری و نقش زنان، مطرح و مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
به مناسبت دهمین سالگرد تأسیس سازمان Fe-male و همچنین سالگرد تأسیس پلتفرم "شریک اما..."، این سازمان جشنواره‌ای فمینیستی را در تاریخ ۲۳ تا ۲۴ ژوئن/ژوئیه سال جاری برگزار نمود. این جشنواره شامل گفتگوهای الهام‌بخش زنان پیشگام، بحث‌ها، نمایش هنرها، تبادل دانش و سایر فعالیت‌های فرهنگی بوده است.
انجمن زنان ژن با همکاری انجمن فرهنگی نوروز، کنفرانس منطقه‌ای فمینیستی با عنوان "تجربیات جنبش‌های زنان در خروج از بحران‌های منطقه" را در تاریخ ۱۸ و ۱۹ اوت سال جاری تحت شعار "رهنمود: ژن، ژیان، آزادی" برگزار نمودند. در این کنفرانس به پیامدهای مداخلات نظام جهانی حاکم بر زنان منطقه در هزاره سوم و همچنین تأثیرات مداخلات خارجی و غربی بر زنان عرب پرداخته شد.
تعدادی از شخصیت‌های زن مشهور نیز در این دوره درگذشتند. از جمله هنرمند لبنانی-مصری، نجاح سلام، در سن ۹۲ سالگی در تاریخ ۲۸ سپتامبر و همچنین ژیزل خوری، رسانه‌ای مشهور به برنامه‌های گفتگو محور خود، پس از مبارزه‌ای طولانی با بیماری سرطان در سن ۶۲ سالگی در تاریخ ۱۵ اکتبر از دنیا رفتند.
همچنین در تاریخ ۲۵ نوامبر، کمپین ۱۶ روزهای علیه خشونت‌های مبتنی بر جنسیت، به منظور مقابله با افزایش این خشونت‌ها در بحران چندوجهی کنونی، آغاز گردید.
زنان باردار در نوار غزه در پی بمباران مداوم اسرائیل و فروپاشی نظام بهداشت و درمان و کمبود تدارکات پزشکی، درمانی و غذایی، همچنین کمبود وسایل نقلیه ایمن برای رسیدن به بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها، با فاجعه‌ای جدی روبه‌رو شده‌اند.
حملات مکرر اسرائیل به مرزهای جنوبی لبنان موجب آوارگی بسیاری از شهروندان به مکان‌های امن‌تر و ترک خانه‌ها و معیشت آنها شده است. طبق گزارش سازمان مدیریت بلایا، تعداد کل آوارگان ۷۳۰۱ نفر می‌باشد که از این میان ۷۱۷۳ نفر لبنانی و ۱۳۱ نفر سوری هستند که در مدارس پناه گرفته‌اند.
مصر... قوه قضاییه عدالت را در مورد نیره اشرف اجرا می‌کند
خشونت جنسی الکترونیکی ۵۰٪ افزایش یافته است. جرائم اخاذی و اجبار جنسی الکترونیکی، زندگی زنان را تهدید می‌کند، آزادی آنها را سلب نموده و حقوق انسانی‌شان را نقض می‌نماید. فرهنگ غالب اجتماعی در مورد بدن زنان و قالب‌بندی رفتار و روابط آنها، از جمله دلایل اصلی ارتکاب این جرائم عنوان شده است.
بنیاد زن نو در تاریخ ۱۶ مارس، سالروز زن مصری را تحت شعار "حمایت از زنان اولویت است" با حضور تعدادی از انجمن‌ها و ابتکارات جوانان و با تقدیر از چند تن از فمینیست‌های فعال و تاثیرگذار در پرونده‌های زنان طی سال گذشته برگزار نمود.
در تاریخ ۱۴ ژوئن، پرونده قتل نیره اشرف که به مدت یک سال مورد بحث‌های فراوانی در افکار عمومی مصر قرار گرفته بود، با اعدام متهم به پایان رسید. این حکم، پس از رد درخواست تجدیدنظر از سوی دیوان عالی کشور صادر شده بود.
رسانه‌ای مصری، فایزه واصف، در تاریخ ۱۱ ژوئن و تهیه‌کننده مصری، ناهد فرید شوقی، در تاریخ ۵ دسامبر و در سن ۷۲ سالگی دار فانی را وداع گفتند.
بیش از نیم قرن پس از درگذشت خواننده مشهور مصری، أم کلثوم، نام ایشان در رتبه ۶۱ فهرست بزرگترین ۲۰۰ خواننده تاریخ قرار گرفته است.
در تاریخ ۲۳ نوامبر، هنرپیشه هندی صبری، پس از ۱۳ سال تصدی سمت سفیر حسن‌نیت برنامه غذای جهانی سازمان ملل متحد، استعفای خود را اعلام کرد. وی در اعتراض به گرسنگی مردم غزه و به‌کارگیری محاصره به عنوان سلاحی علیه غیرنظامیان، این تصمیم را اتخاذ نموده است.
لیبی... تلاش زنان برای یافتن راه حل سیاسی
فعالان مدنی و حقوق‌دانان زن لیبیایی، کمپین آگاهی‌رسانی عمومی "نە بە پیش از ۱۸ سالگی " را با هدف اطلاع‌رسانی در مورد خطرات و عواقب منفی ازدواج زودهنگام دختران، برای خانواده‌ها و جامعه، در ماه ژوئیه آغاز کردند.
همزمان با کمپین بین‌المللی مبارزه با خشونت علیه زنان، موضوع خشونت سیاسی و انتخاباتی علیه زنان لیبی مجدداً مطرح شد. اعتراضات نسبت به قانون انتخابات که تنها ۸ درصد کرسی‌های مجلس نمایندگان را به زنان اختصاص می‌دهد، شدت گرفت.
شهر بنغازی در ماه نوامبر میزبان نخستین دوره آموزشی پروژه "گفتگوها" بود که هدف آن تقویت مشارکت زنان لیبیایی در گفتگوهای ملی و بین‌المللی اعلام شده است. گزارش شده این دوره آموزشی شامل مباحثی همچون شکل‌های سیستم‌ها و ساختارهای سیاسی، مکانیزم‌های تحلیل تفکر انتقادی، هنر گفتگو و روش‌های آن، اصول و مهارت‌های مذاکره موثر، اصول بحث و تکنیک‌های آن و راهبردهای تاثیرگذاری موثر بوده است.
سازمان نوازی برای مطالعات جنسیتی در تاریخ ۲۱ اکتبر فاز نخست پروژه "انصاف" را راه‌اندازی کرده است. هدف اعلام شده از این پروژه، تقویت نقش زنان در نهادهای دولتی و حرکت به سوی فرهنگ حاکمیت قانون و عدالت اجتماعی عنوان شده است.
سازمان امنیت داخلی دولت وحدت ملی لیبی در شهر طرابلس، در ماه مه تصمیم گرفت زنانی را که قصد سفر تنها به خارج از کشور دارند، ملزم به پرکردن فرمی درخصوص دلایل سفر تنهای خود کند، اگرچه قانون چنین الزامی را پیش‌بینی نکرده است. طبق گزارش‌ها، ۱۲ سازمان حقوق بشری این "اقدام تبعیض‌آمیز" را محکوم کرده‌اند.
طوفان "دانیال" که از شهرهای شرقی لیبی عبور کرد، منجر به جان باختن بیش از ۴ هزار نفر و مفقودالاثر شدن ۸۴۵۰ نفر گردید. پس از این رخداد، زنان شهر بنغازی به منظور کمک‌رسانی به آسیب‌دیدگان سیل و طغیان رودخانه‌ها در شهرهای شرقی، به‌ویژه شهر درنه، کمپینی با عنوان "فزعه حواء" را با تمرکز بر زنان راه‌اندازی نمودند.
گروه‌های زنان خواستار اصلاح برخی مواد قانون مصوب مجلس نمایندگان در خصوص توزیع کرسی‌های نمایندگی بر اساس مناطق جغرافیایی غرب، شرق و جنوب کشور، که در روزنامه رسمی منتشر شده است، گردیدند.
قرار بود انتخابات پارلمانی لیبی در ماه دسامبر و انتخابات ریاست جمهوری در ماه ژانویه سال ۲۰۲۴ برگزار گردد، اما انقسامات سیاسی و درگیری‌های کنونی موجب اختلال در فرآیند سیاسی و انتخاباتی شده است.
عراق و کشورهای حوزه خلیج فارس
فعالیت‌های زنان عراقی در سال ۲۰۲۳ میلادی چندان قابل توجه نبوده است. از جمله رویدادهایی که در این زمینه منعکس شده‌اند، می‌توان به قتل طیبه علی، فعال حقوق زنان، در تاریخ ۳۱ ژانویه سال جاری به دست پدرش، کسب جایزه بهترین بازیگر زن توسط جوان خلیل در جشنواره تئاتر بغداد در ماه نوامبر، و اهدای جایزه بین‌المللی آزادی مطبوعات سال ۲۰۲۳ به نیاز عبدالله، روزنامه‌نگار کورد عراقی، اشاره کرد.
در تاریخ ۱۸ دسامبر سال جاری، انتخابات شوراهای استانی عراق برگزار گردید. بر اساس سهمیه‌بندی جنسیتی انجام شده، از مجموع ۲۷۵ کرسی قابل احراز در این شوراها، تعداد ۷۵ کرسی به زنان اختصاص یافته است.
در تاریخ ۲۷ ژوئیه، لایحه ارائه شده توسط کمیسیون عمومی انتخابات کویت موجب خشم جامعه مدنی این کشور گردید، زیرا حاوی مفادی در جهت نقض حقوق و دستاوردهای زنان بود. ۶ انجمن خواستار توقف نقض حقوق زنان کویتی و اصلاح این لایحه شدند. همچنین، در انتخابات پارلمانی ماه ژوئن، مخالفان اکثریت کرسی‌ها را کسب کردند و تنها یک نماینده زن به پارلمان راه یافت.
با فشار گروه‌های اسلام‌گرا، دانشگاه کویت سال تحصیلی جدید خود را با اجرای قانون ۲۷ ساله ممنوعیت اختلاط جنسیتی آغاز نمود. گروه‌های اسلام‌گرا در پی اجرای قوانین سرکوب‌کننده زنان تحت عنوان «اسلامی‌سازی» جامعه کویت می‌باشند.
در روز ۲۲ ماه مه، موشک فالکون ۹ ساخت شرکت اسپیس‌ایکس با حمل فضانورد سعودی رایانا بارناوی به فضا پرتاب شد. همچنین پگی ویتسون، فضانورد سابق آژانس فضایی آمریکا (ناسا) به عنوان بخشی از خدمه این مأموریت، مسئولیت هدایت آن را برعهده دارد.
منابع خبری از بازداشت مناهیل العتیبی، فعال حقوق بشر، در ماه نوامبر سال گذشته خبر دادند. وی پس از اتهام استفاده از حساب‌های کاربری در توییتر و اپلیکیشن اسنپ چت به منظور ارتقای توانمندی زنان و خواستار پایان دادن به قیمومیت مردان در عربستان بازداشت شده‌است.
طبق گزارش جهانی "شکاف جنسیتی در سال ۲۰۲۳" که از سوی مجمع جهانی اقتصاد منتشر گردیده است، کشور بحرین از لحاظ کاهش شکاف میان زن و مرد، پیشرفته‌ترین کشور در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا محسوب می‌گردد.
در ماه ژوئیه، مادەی ۳۵۳ قانون مجازات لغو گردید. بر اساس این مادەی قانونی، مرتکبین جرایم جنسی در صورت رضایت به ازدواج با قربانیان خود می‌توانستند از پیگرد قانونی مصون بمانند.
در تاریخ ۵ اکتبر، دونده بحرینی یونیس چومبا در مسابقات ماراتن (۴۲٫۱۹۵ کیلومتر) بازی‌های آسیایی هانگژو با زمان ۲:۲۶:۱۴ صاحب مدال طلا شد.