لاوین محمود

مرکز خبر- قرارداد امنیتی و نظامی دولت ترکیە و دولت عراق در سال ١٩٨٣، برای محدود ساختن فعالیت جنبش‌های کورد در باکور(شمال) و باشور(جنوب) کوردستان امضا شد. براساس این قرارداد، ترکیه و عراق هر دو می‌توانند برای مقابله با حملات و خطرات نیروهای کورد به عمق ١٠ کیلومتر بە خاک یکدیگر وارد شوند.

با تکیه بر این توافق، دولت ترکیه اولین عملیات نظامی خود را در سال ١٩٨٣با مشارکت ٧٠٠٠ سرباز تحت عنوان «عملیات نظارت گرم» آغاز کرد و بیش از ۵ کیلومتر از مرز عراق به داخل خاک اقلیم کوردستان عبور کرد و اولین عملیات هوایی آن  در ١٢ آگوست ١٩٨۶ انجام شد.

از سال ١٩٨٨ تا ١٩٩١حوادث سیاسی متعددی در عراق رخ داد که از جمله آنها می‌توان به پایان جنگ ایران و عراق، اشغال کویت توسط دولت عراق، طوفان صحرا علیه عراق در کویت، تحمیل تحریم بین‌المللی بر عراق و آخرین مورد هم  قیام خلق باشور کوردستان اشارە کرد، این رویدادها فرصت را برای ترکیە ایجاد کرد تا از خلأ امنیتی مرزها استفاده کند و بە ویژە پس از ایجاد خودمختاری اقلیم کوردستان بار دیگر عملیات برون مرزی خود را آغاز کرد.

 

عملیات ترکیه پس از قیام باشور کوردستان

در ماه اوت و دو ماه پس از قیام ١٩٩١در باشور کوردستان دولت ترکیه عملیات سوپَرگە(جارو) را آغاز کرد و این حملات دولت ترکیه تا به امروز ادامه دارد.

در  ٢٨ آگوست ١٩٩۴عملیات برون مرزی در قرارگاه زلی انجام شد، یک سال بعد بە مدت ۴۵ روز عملیات چَلیک (آهن) در خاک منطقه انجام شد.

 

از سال ١٩٩۶، پایگاە ارتش ترکیه در این منطقه ساخته شده است

دولت ترکیه برنامه‌‌ی تهاجمات خود را تغییر داد و در سال  ١٩٩۶ با یک تیپ پایگاه‌ها و مقرهای نظامی خود را در داخل خاک اقلیم کوردستان ایجاد کرد، سپس در سال ١٩٩٧عملیات چکشی را در داخل منطقه انجام داد. در سال‌های ١٩٩٨-٢٠٠٢عملیات چکیچی، موراد و سندویچ انجام شد و هدف از این عملیات‌ها اشغال باشور کوردستان بود. اکنون بیش از ٣٩ پایگاه و مقر نظامی ترکیه در باشور (جنوب) کوردستان وجود دارد.

از سال ٢٠٠٠ تا ٢٠٠٧، عملیات خارج از مرز متوقف شد، اما در سال ٢٠٠٧ و در زمان حکومت AKP  حملات ترکیه به مناطق حفاظتی مدیا از طریق هواپیماهای بدون سرنشین آمریکایی آغاز شد. ترکیه از اول دسامبر ٢٠٠٧ تا ٢٠٠٨ حملات و عملیات زمینی گسترده‌ای را در مناطق خواکورک و زاپ انجام دادە است.

در سال ٢٠١٢، در چارچوب آغاز روند صلح در باکور کوردستان، حملات دولت ترکیه تا حدی کاهش یافت و حزب کارگران کوردستان- پ‌ک‌ک اعلام آتش‌بس کرد اما در سال ٢٠١۵، دولت ترکیه آتش‌بس را لغو  و حملات هوایی را آغاز کرد و این بار مناطق قندیل، متینا، هفتانین، آواشین، خواکورک، خنیره، زاپ و گاری را بە وسیلەی ۵٠ فروند هواپیما بمباران کرد. این حمله همزمان با حملات سیاسی و پاکسازی در باکور کوردستان بود کە هزاران نفر دستگیر و زندانی شدند.

 

از سال ٢٠١٧ تاکنون بیش از ٣٠ کیلومتر از باشور کوردستان توسط ترکیە اشغال شدە است

در سال ٢٠١٧ تعداد زیادی از نظامیان ترکیه با هلیکوپتر بە منطقه‌ی شمزینان، جولەمیرگ انتقال دادە شدە و در گلی رش، کوه سیرو، کوه اَفدالکوفی، آوا حاجی بگ مستقر شدە و به عمق ٣٠ کیلومتری اقلیم کوردستان وارد شدند و پایگاه‌های نظامی جدید در لیلکان، چیادیل و مناطق دیگر ساختە‌اند.

ترکیه به عملیات خود ادامه داد و عملیات چنگ را از طریق هواپیماهای جنگی در ٢٧ می ٢٠١٩ آغاز کرد. عملیات چنگ١ و چنگ٢ انجام شد. یک سال بعد عملیات چنگ عقاب و چنگ ببر را به منطقه‌ی هفتانین در مرز زاخو اعلام کرد بە همان اسم چنگ عقاب  در فوریه‌ی ٢٠٢١، تهاجمات خود را علیە کوە گارە آغاز کردند و بە مدت یک هفتە عملیات شکست خورد و خلق کورد پیروزی و مقاومت گریلاهای کوردستان را جشن گرفتند.

در ٢٣ آوریل همان سال، دولت ترکیه پس ازعدم قبول شکست به کوه‌های متینا، آواشین و زاپ حملە کرد کە این تهاجم بیش از سه ماه به طول انجامید. اما نکتەی قابل توجه این است که در تمامی عملیات‌های دولت ترکیه با هدف حمله به باشور کوردستان، به دلیل مقاومت گریلاهای کوردستان ‌هیچ یک از اهداف این دولت محقق نشده است و  این کشور عضو ناتو همیشە در عملیات‌‌ و تهاجمات شکست خورده است.

 

دولت ترکیه نمی‌تواند شکست‌های خود را قبول کند

دولت ترکیه شکست‌های خود را قبول نمی‌کند بنابراین پس از هر عملیات شکست خورده، عملیات دیگری را انجام می‌دهد. این بار در ١٧ آوریل سال جاری عملیات «چنگ کلیل» را آغاز کرد و به مناطق شیلادزی،  دیرَلوک، آمِدی، زاپ و کوه کورَژار حملە کرد و از پانزدهم ماه آوریل تا هفدهم ماە آوریل بیش از ١۴٧ بار حملات هوایی انجام داده است. در مجموع هفت روز درگیری شدید در آن مناطق، ارتش ترکیه نتوانسته است هیچ بخشی از منطقه را کنترل کند و گریلاهای کوردستان ضربه‌ی بزرگی به ارتش اردوغان وارد کرده‌اند.