سیستم آموزشی ایران سیستمی ایدئولوژیک، سلیقه‌ای، غیرعلمی و غلط
بازگشایی مدارس هموارە چالشی برای سیستم آموزشی ایران بودە است، اکنون با وجود شرایط همەگیری کرونا و عدم امکانات لازم برای برگزاری کلاس‌ها از طریق آنلاین این سیستم با مشکلات بیشتری مواجە شدە است، دولت جدید نە تنها راەحلی برای حل مشکلات آموزشی ارائە ندادە بلکە با لغو سند ٢٠٣٠ شرایط تحصیل را دشواتر کردە است.
سمیرا صلواتی
مرکز خبر- با گشایش مدارس در سال تحصیلی جدید هنوز هم خیلی از دانش‌آموزان و دانش‌آموختگان با مشکلات کلاس‌های غیرحضوری، عدم امکانات تکنیکی همچون تلفن و تبلت و اینترنت در بعضی از مناطق، فقر و... دست و پنجه نرم می‌کنند. اگر چه از طرف برخی از نهادهای خیریه سعی بر تامین وسایل ارتباطی برای در برخی از مناطق فقیر‌نشین داشته اما کافی نبوده و این مورد نمی‌تواند مشکلات تمام دانش‌آموزان را در وضعیت همه‌گیری کرونا و کلاس‌های غیرحضوری را حل کند.
در این رابطه تَوار سرودی (قابل ذکر است که این اسم بدلیل موارد امنیتی مستعار می‌باشد) معلم و فعال به سوال‌های خبرگزاری ما جواب داده است.
خبرگزاری زن - با شروع سال تحصیلی جدید شما وضعیت تحصیل و مدارس را در ایران چگونه ارزیابی می‌کنید؟
تَوار - سیستم آموزشی ایران سیستم آموزشی ایدئولوژیک، سلیقه‌ای، غیرعلمی و غلط می باشد و بە یک مافیای آموزشی عمیقی تبدیل شدە کە از این سیستم نباید بیشتر انتظار داشت.
ارزیابی به دو صورت است یکی از نظر کمی بە این صورت کە مدارس و سیستم آموزش در ایران بە صورت عام از کمترین امکانات روز دنیا برخوردار می‌باشد و این مهم در روستاها و مناطق مرزنشین بیشتر بە چشم می‌خورد. چرا گفتم بە صورت عام.... چون یک سری مدارس غیرانتفاعی آموزش را از نظر کمی از بقیە‌ی جامعە جدا کردە است.
از نظر کیفی حالا کاری بە محتوای آموزشی ندارم چون خود جای بحث دارد در اینجا قابل بیان نیست. ایران چون دارای تنوع فرهنگی و زبانی زیادی است متاسفانە یک زبان کە آن هم زبان فارسی می‌باشد تدریس می‌شود و این خود اولین معضلی است کە معلمان و دانش‌آموزان با آن دست و پنجە نرم می‌کنند. عدم تدریس بە زبان مادری کاملا حس می‌گردد این توضیح را بدهم کە تدریس بە زبان مادری این نیست کە کتاب‌های فارسی را با زبان‌های دیگر یا گویش‌های محلی دیگر تدریس کرد .
- با وجود همه‌گیری کرونا وضعیت مدارس و تحصیل چگونه خواهد بود. همچنان که شما هم مستحضرید در طول همه‌گیری کرونا دانش‌آموزان مجبورند بصورت آنلاین ادامه تحصیل بدهند. خانواده‌هایی که با مشکل فقر روبرو هستند یا اینکه در مناطقی هستند که دسترسی به شبکه ی اینترنتی مشکل‌ساز بوده چگونه می‌توانند ادامه تحصیل بدهند؟
با توجه به کرونا وضعیت تدریس به دو صورت مجازی و حضوری یا نیمە حضوری می‌باشد. تا جایی که بنده اطلاع دارم دانش‌آموزانی کە توان خرید گوشی و تبلت نداشتند از طرف موسسات خیریه و همکاری معلمان و شورای مدرسه تا حد امکان این مسئله مرتفع گردیده است و مناطقی که مشکل اینترنتی دارند بیشتر از طریق سی‌دی‌های آموزشی با هزینه‌ی آموزش و پرورش این سی‌دی‌ها را به دست دانش‌آموزان می‌رساندند و برنامه‌ی تلویزیون شبکه‌ی آموزش ایران اقدام بە تدریس محتوای درسی طبق مقطع تحصیلی نمودە است.
- وضعیت مدارس دخترانه را چگونه ارزیابی می‌کنید این وضعیت چه تاثیری بر دانش‌آموزان دختر گذاشته است؟
سیستم آموزشی ایران در کل سیستم ایدئولوژیک وبا تبعیض جنسیتی همراە است از محتوای آموزشی اجباری گرفتە تا نوع پوشش و محدودیت‌های ادامە تحصیل در مناطق مختلف کە این موضوع روی مدارس دخترانه تاثیر مضاعفی دارد. وجود باید‌ها و نباید‌های شدید نیز نتیجه‌ی عکس داده و دختران بیشتر آسیب‌پذیر شده‌اند و روی وضعیت جسمی و روحی و روانی آنها کاملاً نتیجه‌ی منفی دارد. یکی از این محدودیت‌ها استفادە نکردن و همراە نداشتن تبلت وگوشی بود کە کاملا وضعیت معکوس شدە است. حال استفادە کردن و همراە داشتن گوشی و تبلت یا لب‌تاب امری بدیهی شدە و دانش‌آموزی اگر توان تهیە نداشتە باشد خود آموزشگاه‌ها بە فکر این مسئلە می‌باشند کە این خود نتیجە‌ی تاثیر کرونا و تغییر نوع آموزش می‌باشد .
- این وضعیت تا چە سطح بر تحصیل تاثیرگذار بوده و آیا مطلعید که میزان افرادی که ترک‌تحصیل کرده‌اند چه اندازه می‌باشد؟
بلە دقیقا از نظر تربیتی نتیجە‌ی عکس دادە است. چون آموزش فقط محتوای درسی نیست نوع یادگیری و فن بیان، حضور در جمع و خود شکوفایی از مهمترین عناوینی است کە دانش‌آموز در مدرسە و در جمع کسب می‌نماید. بزرگترین آسیبی کە دانش‌آموز می‌بیند اول این فاکت‌ها می‌باشند و دوم اینکە زمان و مکان را کاملا از معلم و دانش‌آموز گرفتە است. بە این صورت کە وقتی دانش‌آموز با شرایط مدرسە و محیط آموزشگاە خود را وفق دادە و دانش‌آموز را مجاب می‌کند مرتب، سر وقت در کلاس درس حضور یابد، اما در کلاس آنلاین این موضوعات کاملا بە حاشیە رفتە و تنها چیزی کە می‌تواند منتقل گردد همان محتوای درسی است کە در نهایت با یک آزمون تمام می‌گردد.
در رابطە با ترک تحصیل دانش‌آموزان؛ متاسفانە بیشتر دانش‌آموزان پسر ترک تحصیل می‌کنند. ناامیدی، یاس، بازار کار، مشکلات مالی از عمدە مسائلی است کە دانش‌آموز پسر را وادار بە ترک تحصیل می‌کند .
در رابطە با دختران موضوع متفاوت است، بە این صورت کە یکی از راه‌های استفادە از آزادی دختر از قید و بند خانوادە تحصیل است کە اگر توجە داشتە باشید بیشترین ورودی دانشگاه‌ها دختر هستند. البتە ناگفتە نماند موضوع ازدواج مخصوصا در روستاها بزرگترین عامل ترک تحصیل دختران می‌باشد.
شرایط کنونی تا جایی کە بندە بە عنوان یک معلم اطلاع دارم باعث نشدە آمار ترک تحصیل بیشتر شود، شرایط بیشتر برای کسانی کە نمی‌توانستد تحصیل کنند در حال حاضر در مقطع دانشگاەها مهیا است کە بە صورت غیرحضوری تحصیل کنند .
- شما سند ۲۰۳۰ را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ در حال حاضر با سرکارآمدن رئیسی و لغو این سند چه تاثیراتی بر وضعیت مدارس خواهد گذاشت؟
سند ۲۰۳۰ یک سری دستور‌العمل‌ها و مادە وتبصرە است کە کشورهایی کە این سند را امضا نموده‌اند باید شرایط آموزش بدون تبعیض، با بهترین کیفیت و بە صورت مادام‌العمر در اختیار مردم قرار دهد. تبعیت از این سند می‌توانست برای اقلیت‌ها و ساکنان دور افتادە، حواشی شهرها و استان‌های مرزنشین یک فرصت باشد کە بتوانند از امکانات آموزشی بهرە ببرند کە در ایران با حاکمیت دینی و سیاسی‌اش بە کدام پروتکل پایبند بودە کە بە سند ۲۰۳۰ پایبند باشد.
البتە نیک می‌دانیم نە این سند و نە پروتکل‌های دیگر بر آموزش مدارس ایران تاثیر چندانی ندارند چون آموزش در ایران از تبعیض نژادی گرفتە تا تبعیض دینی، فکری، فرهنگی، زبانی موج می‌زند.
- در پایان اگر سخن و یا پیامی داشته باشید؟
سیستم آموزشی آنلاین عصر دنیای مجازی و اینترنت هم یک تهدید است و هم یک فرصت .
تهدید است برای دنیای واقعیت‌های روزگار ما تهدید است برای نوع روابط اجتماعی برای گسترش مشکلات روحی وروانی، تهدید است برای از بین بردن ارزش‌های اجتماعی و اخلاقی .
می‌تواند فرصتی باشد برای رفع تبعیض‌های فرهنگی، قومیتی، زبانی، فرصتی برای استفادە‌ی بهتر از وقت وزمان، فرصتی برای یادگیری استفادە از دنیای مجازی.
در تمام ادوار تاریخ و جوامع هر گونە موج جدیدی از پیشرفت بە وجود آمدە است با گزینش و بدون گزینش قبول شرایط جدید بستگی بە نوع خوانش صحیح و سازگاری با آن را دارد ایران نیز خواە ناخواە دچار این موج جهانی گشتە دیر یا زود مجاب بە قبول کردن این شرایط می‌شود.