ساریا دنیز

مرکز خبر- در سال ۲۰۲۲ تقریباً در هر گوشه و کنار کشور ترکیه همه به دنبال «عدالت» و خواستار برقراری آن بودند، از قتل زنان گرفته تا آزار و تجاوز بر علیه بازداشت شدگان، از دست دادن گلستان دوکو تا بازداشت روزنامه‌نگاران، وکلا و مدافعان حقوق بشر تا اعمال انزوای شدید، کاخ‌های دادگستری در کشور به نقطه و مرکز فعالیت تبدیل شده است، در مجلس مذاکراتی بی‌پایان صورت می‌گیرد و وعده‌هایی داده می‌شود اما عملی نمی‌شود و به فراخوان‌ها توجهی نمی‌شود؛ عدالت‌جویی با وجود چشم‌هایی که نمی‌بینند و گوش‌هایی که صدای ندای عدالت‌خواهی را نمی‌شنوند، همچنان ادامه دارد.

تبدیل زندان‌ها به خانه‌ی مرگ

بر اساس داده‌های وزارت دادگستری ترکیه، تا دسامبر ۲۰۲۲، تعداد محکومان و بازداشت شدگان به ۳۳۶ هزارو ۳۱۵ نفر رسیده است. در طول ۱۷ سال، تعداد بازداشت شدگان و محکومان تقریباً ۶ برابر نسبت به گذشته افزایش یافته است، و کوچکترین مخالفت در کشور با اتهام «عضویت در یک سازمان تروریستی» مواجه می‌شود. نوشتن یا به اشتراک‌ گذاشتن نظرات مخالف حکومت جرم تلقی شده و علی‌رغم همه‌ی تحقیقات، اظهارات و گزارش‌ها در زندان‌ها، اعمالی که در حد شکنجه است، پایان نیافته است و از بیماران و زندانیانی که حکم اعدامشان صادر شده نیز خواسته می‌شود تا روز مرگ خود منتظر بمانند، در ده ماه آخر سال ۲۰۲۲، ۶۳ جسد در داخل زندان‌ها پیدا شد که تبدیل به «نقش مرگ» شده است.

خانواده‌ها خواهان برقرارکردن عدالت شدند

خانواده‌های بازداشت شدگان در شهرهای آمد، استانبول، وان و ازمیر به سکوت در مورد شکنجه و وخامت اوضاع زندانیان اعتراض کردند و خواهان عدالت شدند.

اسامی خانواده‌های زندانیان بیمار که در کانون وکلای شهر آمد( دیاربکر) با اعضای این کانون ملاقات کردند، اعلام شد و آن‌ها حقی بولتان پدر زندانی جوان بولتان و انجی گولر خواهر عبدالسلام گولر، حسینه گولر همسر زندانی صدیق گولر، فوزیه کولاکان مادر احمد کولاکان، سلما اوزگان دختر زندانی محمد‌امین اوزگان، و هردم مروانی دختر عبدالحلیم کارتای و رشاد آدا برادر حمدوسینا آدا عنوان شدند.

تجمع عدالت‌خواهی خانواده‌های بستگان زندانیان بیمار که از کانون وکلای دادگستری شهر آمد آغاز شد، سه روز در هفته مقابل دادگاه آمد برگزار می‌شود. انیستیتوی پزشکی قانونی( ATK) و زندان تیپ D در این تجمعات به مشکلات همه‌ی زندانیان در زندان‌ها توجه می‌کنند.

آن‌ها دو بار به آنکارا سفر کردند

بستگان و خانواده‌های بازداشت شدگان پنجم ژانویه به مجلس نمایندگان رفتند و با احزاب سیاسی دیدار و جلساتی را برگزار کردند و پرونده‌هایی را که در جلسات خود تهیه کرده بودند تحویل دادند و خواستار رسیدگی به این موضوع شدند، با این حال هیچ اقدامی صورت نگرفت، بنابراین خانواده‌ها برای بار دوم در تاریخ ۲ اکتبر به آنکارا رفته و با حزب دموکراسی و پیشرفت (DEVA)، حزب سعادت (SP)، حزب آینده و انجمن پزشکی ترکیه (TTB) دیدار کرده و خواستار آزادی زندانیان بیمار و پایان دادن به اعدام شدند. این دومین بار بود که خانواده‌ها به آنکارا می‌رفتند.

آنها آخرین اقدامات خود را در استانبول انجام دادند

بستگان و خانواده‌های بازداشت شدگانی که هر هفته در دادگاه جاگلایان استانبول حضور داشتند، نیروهای امنیتی آن‌ها را با استفاده  از خشونت، توهین، دستبند و ضرب‌وشتم بازداشت کردند، همچنین خانواده‌های بازداشت شدگان در روزهای گذشته تحت محاصره‌ی پلیس استانبول تجمعات عدالت‌خواهی خود را برگزار کرده و مورد حمله‌ی نیروهای پلیس  بازداشت قرار گرفتند و مادرانی که خواستار آزادی فرزندان خود از زندان‌های ترکیه و عدالت شدند، مورد تحقیر قرار گرفتند تا آن‌ها را دلسرد کنند و از خواسته‌های خود عقب‌نشینی کنند.

برای دنیز پویراز

خانواده‌های بیماران و زندانیان محکوم به اعدام در ازمیر در ۱۲ فوریه‌ی ۲۰۲۲ اعتراض خود را از مقابل کانون وکلای دادگستری شهر ازمیر آغاز کردند و خانواده‌ها همچنین اعلام کردند تا زمان پذیرش خواسته‌هایشان به تحصن عدالت‌خواهی ادامه خواهند داد. فهیمه پویراز، مادر دنیز پویراز، که در نتیجه‌ی حمله به ساختمان حزب دموکراتیک خلق‌ها (HDP) در منطقه‌ی ازمیر کشته شد، نیز یکی از عدالت‌خواهانی است که به این تحصن عدالت‌خواهی پیوسته است، فهیمه پویراز خواستار محاکمه و مجازات همه‌ی مسئولین قتل دخترش دنیز پویراز شد.

۲۱ ماه است که از رهبر خلق کورد، عبدالله اوجالان خبری نیست

رهبر خلق کورد، عبدالله اوجالان، سال‌ها در زندان امرالی از نوع اف با امنیت بالا و در شرایط انزوای شدید به سر می‌برد و از ۲۷ ژوئیه‌ی ۲۰۱۱ از ملاقات با وکلا منع شده و همچنین از ملاقات با خانواده‌اش نیز جلوگیری شده است، آخرین تماس با رهبر خلق کورد در ۲۵ مارس ۲۰۲۱ از طریق تماس تلفنی صورت گرفت، که این تماس تلفنی نیز قطع شد و ۲۱ ماه است که از رهبر خلق کورد، عبدالله اوجالان هیچ اطلاعی در دست نیست. در ترکیه و تقریباً در سراسر جهان نیز اقداماتی برای پایان دادن به انزوای شدید انجام گرفته شده است و کسانی که برای این اقدامات فراخوان می‌دهند معمولاً زنان هستند و زنانی که برای اعتراض به انزوای رهبر خلق کورد به خیابان‌ها می‌آیند، تحت شکنجه و بازداشت قرار می‌گیرند. زنان به ویژه جنبش زنان آزاد(TJA) با فعالیت‌ها و فراخوان‌های خود خواستار پایان دادن به انزوای تحمیل شده بر رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان شدند و با اعتراضات و کمپین‌های خود صدای خود را به گوش جهانیان رساندند.

فریاد بی‌پایان

فریاد بی‌پایان عدالت‌خواهی که از ناحیه‌ی سروج شهر اورفا در باکور کوردستان آغاز شد و در سراسر ترکیه طنین‌انداز شد. این فریاد کر کننده شنیده نمی‌شود و نادیده گرفته می‌شود. در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۸ محافظ و بستگان ابراهیم خلیل یلدز، نماینده‌ی حزب عدالت و توسعه (AKP) در سروج شهر اورفای باکور کوردستان به مغازه‌ی حاجی آسیف شنیاشار یورش برده و در این حمله حاجی آسیف شنیاشار و دو پسرش عادل و جلال جان خود را از دست دادند و فرید شنیاشار نیز به شدت مجروح شده و پسر دیگرشان نیز بازداشت شد و تاکنون نیز در زندان به سر می‌برد.

آمینه شنیاشار که همسر و دو فرزندش توسط محافظان و نزدیکان ابراهیم خلیل یلدز، نماینده‌ی حزب عدالت و توسعه کشته شدند، به همراه پسرش فرید شنیاشار که با جراحات و صدمات از این حمله جان سالم به در برد، در نهم مارس ۲۰۲۱ در مقابل دادگاه اورفا تحصن عدالت‌خواهی خود را آغاز کردند و تا سال ۲۰۲۲ بدون توجه به برف و زمستان یا سرما و گرما به ایستادگی ادامه دادند.

مبارزه‌ی آمنه شنیاشار در کتاب، فیلم و مستند

محافظ و بستگان نماینده‌ی حزب عدالت و توسعه، ابراهیم خلیل یلدز، با یورش به فروشگاه متعلق به خانواده‌ی شنیاشار مرتکب قتل عام شدند. اعضای خانواده‌ی شنیاشار در حالی که زخمی شده بودند به بیمارستان منتقل شدند، بنابراین حمله ادامه یافت. هنگامی که پدر خانواده، حاجی آسیف شنیاشار، برای دیدن پسرانش که به شدت مجروح شده بودند، به بیمارستان دولتی سوروچ منتقل شدند، او به همراه پسرانش، جلال و عادل شنیاشار، در مقابل امینه شنیاشار کشته شدند.

از آن روز، آمنه شنیاشار زندگی خود را وقف تحقق عدالت کرد و کتابی نیز درباره‌ی سفر مبارزاتی او نوشته شد و فیلم مستندی نیز از مبارزات مداوم عدالت‌خواهی او با پسرش فرید شنیاشار در تحصن عدالت‌خواهی‌شان برای رسیدن به عدالت ساخته شده است.

گلستان دوکو کجاست؟

از ۵  ژانویه‌ی سال ۲۰۲۰ گلستان دوکو، دانشجو و فعال اجتماعی ناپدید شده و امسال شهر درسیم یکی از مراکز عدالت‌خواهی بود، خانواده‌ی دوکو برای عدالت‌خواهی در مقابل دادگاه تونجلی تحصن کردند و پرسیدند « گلستان کجاست؟»، اما خانواده‌ی دوکو هیچ پاسخی به سؤالات خود دریافت نکردند، مادر، پدر و خواهر بزرگتر گلستان دوکو به آنکارا رفتند و ملاقات‌هایی را با مقامات وزارت دادگستری انجام داده و یک سری جلسات در مجلس برگزار کردند و هنوز در این فکر بودند که « گلستان دوکو کجاست؟»

برای بازداشت شدگان گزی( Gezi)

در جریان محاکمه‌ی پرونده‌ی گزی، جان آتالای و تیفون قهرمان بازداشت و روانه‌ی زندان شدند و پس از صدور این تصمیم از سوی قوه‌ی قضاییه، اتحادیه‌ی معماران و مهندسان ترکیه (TMMOB) با راه‌اندازی کمپین اعتراضی برای بازداشت شدگان پرونده‌ی گزی خواستار اجرای عدالت در مورد آن‌ها شدند و در بیانیه‌های صادر شده با تأیید بر وجود روندی غیرقانونی و ناعادلانه در قوه‌ی قضاییه‌ی در ترکیه تأکید کردند که بی‌عدالتی روز‌به‌روز در آن عمیق‌تر می‌شود، همانطور که روند عدالت‌خواهی در این کشور انجام از ۲۵۰ روز گذشته است.

حادثه‌ی قطار چورلو

قطار مسافربری خطوط راه‌آهن ترکیه از مرز بلغارستان به سوی استانبول در حرکت بود که در تاریخ ۸ سپتامبر ۲۰۱۸ در روستای ساریلار در شهر چورلوی استان تکیرداغ به دلیل خارج شدن از ریل واژگون شد و در نتیجه‌ی این حادثه موسوم به « قطار چورلو» ۲۵ نفر از جمله هفت کودک جان باخته و ۳۴۰ نفر نیز مجروح شدند. چهار سال از این حادثه می‌گذرد اما مجروحان و آسیب دیدگان همچنان به دنبال عدالت هستند و در انتظار محاکمه و مجازات مسئولین این حادثه هستند.

بستگان مفقودین هر هفته در مورد آن‌ها می‌پرسند

انجمن حقوق بشر (İHD) وابسته به شهر آمد و بستگان مفقودین برنامه‌های مختلفی را تحت عنوان ‌برای یافتن مفقودین، برای قضاوت عاملان» در شهر آمد برگزار کرده‌اند و خواستار بازجویی از عاملان ناپدید شدن اعضای خانواده‌اشان شدند. بستگان ناپدیدشدگان بیش از ۷۰۰ روز در مقابل بنای یادبود حق زندگی در پارک کوشویولو تحصن کرده و بیانیه‌ای خطاب به وزارت دادگستری صادر کردند، آن‌ها داستان‌های ناپدید شدگان را به اشتراک گذاشتند و در مورد روند دادگاه صحبت کردند و خواستار پایان دادن به مصونیت از مجازات پرونده‌های موجود در قفسه‌های گردوغبار گرفته شدند.

مادران شنبه

مادران شنبه «ما خودمان به دنبال فرزندانمان هستیم، برای فرزندانمان و همسرانمان که کشته شدند و با فریادهایمان که کسی نمی‌شنود، عدالت می‌خواهیم» و ضمن جمع‌بندی سال‌های مقاومتشان با این جمله «ما می‌جنگیم تا فریادهایمان شنیده شود، سازوکارهای خراب کار کنند و عدالت اجرا شود»، هر هفته ماجرا و داستان یک مفقود شده را در دستور کار قرار می‌دهند و مادران شنبه همچنین خواستار باز شدن میدان ممنوعه‌ی گالاتاسرای به روی خودشان هستند.

کشتار سروج و آنکارا

خانواده‌های ۳۳ نفر از کشته شدگان سروج همچنان در انتظار اجرای عدالت برای آن‌ها هستند و در حالی که زنجیره‌های عدالت‌خواهی برای جان باختگان تشکیل داده بودند، بنرهایی با مضمون «عدالت برای سروج، عدالت برای همه» و خواهان اجرای عدالت از سوی مقامات شدند، پس از بمب‌گذاری مزدوران داعش علیه گردهمایی صلح که در دهم اکتبر ۲۰۱۵ در آنکارا برگزار شد، سهل‌انگاری و بسیاری از دلایلی که منجر به این قتل‌عام شد فاش شد، بنابراین خانواده‌ها و وکلای آن‌ها همچنان خواهان فاش شدن تمامی نقاط تاریک پرونده شده و می‌گویند «ما از دادخواهی دست برنخواهیم داشت».

درخواست آزادی شبنم کرور فنجانچی

در آمد و برای آزادی رئیس شورای مرکزی اتحادیه‌ی پزشکان ترکیه (TTB) شبنم کرور فنجانچی، تظاهرات اعتراضی آغاز شده و همچنان در چهارمین هفته‌ی خود ادامه دارد و اتحادیه‌ی پزشکان در آمد خواستار آزادی شبنم کرور فنجانچی که به دلیل سخنرانی او که خواستار تحقیق در مورد استفاده‌ی ترکیه از تسلیحات شیمیایی شد بازداشت شده است.

عدالت برای آکبیلین

در این دوره که اعتماد به قوه‌ی قضائیه کاسته شده و بحران حقوق بشر و عدالت عمیق‌تر شده است، صدای عدالت‌خواهی از همه جا بلند می‌شود.مکانی دیگر که در آن صدای عدالت‌خواهی به گوش می‌رسد، محله‌ی میلاس در موغلا است که علیه شرکت YK Energy که خواستار گسترش میدان زغال‌سنگ در منطقه‌ی آکیزکوی است. جایی که فعالان محیط زیست در آن‌جا به نوبت برای حفاظت از درختان جنگل آکبیلین نگهبانی می‌دهند و همچنین در میدان میلاس تظاهرات برگزار کرده و «عدالت برای آکبیلین» را مطالبه می‌کنند.

پینار گولتکین

اقدامات بسیاری علیه افزایش قتل زنان در ترکیه که تحت سیاست‌های مصونیت از مجازات اعمال می‌شود، صورت پذیرفت و زنان خواستار عدالت برای زنانی که مورد حمایت قرار نگرفته و مورد خشونت و قتل قرار گرفته است، شدند. یکی از این موارد پرونده‌ی پینار گولتکین بود. جمال متین آوجی، که پینار گلتکین را کشت و شکنجه کرد، در جریان محاکمه به اتهام « کاهش ناعادلانه به بهانه‌ی تحریک نامشروع» به ۲۳ سال زندان محکوم شد، زنان در اعتراض به حکم صادره تظاهراتی را در بسیاری از نقاط کشور سازماندهی کردند و در موغله نیز تحصن عدالت‌خواهی را برگزار کردند.

پیگیری وکیل

وکلا با شعار « عدالت برای همه» به کار خود ادامه می‌دهند و عدالت را در دادگاه‌های مختلف ترکیه دنبال می‌کنند، از دستگیری روزنامه‌نگاران گرفته تا معدن‌چیانی که در بارتین جان خود را از دست دادند و وکلایی که در بسیاری از موضوعات و زمینه‌ها اظهار نظر می‌کنند، آن‌ها همچنین پیرو و مدافع عدالت‌خواهی هستند.