پایان قاعده‌گی زنان بە عنوان تابویی کە کم‌تر بە آن پرداختە می‌شود، تغییرات هورمونی را در پی خواهد داشت کە زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد، این مرحلە  گذرا است و با برخورد مناسب، فرد می‌تواند این بحران را پشت سر نهد.

شهلا محمدی

مرکز خبر-Menopause  کە با زبان فارسی و از سوی بسیاری از جوامع بە عنوان یائسگی شناختە می‌شود، پایان دوران قاعده‌گی و باروری زنان وتولید مثل است، در این دورە بە دلیل نوسانات شدید هورمونی زنان علائم شدید یا متوسطی را تجربە خواهند کرد. این امر معمولا در فاصلە‌ی سنی ۴٠ تا ۵۵ سالگی اتفاق می‌افتد، اما متوسط سن Menopause در ایالات متحدە‌ی آمریکا ۵١ سالگی می‌باشد، لزوما همەی زنان در سن میانسالی یائسە نمی‌شوند برخی از زنان در سنین کمتر از ۴٠ سالگی قاعده‌گی آنان پایان خواهد یافت.

 

آیا زنان پس از قاعدگی ناامید می‌شوند؟

آنچە کە در اینجا مورد بحث است چرا پایان دوران قاعده‌گی و باروری زنان بە عنوان دوران یائسگی شناختە شدە است؟ آیا نگاە جامعە بە زنان تنها بە عنوان ماشین تولید مثل است کە پس از پایان دوران باروری بە عنوان افرادی ناامید شناختە می‌شوند؟

یائسگی ریشە‌ی لغوی آن از زبان عربی و از کلمە یائس بە معنای ناباروری و گاهی توسط افرادی یأس و ناامیدی است، جوامع مردسالار پایان دوران باروری زنان را بە عنوان آغاز دوران یأس و ناامیدی تعریف کردەاند، علائمی کە زنان در این دوران تجربە می‌کنند عاملی برای تعریف این دوران بە عنوان دوارن یائسگی است. زنان در این دوران علائمی را تجربە خواهند کرد کە باعث شدە نام یأس و ناامیدی بر آن نهادە شود، اما براساس تجربەی خود زنان علائم شدیدی کە طی این دورە رخ می‌دهد تنها ۴ تا ۵ سال ادامە خواهد داشت و پس از آن بار دیگر زنان بە حالت عادی خود برمی‌گردند.

برای درک بیشتر این موضوع باید بە علائم و دلایل پایان قاعدگی و چگونگی آغاز دورە‌ی جدید از دیدگاە علمی پرداخت.

 

تعریف علمی Menopause

از نظر علمی Menopause یک روند بیولوژیکی طبیعی است چرا کە زنان با تعداد محدود و مشخصی تخمک متولد می‌شوند، تخمدان‌ها هورمون‌های استروژن و پروژسترون تولید می‌کنند کە قاعده‌گی و تخمک‌گذاری را تنظیم می‌نمایند. Menopause  هنگامی اتفاق می‌افتد کە تخمدان‌ها تخمک آزاد نمی‌کنند و قاعده‌گی رخ نمی‌دهد.

وجود چنین علایمی در دوران Menopause باعث شدە کە این امر بە عنوان دوران یائسگی شناختە شود، در حالی کە این علائم موقت و گذرا هستند گروهی از افراد این مرحلە را بە سختی می‌گذرانند.

این علائم می‌تواند در ٣ تا ۵ سال از آغاز این دورە تجربە شوند پس چون این مرحلە تدریجی است پس فرد می‌تواند با آن سازگاری پیدا کند، پس از آن زنان بە حالت عادی خود بازخواهند گشت. اما آنچە کە زنان را بە چالش کشیدە است ناشناختە بودن این دوران برای جامعە و اطرافیان است، چرا کە با تجربە این دوران از سوی زنان جامعە دیدگاە متفاوتی نسبت بە آنان خواهد داشت و آنان را بە عنوان افرادی ناامید و مایوس می‌بینند، بدون آنکە متوجە باشند کە این دوران، دورانی زودگذر است کە هر زنی آن را تجربە خواهد کرد.

بە دلیل تغییرات هورمونی کە تجربە می‌کنند زنان در این دوران از نظر عاطفی و روابط فردی با مشکلاتی مواجە خواهند شد حتی واکنش جنسی کمتری خواهند داشت، نداشتن اطلاعات کافی از سوی اطرافیان عاملی است کە زن را تحت تأثیر قرار می‌دهد و خود نیز با تجربە‌ی چنین دورانی (اگر خود وی نیز آگاهی در این مورد نداشتە باشد) احساس ناامیدی و یأس می‌کند.

روانشناسان معتقدند کە فرد نباید چنین برخورد کند کە این مرحلە مرحلەی بدبختی و  پایان زندگی است بلکە باید بە عنوان مرحلەای عادی با آن برخورد کرد.

آشتی بانی بە عنوان روانشناسی کە در این مورد تحقیقاتی انجام دادە است بە خبرگزاری زنان (نوژنها) می‌گوید: فرهنگ در رابطە با مسائل متفاوت تاثیرگذار است، اما باید افراد آگاە باشند کە مسائل متفاوت تاثیر متفاوت بر افراد خواهند داشت.

وی در مورد  تاثیر پایان قاعدگی بر زنان نیز می‌گوید: زنانی کە در دوارن قاعدگی درد داشتەاند پس از پایان قاعدگی این درد را تجربە نخواهند کرد و واکنش مثبتی بە آن خواهند داشت.

همچنین در مورد تاثیر یائسگی بر روابط زناشویی نیز می‌گوید: زنانی کە پس از یائسگی از بارداری ترس داشتەاند پس از پایان قاعده‌گی روابط زناشویی متفاوتی را تجربە می‌کنند چرا دیگر از باردار شدن هراسی ندارند.

آشتی بانی روانشناس در این مورد می‌گوید: من نمی‌دانم کە یائس کە کلمەای عربی است آیا واقعا بە معنای ناامیدی و یاس است یا تنها بە معنی متوقف شدن یا پایان دورانی است.

وی در مورد تأثیر این دوران در زندگی فرد می‌گوید: آنچە کە انکارناپذیر است تجربەی این دوران تاثیر متفاوت بر فرد خواهد داشت، این مرحلەای عادی از زندگی است همانگونە کە در سن بلوغ نیز تغییرات هورمونی رخ می‌دهد و در بارداری، خلق وخو و دیگر جوانب زندگی فرد تاثیرگذار است.

اما از نظر بسیاری دیگر از روانشناسان عامل اصلی نامگذاری این دوران از سوی جامعە بە عنوان یائسگی، از دست دادن توانایی باروری و یا تولید مثل زنان است، از آنجا کە جامعە بە عنوان ماشین تولید فرزند بە زنان می‌نگرد پس از از دست دادن این توانایی بە عنوان فردی ناامید  و مایوس شناختە می‌شود. در حالی کە در بیشتر جوامع فرزندآوری نە خواستەی خود زن بلکە خواستەی مردان و حتی اطرفیان از جملە خانوادەی خود زن و مرد است، نگاهی چنین جنسیتی بە زنان سبب شدە است تا جامعە زنی را کە توانایی تولید مثل ندارد براساس معیارهای خود بە عنوان فردی ناامید تعریف کند.

آشتی بانی با اشارە بە اینکە، باروری تنها بە معنای فرزندآوری نیست می‌گوید: اریکسون (روانشناس) گفتە است بزرگسالی دوران باروری فرد است اما باروری تنها بە معنای فرزندآوری نیست بلکە می‌تواند همە تواناهایی بالقوەی فرد را دربرگیرد.

وی همچنین می‌گوید: در دوران یائسگی و با تغییراتی کە فرد تجربە می‌کند، فرد احساس می‌کند کە توانایی‌هایش را از دست دادە است، اما چنین نیست این حالت گذرا است و فرد می‌تواند با مطالعە، ورزش، پیادەروی، گردش و هرآنچە احساس شادی می‌آفریند تغییرات هورمونی بدن خود را جبران کند.

 

آیا مردان نیز Menopause را تجربە خواهند کرد ؟

مردان نیز ممکن است پس از ۵٠ سالگی توانایی جنسی کمتری داشتە و با تغییرات احساسی و جسمی متفاوتی را تجربە کنند اما این دوران در مردان نە با نام Menopause بلکە بە عنوان آندروپوز شناختە شدە است. آندروپوز همان Menopause زنان است کە مردان با آن مواجە می‌شوند. مردان نیز در این دوران حالات روحی و جسمی متفاوتی از جملە  از دست دادن تمرکز، سطح کم انرژی و خستگی، تغییر نگرش و خلق و خو، افسردگی، اختلال در نعوظ و میل کم جنسی را تجربە می‌کنند.

آندروپوز مردان عوامل ژنتیکی یا جسمی خاصی ندارد، اما آنچە کە مورد بحث است تابو بودن این موضوع در مورد مردان است، در حالی کە جامعە نگرش منفی بە Menopause زنان دارد اما کمتر در مورد آندروپوز مردان سخن گفتە می‌شود، در حالی کە آندروپوز نیز در دورانی از زندگی مرد می‌تواند روابط اجتماعی و فردی مرد را تحت تأثیر قرار دهد و حتی در مواردی باعث جدایی زن و مرد از همدیگر شدە است. اما جامعە کمتر بە این موضوع  می‌پردازد و بە خواست زنان در این مورد کمتر توجە می‌شود.

جوامع مردسالار باعث شدەاند کە مرد از پرداختن بە مشکلات جسمی و جنسی خود اجتناب بورزد چرا کە احساس می‌کند در صورتی کە بە چنین مواردی بپردازد مردانگی وی (بە اصطلاح جامعە) زیر سوال رفتە است. جامعە مرد را مقید بە تامین خواست‌های زن نمی‌داند و مرد بەعنوان ماشین تولید مثل شناختە نشدە است همین سبب می‌شود کە بە مسائل جنسی و جسمی مردان در این دوران کمتر پرداختە شود. در حالی کە زنان تنها دورەای چند سالە را تجربە خواهند کرد و پس از پایان این دوران بە حالت عادی خود بازمی‌گردند اما تغییرات هورمونی مردان پس از ۴٠ سالگی بە تدریج اتفاق خواهد افتاد و ممکن است تا پایان عمر ادامە داشتە باشد.