مبارزه زنان دلیلی برای توسعه روزنامه‌نگاری کوردی بود

در آغاز انتشار روزنامه‌ها در کوردستان، نویسندگان زن اندک بودند یکی از زنان نویسندە می‌گوید پیشرفت روزنامه مرهون مبارزه زنان است.

شیرین صالح

سلیمانی- روزنامه یکی از ابزارهایی است که برای اطلاع‌رسانی رویدادها به شهروندان استفاده می‌شود اما در برخی از جوامع و در جامعه کوردی به دلیل غلبه ذهنیت مردسالارانه و افکار حزبی، روزنامه تا حدودی شکل حرفه‌ای خود را از دست داده است تاریخچه روزنامه‌نگاری کوردی به سال ۱۸۹۸ باز می‌گردد، زمانی که زنان به ندرت در نوشتن مقاله شرکت می‌کردند اما اکنون به دلیل انقلاب زنان و دستیابی به آزادی توانسته‌اند نقش بسزایی در انتشار روزنامه‌ها و مقالات داشته باشند، از این رو ۲۲ آوریل هر سال به عنوان روز خبرنگاری کوردی نامگذاری شده است.

 

«انتشار اولین روزنامه کوردی برای ادامه مبارزه ملی کورد بود»

ریواس احمد نویسنده، می‌گوید:  تاریخ روزنامه‌نگاری کوردی به ۲۲ آوریل ۱۸۹۸ برمی‌گردد و اولین روزنامه کوردستان نام داشت هنگامی که بدرخان‌ها در انقلاب ۱۸۴۸ شکست خوردند، امپراتوری عثمانی رهبران آنها را به کشورهای دیگر تبعید کرد، از جمله مقداد بدرخان یکی از رهبران تبعید شدە بود کە تصمیم گرفت برای ادامه مبارزات ملی روزنامه‌ای به زبان کوردی منتشر کند او اولین روزنامه را در قاهره به نام کوردستان منتشر کرد و در ۱۹ آوریل ۱۹۰۹ امپراتوری عثمانی روزنامه را تعطیل کرد سپس روزنامه ژین در باشور کوردستان منتشر شد و تداوم یافت و چون تحصیلات ابتدایی به زبان کوردی بود آنها اجازه داشتند به کوردی صحبت کنند، در حالی که زبان کوردی در سایر بخش‌های کوردستان ممنوع بود.

 

«نویسندگان زن پس از ۱۱ مارس ظاهر شدند»

ریواس احمد ر ادامە گفت: برخی از نویسندگان روژهلات برای انتشار روزنامه به باشور آمدند، بنابراین روزنامه‌نگاری کوردی در باشور کوردستان گسترش یافت این رشد به کشورهای اروپایی نیز سرایت کرد در روزهای اولیه انتشار روزنامه، تعداد کمی از زنان شرکت می‌کردند و سردبیران زن بسیار اندک بودند این به دلیل جایگاه زن در جامعه بود که سنت ذهنیت مردسالار بر آن حاکم بود، پس از صبح روز ۱۱ مارس، گروهی از نویسندگان زن ظاهر شدند و مقالاتی نوشتند که خیزش جدیدی برای زنان در دهه ۱۹۸۰ بود اگرچه در گذشته زمینه برای نوشتن مقالات سیاسی بسیار کم بود، اما زنان در این زمینه و توسعه روزنامه نقش خوبی داشتند.

از اوایل دهه ۱۹۷۰، مقالاتی توسط زنان منتشر شده است، اما آگاهی فمینیستی و جنسیتی و نوشتن مقاله در مورد مسائل زنان اندک بود من از جمله کسانی بودم که بیشتر مقالات سیاسی و ملی می‌نوشتم، در اواخر دهه ۱۹۸۰ حضور زنان در مبارزات و پیشمرگ شدن باعث شد که به مسائل زنان توجه شود و اهمیت مبارزه زنان در روزنامه‌ها مطرح شود.

 

«انتقاد از حکومت کوردستان برای نویسندگان خطرناک بود»

ریواس احمد تأکید کرد که نویسندگان درباره مسائل سیاسی به ویژه برخی از زنان صحبت کرده‌اند، بنابراین از سوی حکومت تهدید می‌شدند از جمله نیاز عبدالله نویسنده کە از حکومت کوردستان انتقاد کرده و به هیچ تهدیدی گوش نداده است اما بە  دلیل فشارهای زیاد مجبور به ترک کوردستان و ادامه مقاله نویسی در اروپا شد از دهه ۲۰۰۰، زنان نه تنها در نویسندگی بلکه در تلویزیون و رادیو نیز به طور قابل توجهی ظاهر شدند و توانستند آگاهی جنسیتی را گسترش دهند و اهداف زنان را به بخشی از کار خود تبدیل کنند.

وی در ادامە گفت: روزنامه‌های چاپ شده در باشور کوردستان توجه کمی به زنان دارند بنابراین خبرنگاران باید تلاش کردە و تحت تأثیر مردسالاری قرار نگیرند این امر گسترش آگاهی زنان از طریق مقالات خود در جامعه را دشوار می‌کند در این زمان، زنان باید به سطح تحصیلات خود توجه کنند.

 

«ظهور اسلام سیاسی ضربه‌ای به مسائل زنان است»

ریواس احمد ادامه داد: احزاب سیاسی اسلامی بر آرمان زنان تأثیر منفی می‌گذارند، زنان را در چارچوبی قرار داده‌اند که هر وقت بخواهیم از آرمان زنان صحبت کنیم آنها را بە مسائل ناروا مرتبط کردە و برای عدم یکسانی از دین برای ساکت کردن زنان استفاده می‌کنند بنابراین زنان خبرنگار باید در این مسائل بسیار هوشیار باشند، موج اسلام سیاسی حمله به آرمان زنان و کوردها است هرچه با دقت بیشتری کار کنیم، بیشتر می‌توانیم آگاهی را در زمینه‌های زنان گسترش دهیم.

روزنامه‌نگاری در اقلیم کوردستان شکل غیر متعادل به خود گرفته است، وقتی زنی بە قتل می‌رسد برخی از رسانه‌ها به جای تحقیق در مورد علت قتل، قاتل را در مقابل دوربین قرار دادە و  و به طور غیرمستقیم قتل این زن را مشروعیت می‌بخشند این هم یکی از دلایلی است کە برخی رسانه‌ها به برابری اعتقاد ندارند همچنین  برخی از رسانه‌ها نیز از حرفەی واقعی خود منحرف شدە و این  نیز تأثیر منفی بر جامعه دارد کە نتوانسته‌اند شعور ملی عمیقی را در بین جوانان گسترش دهند همچنین شرایط سیاسی و اقتصادی باعث شده مردم به فکر ملت نباشند و به استقبال دشمنان کورد در باشور کوردستان بروند بە همین دلیل رسانە با ایدئولوژی احزاب آمیختە شدە و اگر چنین باشد خارج از چارچوب رسانەای خواهد بود بە این دلیل در باشور کوردستان فضای غیردمکراتی حاکم است.