حنان حارت

مراکش - خدیجه شاکر تصمیم گرفت خانه‌اش را به یک سالن فرهنگی تبدیل کند و نام آن را «الربوه» گذاشت. این مکان اکنون به یکی از مهم‌ترین سالن‌های ادبی و فرهنگی تبدیل شده است که با حضور برجسته زنان و مشارکت‌‌های ارزشمند شناخته می‌شود.

خدیجه شاکر، رئیس انجمن فرهنگ و اندیشه الربوه، در پایان هر ماه در خانه خود، با ریتم شیرینی و چای مراکشی، از گروهی از زنان برجسته مراکشی پذیرایی می‌کند، این زنان نویسنده در مورد خلاقیت ادبی خود بحث و گفت‌وگو می‌کنند و تجربیات خود را با همدیگر به اشتراک می‌گذارند.

خدیجه شاکر توضیح داد که نام سالن فرهنگی که او تأسیس کرده است از محله‌ای که خانه‌اش در آن واقع شده است، گرفته شده است که بر روی تپه‌ای مرتفع در شهر رباط و در محله نهضه قرار دارد و خانه‌اش مشرف به دره عکراش است که یکی از شاخه‌های رودخانه رقراق است که شهرهای رباط و سلا را از هم جدا می‌کند.

وی در مورد اهداف انجمن «الربوه» می‌گوید: «این انجمن در درجه اول به معرفی نویسندگان مراکشی می‌پردازد و ما به عنوان زنان عضو انجمن سعی می‌کنیم به نقشی که نویسندگان زن در غنی‌سازی فرهنگ مراکش ایفا می‌کنند نگاه کنیم». وی در ادامه افزود: «ما می‌دانیم که ادبیات آینه‌ای از جامعه است و تصویری غیرمستقیم از واقعیت‌های جامعه را با تحولات، دگرگونی‌ها و بحران‌های آن به ما منتقل می‌کند، چه این انتقال از طریق تخیل باشد و چه از دیدگاه واقع‌گرایانه.»

وی در ادامه‌ی صحبت‌های با اشاره به اینکه چنین جلساتی نقش زنان را در گسترش و غنی‌سازی فرهنگ مراکشی از جنبه‌های مختلف برجسته می‌کند، گفت: «ما به سالن فرهنگی «الربوه» که میزبان گروهی از زنان از بخش‌های مختلف مانند آموزش و پرورش، بهداشت و یا حتی رشته ‌ای مهندسی است، افتخار می‌کنیم. همچنین زنانی که تجربیات سیاسی یا اداری داشته‌اند و دارای خلاقیت فکری هستند، ما با اشتراک در خواندن آثارشان، آن‌ها را بهتر می‌شناسیم و از نزدیک با تجربیات آن‌ها آشنا می‌شویم.»

وی با اشاره به اینکه جلسه این ماه سالن به التیجانیه فرتات اختصاص یافته است، زنی که با تجربه‌اش به عنوان یک مقام رسمی در بخش آموزش و پرورش، او را به مقام‌هایی رسانده است، که پیشتر زنان کمی در وزارت آموزش و پرورش به آن‌ها دست یافته‌اند؛ او شروع به نوشتن تجربیات اداری و آموزشی خود کرد و در این راستا جوزه‌ای را که در آن مستندنگاری کمی وجود داشت، ثبت کرد و کتاب خود را با عنوان « Pour une decentralisation éducative »، «برای تمرکززدایی از کثرت‌گرایی» را منتشر کرد.

 

 

التیجانیه فرتات در رابطه با حضور خود در سالن «الربوه» گفت: «این سالن با حضور ویژه زنان و مشارمت‌های ارزشمند شناخته می‌شود، زیرا به نویسنده، محقق و پژوهشگر فرصتی برای سخنرانی داده می‌شود تا تعامل مثبتی با نویسندگان و حضار ایجاد کند» وی افزود: «سالن «الربوه» فضایی بسیار زیبایی است، زیرا موقعیت مکانی آن نوعی صمیمیت به مکان می‌بخشد که باعث می‌شود نویسندگان و خوانندگان وارد یک رابطه دیالکتیکی شوند.»

وی در ادامه‌ی صحبت‌های خود خاطرنشان کرد: اختصاص دادن خوانش‌هایی به کتاب‌های نویسندگان زن به این دلیل است که نحوه نوشتار زنان از نظر محتوا یا سبک دارای ویژگی خاص و منحصر به فردی است»، وی در خصوص کتابش با عنوان «برای تمرکززدایی آموزشی» توضیح داد که خلاصه‌ای از تجربه خود را در سمت مدیر یک آکادمی منطقه‌ای آموزش و پرورش به مدت ده سال بیان کرده است و گفت از طریق کتاب خود سعی در روشن کردن مشکلات آموزش داشته است.

وی با بیان اینکه دستاوردهای مثبتی در زمینه آموزشی کسب کرده است، خاطرنشان کرد: «عامل اصلی موفقیت من زن بودنم بود و همیشه مراقب بودم که شکست نخورم زیرا هر شکستی به زن نسبت داده می‌شود». وی با تاکید بر اینکه زنان نمی‌توانند در تغییر موقعیت‌ها سهمی داشته باشند، مگر اینکه آنها مسئولیت خود را بر عهده بگیرند، گفت: « کار من به عنوان یک مبارزه در زمینه‌ی آموزش و پرورش بود. همیشه تلاش می‌کردم تا منافع کودکان را حفظ  کنم. در طول تجربه‌ حرفه‌ام، امتحانات را برای کودکان دارای معلولیت تطبیق می‌دادم و اقدامات دیگری انجام دادم که هدف آن‌ها تسهیل دسترسی دانش آموزان دختر و پسر به آموزش بود.»

التیجانیه فرتات با تاکید بر اینکه «هر بار که یک زن را آموزش می‌دهیم، یدر حقیقت ک نسل و یک ملت را آموزش داده‌ایم، زیرا آموزش در تربیت و زندگی روزمره اهمیت زیادی دارد»، خاطرنشان کرد: یک مادر تحصیل‌کرده می‌داند چگونه با فرزندش رفتار کند و تلاش می‌کند مجموعه‌ای از ارزش‌ها و اخلاقیات را در او پرورش دهد تا در آینده یک فرد موفق به جامعه معرفی کند، این در حالی است که یک زن بیسواد هیچ برنامه‌ای برای زندگی ندارد و نمی‌تواند در تصمیم‌گیری‌های سرنوشت‌ساز قضاوت کند، بر سلامت جنسی و باروری خود کنترل ندارد و توانایی بیان نظر یا مشارکت در فعالیت‌های جمعی را ندارد.»

وی با تاکید بر اهمیت تحصیل برای تمامی زنان، گفت: «وقتی یک دانش آموز دختر به مرحله متوسطه می‌رسد، جامعه یک زن تحصیل کرده را به دست آورده است، زیرا پس از رسیدن به دوره دبیرستان، نمی‌تواند مدرسه را ترک کند و مشتاق ورود به دانشگاه و تکمیل مسیر تحصیلی خود است»، التیجانیه فرتات با اشاره به اینکه دختران اگرچه در تحصیل سرآمد هستند، اما در سطوح تصمیم‌گیری و مراکز قدرت نادیده گرفته می‌شوند، تصریح کرد: درصد زنان در مقطع ابتدایی ٩٠ درصد برآورد می‌شود، اما در مناصب رهبری این درصد به ۶ درصد کاهش می‌یابد.

التیجانیه فرتات در پایان صحبت‌های خود تاکید کرد که موانع قانونی وجود دارد که مانع دسترسی زنان به موقعیت‌ها و مناصب تصمیم‌گیری می‌شود، زیرا آن‌ها باید سال‌ها تدریس کنند تا بتوانند برای تصدی مناصب رهبری اقدام کنند: «واقعیت این است که بسیاری از زنانی که وارد حووزه‌ی آموزش و پرورش می‌شوند، پس از ازدواج و به دنیا آوردن فرزند، با توجه به وظایف متعددشان، شرایط برای آن‌ها فراهم نمی‌شود تا مسئولیت‌های بیشتری را بر عهده بگیرند»، و بر لزوم تفکر در یک راهکار برای تقویت حضور زنان در مناصب رهبری تأکید کرد تا شرایط بهتری برای زنان مراکشی فراهم شود.