زهور المشرقی

تونس -  نجات بامری یک هنرمند پلاستیک است که از همان دوران کودکی عاشق نقاشی است. او ناتوانی جسمی و نگاه فرومایه‌ی جامعه که معلولیت را کمبود و ناتوانی می‌داند، به چالش کشیده است. او به لطف استعداد خود از خلاقیت استقبال کرد و توجه خود را معطوف به ترسیم آثار تاریخی تونس کرد تا در جاودانگی آنها سهیم باشد.

نجات بامری، مادر دختری ۱۰ ساله هنگام مصاحبه می‌گوید، برای زنانی مانند او و دیگران، "تلاش کنید تا خود را برای مبارزه با ذهنیت‌های استثنایی که به دنبال کوچک شمردن زنان هستند و مانع راه آنها می‌شوند، ثابت کنید."  

 

نجات بامری، بعنوان یک زن خودساخته، از زمانی که خودتان را ‌شناخته‌اید، کی و چگونه شروع به حرکت دادن قلم‌موی خود کردید؟

نجات بامری یک هنرمند طبیعی تونسی‌تبار است و در این رابطه می‌گوید: "من در ناحیه‌ی پا معلول بدنیا آمده‌ام و زانوهایم خم نمی‌شوند، همچنین، به دلیل آسیب‌دیدگی هنگام زایمان با عدم رشد در عضلات بازوها، نمی‌توانم بازوی خود را حرکت دهم ... با این وجود، اراده و عزم راسخ برای به چالش‌ کشیدن داشتم.

من برای اولین بار وقتی دختری چهار ساله بودم قلم‌موهایم را نگه داشتم و از همان روز رویای من شروع به رشد کرد وقتی در حالی که قلم را در دهان خود داشتم روی دیوار خانه‌مان چند خط کشیدم. وقتی مادرم مرا دید، عاشقانه در همه‌ی رنگ‌های من غرق شد ... نقاشی برای من یک رویا و زندگی است که در خودم می‌بینم و خودم را در آن می‌بینم."

 

با وجود ناتوانی، از همه‌ی موانع سرپیچی کردید و اولین هنرمند پلاستیک شدید که در تونس و کشورهای عربی با دهان نقاشی می‌کرد ... چگونه به این مهم دست یافتید؟

بدون خستگی و موانع هیچ موفقیتی حاصل نمی‌شود، خانواده‌ام از کودکی با من به همان روشی رفتار می‌کردند که با برادرانم رفتار می‌کنند، من هیچ وقت تفاوتی بین خودم و آنها احساس نکردم، جز این که موانع بیرون از خانه مانند تمام موانعی است که زنان باردار دارای معلولیت با زندگی در یک جامعه‌ی مردسالار اقتدارگرا روبرو هستند. اما من توانستم با دهانم قلم‌مو را که دوست یک عمر من است، نگه دارم و رنگها را با هم مخلوط کنم و نقاشی‌هایی ترسیم کنم که سرشار از هنری است که در آن خودم را می‌بینم و دنیا از طریق آن مرا می‌بیند... من قبل از بقیه چالش‌های خودم با خودم را دیدم، من چهار سال پیش مسیر خود را طی کردم و معلولیت را مانعی برای خلاقیت نمی‌دانستم... اراده و عزم راسخ سلاحی است که باعث می‌شود ناتوانی‌ام را به چالش بکشم و خودم را ثابت کنم.

 

خانواده‌ام نیز به من کمک کردند، زیرا آنها از من حمایت می‌کردند و به توانایی‌های من اعتقاد داشتند و به آرزوی من پایبند بودند. آنچه که من معمولاً نیاز دارم این است که کسی همیشه در کنار من باشد تا به من کمک کند تا ابزار نقاشی، روغن و برس خود را نزدیک کنم. گاهی اوقات وقتی در خانه تنها هستم، نقاشی به زمین می‌افتد و مجبور می‌شوم دوباره آن را تعمیر کنم یا دوباره رنگ‌آمیزی کنم و این همان چیزی است که بعضی اوقات مرا آزار می‌دهد، اما من خیلی سعی می‌کنم از این موانع کوچک عبور کنم تا کار و هنر خود را اشتباه نگیرم ... همچنین موانعی از نوع دیگر وجود دارد که بیشتر اوقات با آنها روبرو می‌شوم، این است که علی‌رغم موفقیت‌ها و افتخاراتی که کسب کرده‌ام، از سوی مقامات و مسئولان که همیشه قول حمایت از من و بهبود وضعیت من را داده‌اند، مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرم. ایده‌ی مهاجرت گاهی اوقات به ذهنم خطور می‌کرد، زیرا احساس کمرنگی می‌کنم و هیچ تشویقی از جانب هیچ طرفی وجود ندارد. توجه داشته باشید که من نقاشی‌هایم را می‌فروشم و مجبور به انجام این کار هستم. این فقط درآمد ساده‌ای برای من فراهم می‌کند، خصوصا اینکه من مانند دیگر زنان تونسی از بحران کرونا بدلیل مشکلات مالی رنج می‌برم.

 

با این حال، مهم نیست که با چه دشواری‌هایی روبرو شوم، در مورد آنها زیاد صحبت نمی‌کنم و همیشه سعی می‌کنم بر آنها غلبه کنم و با نقاشی و هنر خود آینده‌ای گلگون ترسیم کنم ... من از ظاهر ترحم متنفرم و کلمه‌ی "فقیر و ضعیف"، و این رمز قدرت و شجاعت من است و من به زن خودساخته‌ی قوی لقب گرفتم ... نجات قدرت و چالش و استقامت است، عزمی راسخ و اراده‌ایی پولادین است. عزم و اراده فولادی است، او موفق شد و افتخارات زیادی را از بالاترین هرم قدرت دریافت کرد.

 

طراحی برای تو چه‌ معنایی دارد؟

طراحی برای من زندگی است، آن وجود من و فکر من است و منشأ خوشبختی من است ... وقتی جوان بودم، نقاشی من شامل چیزهایی بود که نمی‌فهمیدم و نمی‌دانستم و وقتی بزرگ شدم، منبع ابراز آرزوها و نگرانی‌های من شد، که از طریق آن این واقعیت را منتقل کردم که معلولیت نه مانعی است و نه نقص... معلولیت ممکن است راهی برای خلاقیت و ادعای زن از خود در سطح محلی و جهانی باشد و من احساس می‌کنم نقاشی‌های من پر از حرکت و زندگی امید من به فردا است، حرکتی که در زندگی من از آن محروم شده‌ام و آن را در خلاقیت‌هایی که با قلم‌مو و دهانم ایجاد می‌کنم، می‌بینم.

 

قطعاً پیام‌هایی وجود دارد که شما در صفحه‌های خود می‌فرستید ... آنها چیست؟

هدف من این است که الگویی برای زنان مشابه باشم، کلمه‌ی "فرد معلول" را از دهان دیگران حذف کنم و به دخترم افتخار کنم ... پیام من از طریق نقاشی‌های من این است که "معلولیت مانعی برای رویاها و آرزوهای من نیست. من به چیزهای زیادی رسیده‌ام و هنوز آرزو می‌کنم... هر قلم و رنگی پیامی پر از حرکت و زندگی دارد، من می‌خواهم یک اثر زیبا در زندگی خود بگذارم.

چگونه می‌توان نگاه ترحم را به نگاه شادی و موفقیت تغییر داد؟ 

من نمی‌خواهم ویژگی‌های ترحم نسبت به خودم را در چشم دیگران ببینم، من معلولیت خود را به چالش کشیدم و فکر کردم که موفق شدم مانند بسیاری از نقاشی‌هایی که می‌کشم به زندگی خود رنگی روشن بدهم و این نگاه را به تحسین و جذابیت تبدیل کردم ... بسیاری از آنها از طریق شبکه‌های اجتماعی با من تماس می‌گیرند و از من در مورد راز خوش‌بینی و عشق به زندگی که من دارم می‌پرسند و این برای من این دیدگاه منفی را شکست.

من به دلیل ناتوانی خود از کلمه‌ی "فقیر" متنفرم ... من موفق شده‌ام این دیدگاه فرومایه و حقیرانه‌ی هر معلول را بکشم، زیرا همه از چیزی محروم شده‌اند که می‌تواند با صبر، ایمان و عزم راسخ آن را جبران کند.

 

داستان عاشقانه‌ای که شما را با نقاشی‌هایت ترکیب می‌کند چیست؟

نقاشی‌های من فرزندان من هستند ... در آنها داستان‌های من هستند و هر نقاشی داستانی را روایت می‌کند ... من مجبور شدم آنها را بفروشم تا وسایل نقاشی و برخی از مایحتاج زندگی را تهیه کنم.

 

داستان موفقیت شما در راس مطبوعات جهان قرار گرفت، در مورد برجسته‌ترین موفقیت‌ها و جوایز برای ما بگویید؟ 

نقاشی‌های من به مدت یک ماه در الجزایر در بسیاری از ایالت‌ها به نمایش درآمد و نمایشگاه پلاستیکی که در آن شرکت کردم موفقیت زیادی کسب کرد و در مارس ۲۰۱۹ در نمایشگاه سازندگان خودساخته شرکت کردم و جوایز زیادی کسب کردم. برجسته ترین افتخار من اخذ دکترای افتخاری در رشته‌ی هنر پلاستیک از بنیاد خالقان عرب در مصر در فوریه ۲۰۱۸ دریافت کردم. هنگامی که من کارهای هنری خوب خود را ارائه می‌دادم، منتقدان و پیشگامان کارهای هنری و فرهنگی در جهان عرب من را مجذوب خود می‌کردند و توسط رئیس‌جمهور تونس، قیس سعید به مناسبت روز ملی زنان در سال ۲۰۱۹  مورد افتخار قرار گرفتم. من در چندین نمایشگاه در تونس، الجزایر، مصر، ترکیه و پاریس پایتخت فرانسه شرکت کردم.

 

پیام شما به زنان تونس چیست؟

پیام من به همه‌ی زنان، برای اثبات خود تلاش کنید، زیرا من از خودم یک زن موفق و با پشتکار ساخته‌ام ... من به زنان در هر کجا که هستم می‌گویم: اول خودتان را دوست داشته باشید، کاری را که انجام می‌دهید دوست داشته باشید، تلاش کنید، هیچ چیز مانع شما نمی‌شود شما هستید که از اراده‌ی خود جلوگیری می‌کنید ... از خودتان یک موفقیت خیره‌کننده بسازید، به خود و اهداف خود ایمان داشته باشید.