مرکز «پارگین»؛ تلاشی برای حفظ گنجینه‌های ناملموس فرهنگی
روژدا حسین، مدیر مرکز فرهنگ و هنر پارگین، تأکید می‌کند که این مرکز با فعالیت‌های خود، فرهنگ و میراث کوچ‌نشینان را زنده نگاه می‌دارد.
زینب عیسی
دیرک – در بحبوحه تحولات اجتماعی و فرهنگی شمال و شرق سوریه، مرکز فرهنگ و هنر «پارگین» همچون بارقه‌ای از امید، برای احیای میراث غنی مردم کورد و کوچ‌نشین در مناطق کوچ‌نشین سر برآورده است. این مرکز که در سال ۲۰۲۱ در روستای «بستا سوس» از توابع شهر دیرک بنیان نهاده شد، رسالت خود را حفاظت از گنجینه‌های ناملموس فرهنگ کوچ‌نشینی، از ترانه‌ها و بازی‌های بومی گرفته تا ابزارهای کهن و قصه‌های سینه به سینه، تعریف کرده است. پارگین امروز با مشارکت پرشور زنان و کودکان منطقه، به کانونی پویا برای آفرینش‌های مستند، اجراهای فولکلوریک و آموزش هنر بدل شده و با عزمی راسخ، به مبارزه با فراموشی و بازآفرینی هویتی فرهنگی و فراگیر برخاسته است.
روژدا حسین، مدیر مرکز فرهنگ و هنر پارگین، در گفتگو با خبرگزاری ما، به تشریح فعالیت‌های این مرکز پرداخت.
پاسداری از ارزش‌های اجتماعی و میراث کوچ‌نشینان
روژدا حسین در توضیح هدف و نام‌گذاری این مرکز می‌گوید: «پارگین در سال ۲۰۲۱ در روستای بستا سوس در نزدیکی شهر دیرک آغاز به کار کرد. نام «پارگین» از خاکریزی الهام گرفته شده که کوچ‌نشینان به دور چادرهای سیاه خود می‌سازند تا آن‌ها را از گزند سیلاب در امان نگاه دارند. انتخاب این نام نیز استعاره‌ای از رسالت ماست، یعنی حفاظت از ارزش‌های اجتماعی و میراث گران‌بهای کوچ‌نشینان.»
آموزش، نخستین گام
او با اشاره به رویکرد مرکز در ابتدای فعالیت‌هایش می‌افزاید: «اولویت ما تأسیس مرکز در قلب یک روستا بود تا با روح فرهنگ کوچ‌نشینی عجین باشیم و آن را از نزدیک لمس کنیم. کار را با برپایی دوره‌های آموزشی برای جوانان آغاز کردیم که مهارت‌های فنی چون فیلم‌برداری، مونتاژ و صدابرداری را در بر می‌گرفت. در گام بعدی، روش‌های تحقیق میدانی را به آن‌ها آموختیم. تیم‌های آموزش‌دیده پس از پایان دوره‌ها، فعالیت‌های عملی خود را شروع کردند و به تحقیق در فرهنگ دو گروه اجتماعی پرداختند، یکی فرهنگ کوچ‌نشینان و دیگری فرهنگ جوامع یکجانشین و کشاورز. هدف این بود که ابزارها و شیوه زندگی هر دو جامعه را به تصویر بکشیم. حاصل این تلاش‌ها، تولید ۴۲ قسمت برنامه مستند و انتشار آن‌ها در فضای مجازی، و همچنین ضبط سه کلیپ موسیقی به نام‌های «کَلَها خورس»، «سوارو» و «پاییزوک» بود.»
آموزش پایکوبی کوچ‌نشینان به نسل نو
روژدا حسین درباره پروژه‌های فعلی مرکز توضیح می‌دهد: «یکی از مهم‌ترین دستاوردهای اخیر ما، تولید یک اثر سینمایی است که حاصل هشت ماه تلاش بی‌وقفه تیم‌هایمان بود. در این پروژه، اعضای گروه هنری "گیسوی سرخ" در زمینه‌های فیلم‌نامه، رقص، طراحی لباس و صحنه با ما همکاری داشتند. اکنون نیز در حال تهیه مستندی درباره کوهستان قره‌چوک هستیم. ضبط ترانه‌های اصیل و برنامه‌ریزی برای خلق آثار هنری برجسته‌تر نیز از دیگر فعالیت‌های ماست. با این حال، یکی از شورانگیزترین برنامه‌های ما، آموزش رقص و پایکوبی کوچ‌نشینان به حدود صد کودک از روستاهای اطراف است. پس از آن، نوبت به آموزش هنر «دنگبِژی» می‌رسد. هدف ما این است که کودکان از همان سنین پایین با فرهنگ غنی خود پیوند بخورند و در آینده، خود نگاهبانان و نوآوران این میراث باشند. در کنار این‌ها، کارگاه تولیدات مادران نیز فعال است که در آن لباس‌ها و دست‌بافته‌های سنتی تولید می‌شود.»
پارگین، رو به آینده
او سخنان خود را با نگاهی به آینده و چالش‌ها به پایان می‌برد: «طبیعتاً مسیر ما خالی از دشواری نیست و اغلب با موانع فنی روبرو می‌شویم. با این حال، عزم ما برای غلبه بر این مشکلات جدی است. ما مصمم هستیم که در آینده فعالیت‌های مرکز را گسترش دهیم، آثاری ماندگارتر خلق کنیم و طرح‌های نوینی را به اجرا درآوریم. باور ما این است که هر فرد باید پاسدار ارزش‌ها و فرهنگ جامعه خویش باشد تا این میراث همواره زنده و پویا بماند. آغوش مرکز پارگین برای همکاری به روی همه علاقه‌مندان باز است.»