شبنم توکلی

تهران-  پنجشنبه ۵ بهمن ماه، افغان‌های مقیم تهران در خانه هنرمندان دورهمی را با موضوع ساز دمبوره داشتند. دمبوره یکی از معروف‌ترین سازهای افغانستان است که در میان مردم و ریشه موسیقی سنتی این کشور نقش ویژه‌ای دارد و در مراسم‌های شادی، محافل‌هایشان دیده می‌شود. دمبوره یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین سازهای مردمان  هزاره و ازبک در افغانستان است. این هنر هم‌اکنون در خراسان ایران و مناطق مرکزی افغانستان رونق دارد. جالب اینجاست که این هنر در ایران به عنوان یک هنر محلی، از سوی نهادهای حکومتی و فرهنگی نام برده می‌شود.

در این دورهمی دختران و زنان هنرمند و نوازنده افغانستانی نیز حضور داشتند که توانسته بودند هنر خود را حتی به سطح مربیگری برسانند.

 خاطره حسینی ١٠ ساله، می‌گوید: چهار سال است که گیتار کار می‌کند و گیتار را در نظر مربی زن افغانستانی‌اش یاد گرفته است.

مادر خاطره نیز می‌گوید: او از بچگی خیلی به گیتار علاقه‌مند بود و دوست داشت که سازی را بنوازد و به همین دلیل ما او را حمایت کردیم و به کلاس موسیقی فرستادیم تا بتواند استعدادش را شکوفا کند.

مادر هما اکرمی مربی گیتار، می‌گفت: خیلی دوست داشتم دخترم به جای گیتار دمبوره بنوازد. او سه دختر داشت که هر سه نفر آنان مربی موسیقی بودند و می‌گفت من خیلی خوشحالم که دخترهایم توانسته‌اند در عرصە موسیقی موفق باشند.

ابوطالب مظفری نویسنده و شاعر افغان در این جمع می‌گفت: هویت ما را ادبیات، تاریخ، آداب و رسوم و در یک کلام فولکلور ماست. وقتی می‌بینیم که یک نسل ما با اجزاء پیشینی ما هم خوانی ندارد باید بدانیم یک جایی در این هویت رخنه‌ای پیش آمده است. این اتفاق در جامعه مهاجر ما و دربین جوانان به وجود آمده و این گسست فرهنگی نشان از بی‌هویتی است و نگران کننده است. اینکه ما چرا به دمبوره نیاز داریم یکی همان ترس از رخنه دیوار هویت است. وقتی نوای دمبوره را می‌شنویم یک نقد عمیق اجتماعی وجود دارد و دمبوره با صدایش انگار نشان می‌دهد که در دو قرن گذشته جامعه ما از چه ناملایماتی رنج می‌برده است و دردهای اجتماعی ما چه بوده و ما به زبان دوبیتی و نوای آن احساسش می‌کنیم .

وی در ادامە اظهار کرد: وقتی روابط دختر و پدر را در دمبوره و ادبیات ما بررسی می‌کنیم متأسفانه یکی از آسیب دیده‌ترین روابط است و می‌بینیم چقدر دخترها از دست پدرها ناله می‌کنند، از اینکه آنان را به زور وادار به ازدواج می‌کنند یا اعتراض‌هایی به دل عاشق‌شان، و این در ترانه‌های ما و دمبوره نمایان است. به اساس همین محیط ناسالم و این فرهنگ آسیب دیده است که سایر آسیب‌ها هم در دوبیتی و ترانه‌های هزارگی نفوذ می‌کند. یکی از بهترین راه‌های شناخت گذشته ما همین موسیقی و ادبیات ما است.