حضور زنان در جهان سینمای کوردی

ویان مایی، بیری شلماشی، پوران درخشنده و... از جمله کارگردانان زنی هستند که فیلم‌هایشان به زندگی زنان پرداختە و سختی‌های زنان رابە تصویر می‌کشند.

سلیمانی- زنان کورد نه تنها نقش منفی را در فیلم‌ها و درام‌ها و یا در نقش اول با یک مرد بازی کرده‌اند، بلکه به عنوان کارگردان فیلم نیز ایفای نقش کرده‌اند.در روژهلات کوردستان یک کارگردان زن کورد به نام پوران درخشنده فیلم‌‌هایی با عنوان؛ رابطە(۱۹٨۶)،  پرنده کوچک خوشبختی (١٩٨٧)، عبور از غبار (١٩٨٩)، زمان از دست رفته (١٩٨٩) که همگی به زبان فارسی می‌باشند ساختە است.به طور کلی فیلم‌های پوران درخشنده درباره ، زنان، مسائل اجتماعی و خانوادگی است و فیلم دیگر عشق بدون مرز (١٩٩٨) درباره زنی است کە در زمینەی روزنامەنگاری فعالیت دارد و شغلش بە تهدیدی برای همسر و فرزندانش تبدیل می‌شود.

 

پوران درخشندە صدای زنان روژهلات کوردستان

پوران درخشنده کارگردان و فیلمساز کورد، همواره از زنان حمایت کرده و در دهه ٢٠٠٠ تعدادی فیلم بە زبان فارسی تهیە کردە از جمله؛ شمعی در باد (٢٠٠٣) و رویای خیس (۲۰۰۵)، بچەهای ابدی(۲۰۰۶)، هیس! دخترها فریاد نمی‌زنند(٢٠١٢)، زیر سقف دودی(۲۰۱۶).وی  به دلیل سیاست‌های دولت ایران و موانع پیش روی سینماگران کورد نتوانسته فیلم‌‌هایی با زبان کوردی تهیە کند، هیس دختران فریاد نمی‌زنند و زیر سقف دودی دو تا از فیلم‌های مشهور وی می‌باشند، اولی  درباره پدرو و مادری است که بە علت مشغلە زیاد از آزار و تجاوز جنسی دختران خود غافلند، فیلم زیر سقف دودی هم فیلمی اجتماعی درباره مردی است که دو همسر دارد و به خاطر همسر دومش به همسر اولش اهمیت نمی‌دهد.

 

ویان مایی رنج زنان را بە تصویر می‌کشد

در سال ۲۰۰۶ فیلم کوتاه مرگ و ناموس به کارگردانی ویان مایی در مورد آبرو و اخلاق جامعه ساخته شدە و این را نشان می‌دهد وقتی زنی به سن ١٧ سالگی می‌رسد و به بهانه حرام‌بودن و جرم از تمام خواسته‌ها و آرزوهایش محروم می‌شود، اما مرد مرتکب قتل می‌شود و حق زندگی دارد و می‌تواند بدون مانع به همەی خواسته‌هایش برسد.

در سال ٢٠٠٩ ، ویان مایی فیلم دیگری به نام (کەفوکا سپی) را کارگردانی کرد که به پدیدە قتل‌های ناموسی زنان می‌پردازد، در سال ۲۰۱۴ فیلم کوتاه خونچه به کارگردانی جوانا سعید ساخته شد. این فیلم داستان دخترانی را روایت می‌کند که قربانی امیال مردان هوسران و  بی‌رحم می‌شوند و درون نصرالدین نقش‌‌ اصلی فیلم را برعهدە دارد.

 

کارگردانان زن کورد رنج زنان و سرزمین را نشان می‌دهند

در سال ۲۰۱۶، بیری شلماشی از روژهلات کوردستان فیلمی با عنوان فریادی از بام خانە را تولید کرد که داستان عشق پسری با نام فرهاد و دختری با نام شیرین را روایت می‌كند کە در جریان قیام هولیر در سال ١٩٩١ همه چیز خود را فدا می‌کنند تا با هم ازدواج کنند، اما در فیلم شیرین عشق خود را فدای سرزمینش می‌کند. گونجا قرسو زن ترک بازیگر نقش اول این فیلم است.

در سال ٢٠١٨، «حیات» به کارگردانی و نویسندگی کاردینا هیمن ساخته شد. این فیلم داستان دختری را روایت می‌کند که مورد تجاوز جنسی قرار می‌گیرد و کاردینا خود نقش اصلی را ایفا می‌کند.

کاردینا در سال ٢٠١٨ فیلم بوی خون را نوشت و کارگردانی کرد این داستان مشکلات زنان در یک جامعه بسته را روایت می‌کند و چون صحنه‌های متعددی در فیلم وجود دارد هیچ بازیگر زنی حاضر به ایفای این نقش نشده بە همین دلیل کاردینا خود نقش اصلی را بازی کردە است..

 در سال ٢٠١٩ در فیلمی با عنوان روزی از روزها در کوردستان به کارگردانی ژینو هادی تولید شد که به مسائل اجتماعی و تجاوز جنسی به زنان می‌پردازد.

شیلان سعدی کارگردان روژهلات کوردستان در سال ٢٠١٩ مستندی درباره زنان ایزدی نجات یافته از کشتار داعش تولید کرد.این فیلم در ترکیه، آلمان و هلند فیلمبرداری شده و هفت دختر در آن شرکت داشتند که ۵ نفر از آنها به اروپا رفتند و دو نفر از آنها در ترکیه ساکن هستند.

 

سینما چیا

در کنار رنج و خشونت علیه زنان به مبارزه و مقاومت زنان انقلابی کورد نیز پرداخته شده و فیلم‌های متعددی نیز در این باره تولید شده است.

در سال ٢٠١٨  فیلم دختران خورشید بە کارگردانی فرانسوی ئیفا اوسون کە فیلمی جنگی در مورد زنان است که تصویری واقعی از وقایع نبرد زنان کورد با داعش را نشان می‌دهد و در عین حال پیامی مثبت را بە نشان دادە و شایستگی‌ها، مهارت‌ها و توانایی‌های زنان را بە نمایش می‌گذارد، نقش اصلی این فیلم را بازیگر شناختە شدەی ایرانی گلشیفته فراهانی بازی می‌کند.

در سال ٢٠١٩ در روژآوای کوردستان فیلم خواهران جنگ به کارگردانی روزنامه‌نگار کارولین فورست ساختە شد این فیلم  داستان مبارزه و مقاومت مبارزان YPG ، دیلان گوین، امیرە کسر، کوکماز ارسلان، مایا سانسا، نانە بلوندل، اشفر گیرال، کاملیا جوردانا، نوش سکوگین را روایت می‌کند.

در سال ٢٠٢٠  ژ بو ئازادی اثر ارسین چلیک تولید شد، این فیلم داستان مبارزان کورد در آمد را روایت می‌کند که در سال ۲۰۱۶برای حفاظت از منطقه خود با پلیس ترکیه جنگیدند. این درگیری‌‌ها حدود سە ماە بە طول انجامید و با تخریب بیشتر مناطق توسط پلیس ترکیە بە پایان رسید، روبار شروان جیهان سفر یکی از مبارزانی است کە در فیلم ایفای نقش کردە است.