روز جهانی محیط زیست؛ راه حل‌ها برای آلودگی پلاستیکی
میترا.ا دکتری فعال زیست‌محیطی با اشارە بە اینکە برای چرخه‌ی اقتصاد همیشه دولت‌ها مهم ترین مساله است، می‌گوید: زنان شروع کننده‌ی هر تغییری هستند و می‌توان گفت آموزش و آگاه سازی زنان در مورد حفاظت از زمین می‌تواند به حفظ آن بسیار کمک کند.
لارا گوهری
مهاباد – روز جهانی محیط زیست، مصادف با ۵ ژوئن و یا ۱۵ خرداد، از سمت سازمان ملل جهت افزایش آگاهی مردم برای حفظ و نگهداری محیط زیست انتخاب شده است و امسال با شعار"راه حل‌ها برای آلودگی پلاستیک" گرامی داشته می‌شود.
فعالان محیط زیست سال‌های زیادی است در ایران همانند جهان و البته با امکانات کمتری نسبت به سایرین، برای حفظ محیط زیست می‌کوشند و نخبگان بسیاری در این زمینه در حال فعالیت هستند.
میترا.ا دکتری محیط زیست از فعالان زیست‌محیطی است که در این عرصه فعالیت می‌کند. با او درباره‌ی شعار امسال سازمان ملل و اهمیت توجه به آلودگی‌های پلاستیکی گفت‌وگو کردیم.
-مواد پلاستیکی چگونه به محیط زیست و سلامت انسان و موجودات دیگر زیان می‌رساند و دلیل توجه جامعه‌ی جهانی به این نوع از زباله‌ها را در چه چیزی می‌بینید که امسال را به این اسم نامگذاری کرده‌اند ؟
شعار امسال روز جهانی محیط زیست مقابله با زباله‌های پلاستیکی و آگاهی از تخریب آن بر محیط زیست است. بسیار مهم است کار ترویجی و آموزشی در این مورد انجام شود و همه در مورد آن اگاه شوند زیرا در طی زمان پلاستیک ها تبدیل به میکرو پلاستیک‌ها خواهند شد که در جاهایی تاثیر می‌گذارند که ما به چشم نمی‌توانیم ببینیم. اثر ظاهری و کوتاه مدت زباله‌های پلاستیکی همان چیزی است که امروزه به چشم می‌بینم؛که هرجا پراکنده هستند و به دلیل آنکه خیلی دیر تجزیه می‌شوند، اثرات اولیه‌ی آن ها قابل دیدن است اما باید بدانیم که تجزیه‌ی آنها به میکروپلاستیک اثرات مخرب‌تری بر محیط زیست و انسان خواهد داشت و همین امر باعث شده است تمام دنیا از ازدیاد روزانه و حتی ثانیه‌ای این زباله‌ها نگران باشد.به طور متوسط سالانه ۵۰ هزار ذره پلاستیک به وسیله آب آشامیدنی وارد بدن هر انسان می‌شود و میکرو پلاستیک‌ها قابلیت نفوذ در خون را هم دارند. این مواد با مشکلات سلامتی، از جمله سرطان، دیابت، بیماری‌های قلبی و ناهنجاری‌های تولید مثل هم مرتبط است.
-آیا پلاستیک تجزیه پذیر است؟
این مواد را می‌توان غیرقابل تجزیه دانست چرا که تجزیه‌ی آنها در حدود۴٠٠ سال زمان می‌برد. هیچ کس آنقدر عمر نخواهد کرد که شاهد تجزیه‌ی پلاستیک باشد! بنابراین، باید از محیط زیست برای نسل‌های آینده محافظت کنیم. مواد پلاستیک قابلیت تجزیه توسط موجودات زنده را ندارد و مثلا مثل یک میوه که ممکن است در طبیعت توسط میکروب ها تجزیه شود، این قابلیت برای پلاستیک‌ها وجود ندارد. سرعت تجزیه پلاستیک بسیار پایین است و به همین علت برای سالیان طولانی در طبیعت باقی می‌مانند. عوامل فیزیکی مثل نور خورشید باعث خرد شدن مواد پلاستیکی به ذرات ریزتر می‌شود. زمانی که قطر این ذرات به کمتر از ۵ میلیمتر برسد به آنها میکروپلاستیک یا ریزپلاستیک گفته می‌شود. در ظاهر پلاستیک از محیط حذف شده است ولی در واقع آنها به نقطه‌ای رسیده‌اند که می‌توانند سلامت انسان را به خطر بیندازند.
_برای کمتر شدن آسیب زباله‌های پلاستیکی چه راهکارهایی‌وجود دارد؛ آیا پلاستیک ها قابل بازیافت هستند و شما چه راهکاری را برای زیان کمتر پلاستیک ها پیشنهاد می‌کنید؟
قبل از هر چیزی لازم است که ما کار آموزشی و ترویجی در این زمینه انجام دهیم تا از وقوع آن جلوگیری کنیم. آموزش مخصوصا به کودکان می‌تواند راه حل بسیار رضایت بخشی باشد.
برای تولید کیسه‌های پلاستیکی به نفت نیاز است. فرآورده‌های نفتی روز به روز در حال کاهش و گران‌تر شدن است زیرا به طور فزاینده‌ای از این منابع استفاده می‌کنیم و کارگران بسیاری در سراسر دنیا به نحوی قربانی این اقتصاد چه در تولید و چه در مصرف هستند.
پلاستیک نه تنها ماده‌ای غیر قابل تجزیه است بلکه از عوامل اصلی آلوده کننده‌ی دریا به شمار می‌رود، در اقیانوس‌ها، کیسه های پلاستیکی همانند طعمه ای برای ماهی ها هستند. ماهی ها ، پستانداران ، لاک پشت‌ها و حیوانات دریایی دیگر این پلاستیک‌ها را همراه با غذای خود مصرف می‌کنند. این زباله‌ها به پوشش داخلی معده و روده حیوانات دریایی آسیب می‌زند، دستگاه گوارش را مسدود کرده و میزان تغذیه حیوانات را به حداقل می‌رساند و چر‌خه‌ای بودن محیط زیست تمام زیان را به خود ما هم بازمی‌گرداند. برای داشتن محیط زیستی پاک و سبز سعی کنید هر زمان و هر کجا که ممکن بود به جای پلاستیک از جایگزین‌های مناسب استفاده کنید. مصرف پلاستیک خود را کاهش دهید. استفاده از کیسه‌های پارچه‌ای به جای کیسه‌های پلاستیکی، عدم استفاده از محصولات یکبار مصرف پلاستیکی همانند نی و جداسازی زباله‌های پلاستیکی می‌تواند گام خوبی در در نجات سیاره‌ی زمین باشد.
_راهکارهای ایران را برای دفع و بازیافت پلاستیک چگونه می‌بینید،آیا راهکار دولت‌ها در جهان برای این مساله سودمند است؟
بازیابی کیسه‌های استفاده شده می‌تواند ایده‌ی خوبی باشد. اگر چه دولت‌ها ممکن است بر روی روش‌هایی برای کاهش تأثیرات کیسه‌های پلاستیکی بر روی محیط زیست کار کنند ولی ما نیز باید قسمتی از مسئولیت این مشکل را بر عهده بگیریم. اگرچه برخی از اقدامات مردمی هم همیشه با مخالفت دولت‌ها مواجه می‌شود زیرا چرخه‌ی اقتصاد همیشه برای دولت‌ها مهم ترین مساله است و کشورهای توسعه‌یافته بیشترین میزان تولید زباله پلاستیکی را دارند اما به نظر من شروع تغییر از خود می‌تواند سبب مطالبه‌گری در این زمینه باشد و نهادها و سمن‌ها در این موارد می‌توانند نقش مهمی در آگاهی بخشی و مطالبه ایفا کنند.
_نقش زنان را در حفظ و نگهداری محیط زیست و مقابله با این نوع آلودگی ها را چگونه می بینید؟
زنان شروع کننده‌ی هر تغییری هستند و می‌توان گفت آموزش و آگاه سازی زنان در مورد حفاظت از زمین می‌تواند به حفظ آن بسیار کمک کند. بسیاری زن را شاید به دلیل جایگاه مادری و تاثیر بر فرزندان در این امر موثر بدانند اما جدا از این مساله، زنان امروزه در بسیاری از زمینه‌های علمی و فرهنگی پیش‌قدم و در صدر قرار دارند و همین می‌تواند نقطه قوتی برای نجات زمین باشد.
-حرف آخر شما در ارتباط با حفظ محیط زیست چیست؟
تخریب و نابودی محیط زیست مسئله‌ی قابل قبولی نیست و نمی‌توان انسان‌ها را در جایگاهی قرار داد تا آن را بپذیرند اما می‌توان با آموزش و آگاه سازی روند تخریب و زیان را به تاخیر انداخت تا نسل‌های آینده زمین زیباتر و انسان‌های امروز زندگی بهتری داشته باشند.