مرگ سوله دوکل؛ فاجعه‌ای به بهانه‌ی توسعه
آبشار سوله دوکل، یکی از جواهرات طبیعی روژهلات کوردستان، به دلیل احداث نیروگاه برق‌آبی در این منطقه در خطر نابودی قرار گرفته و نابودی آن عواقب اجتماعی، اقتصادی و سیاسی گوناگونی به دنبال دارد و اعتراضات گسترده به این پروژه همچنان بی‌نتیجه مانده است.
ویان مهرپرور
اورمیه- جایی که کوه‌های بز سینا و دالامپر با آسمان هم‌آغوش می‌شوند و آواز زندگی از رودخانه‌ها برمی‌خیزد، آبشار سوله دوکل، یکی از جواهرات طبیعی روژهلات، به‌دلیل تصمیمات غیرمسئولانه و شتاب‌زده در معرض تهدیدی جدی قرار دارد.
«سوله دووکەڵ» در دامنه‌ی کوه دالامپر در منطقه مرگور از توابع بخش سیلوانا و در نزدیکی روستای دیزج و روستای سوله دوکل واقع شده است. این آبشار از کوه‌های مرتفع این بخش سرچشمه می‌گیرد و یکی از مهم‌ترین منابع آبی منطقه است. این آبشار زیبا هر ساله طبیعت‌گردان و گردشگران بسیاری را به‌سمت خود می‌کشاند؛ آبشاری که با صدای مهیب و فضای مه‌آلود خود، هر بیننده‌ای را متحیر می‌کند و از این رو نیز در زبان کوردی سوله‌دوکه‌ل یا آبشار دود نام گرفته است. این میراث طبیعی، حالا با طرح احداث یک نیروگاه برق‌آبی در این منطقه نه تنها در خطر نابودی است، بلکه با یک فاجعه زیست‌محیطی و اجتماعی روبه‌روست که در آن، سود و توسعه بر حق حیات و احترام به زمین ارجحیت یافته است و صدای ساکنان آن نیز به گوش کسی نمی‌رسد.
احداث نیروگاه برق‌آبی؛ خشکی آبشار و نابودی اکوسیستم
احداث نیروگاه برق‌آبی ۴ مگاواتی از آبشار سوله دوکل در سال ۷۳ مطرح و در سال ۸۱ به تصویب رسید، اما از سال ۱۳۹۳ که روند احداث این نیروگاه توسط یک سرمایه‌گذار و شرکت بخش خصوصی وابسته به وزارت نیرو آغاز شد، نگرانی‌های مردم و دوستداران محیط‌زیست افزایش یافت. به گفته‌ی فعالان محیط‌زیست، این نیروگاه با برداشت بی‌رویه آب از رودخانه‌ها، جریان طبیعی آب را تغییر داده و ممکن است موجب خشک شدن آبشار شود.
حدیقه.ش، یکی از فعالان زیست‌محیطی ارومیه، در این مورد می‌گوید: «بر اساس این پروژه، چهار سد بند انحرافی بر روی رودخانه‌های کوچک و چشمه‌های اطراف که از سرشاخه‌های اصلی سوله دوکل محسوب می‌شوند، احداث می‌شود که بر کل آب‌های کوه دالامپر اثر گذاشته و آن را به کانال بتونی سرازیر خواهد کرد. این عمل نه تنها آب، بلکه کل اکوسیستم منطقه، ازجمله حیوانات، گیاهان، تالاب گرزرین و حتی مردم ساکن منطقه را با خطر مواجه می‌کند.»
از اعتراض در مجلس تا مسئولان پنبه در گوش
از زمان آغاز به کار این پروژه تا امروز، مردم و مسئولان محلی بارها به پشت‌پرده‌های تخریب این اکوسیستم و اثرات جبران‌ناپذیر آن اعتراض کرده‌اند؛ اعتراضی که سال‌هاست نادیده گرفته می‌شود و همزمان طول عمر آبشار و اکوسیستم را کوتاه‌تر می‌کند. در روزهای اخیر، کارزاری مردمی در فضای مجازی برای توقف ساخت این نیروگاه به راه افتاده و توجه افراد زیادی را به خود جلب کرده است. به‌تازگی نیز شهین جهانگیری، نماینده کنونی ارومیه در مجلس، طی تذکری به رئیس‌جمهور، وزیر نیرو، وزیر میراث فرهنگی و گردشگری و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست، بر لزوم توقف عملیات اجرایی نیروگاه برق‌آبی سوله دوکل و زیان‌های گسترده‌ی آن به‌عنوان یک منطقه حفاظت‌شده و قطب گردشگری تأکید کرده، اما تاکنون هیچ اقدامی در راستای توقف یا حتی بررسی این اعتراضات صورت نگرفته است.
عواقب اجتماعی، اقتصادی و سیاسی
اکثر مردم سیلوانا به کشاورزی، دامپروری و صنایع‌دستی مشغول هستند و زندگی آنان وابسته به طبیعت است. در سال‌های اخیر، گسترش گردشگری نیز سبب ایجاد شغل و پتانسیل‌های جدیدی در این منطقه شده است. تخریب آبشار سوله دوکل نه‌تنها موجب از بین رفتن این فرصت‌ها، بلکه سبب نابودی کامل مراتع و مزارع و از بین رفتن منابع آبی مورد نیاز می‌شود که در نهایت به کوچ اجباری هزاران نفر خواهد انجامید. رویا.و یکی از اهالی این منطقه ایجاد اختلاف بین روستاییان، افزایش فشار به ویژه بر زنان و در نهایت مهاجرت برخی از اهالی روستا را در آینده از پیامدهای زیانبار این طرح می‌خواند و می‌گوید: «نادیده گرفتن خواست و اراده‌ی مردم محلی و تخریب بدون جبران محیط زیست تنها برای یک سود اقتصادی ست که می‌تواند با برنامه‌های دیگری جایگزین شود.» در حالی که تمامی این موارد عواقب اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جدی به دنبال دارد، این مسئله قابل توجه است که حجم برق تولیدی به میزان چهار مگاوات، جایگزین‌های دیگری همچون استفاده از ظرفیت بادی را در همین منطقه دارد که چنین آسیب‌هایی به دنبال نخواهد داشت.